Sklavkomerco: Malsamoj inter versioj
| [nekontrolita versio] | [kontrolita revizio] |
Neniu resumo de redakto |
Umberto (diskuto | kontribuoj) forme vikiecigis novan parton |
||
| Linio 9: | Linio 9: | ||
=== Sankta Seĝo kontraŭ la sklavkomerco === |
=== Sankta Seĝo kontraŭ la sklavkomerco === |
||
Inter la nemultaj oponantoj de sklavkomerco |
Inter la nemultaj oponantoj de sklavkomerco gravas la deklaroj de la papoj kaj aliaj katolikaj organizaĵoj. Listigindaj estas iuj precipaj: |
||
[[Eŭgeno la 4-a |
[[Eŭgeno la 4-a]]; Kiam oni informis, ke hispanoj okupintaj la [[Kanarioj|Kanariajn Insulojn]] sklavigis la loke loĝantajn nigrulojn pretekste, ke ili ne konfesas la kristanan kredon, tuj tiu papo, la 13-an de januaro 1435, per buleo [[“Sicut Dudum”]] kondamnis sklavismon skribante: “Tiuj homoj devas esti liberaj tute kaj daŭre, kaj ili devas esti liberigitaj sentrudprene aŭ monelaĉete”. Bedaŭrinde hispanoj tion ignoris kaj daŭrigis, subtenate foje ankaŭ de iuj teologoj kaj intelektuloj, sklavigi pretekste ke temus pri malsuperaj kreaĵoj |
||
[http://it.wikipedia.org/wiki/Papa_Eugenio_IV] |
<ref>[http://it.wikipedia.org/wiki/Papa_Eugenio_IV La itala vikipedio pri Eŭgeno la 4-a]</ref>. |
||
[[Pio la 2-a]] (1462) per buleo [[Rubicensem]] |
[[Pio la 2-a]] (1462) per buleo [[Rubicensem]] difinas la kapton kaj sklavigon de nigruloj “magna scelus” (granda krimo) |
||
[http://www.persee.fr/web/revues/home/prescript/article/assr_0335-5985_1994_num_86_1_1443_t1_0303_0000_3] |
<ref>[http://www.persee.fr/web/revues/home/prescript/article/assr_0335-5985_1994_num_86_1_1443_t1_0303_0000_3]</ref>. |
||
[[Paŭlo la 3-a]] per la buleo [[Sublimis Deus]] (1537) asertis la samon. Ĉar |
[[Paŭlo la 3-a]] per la buleo [[Sublimis Deus]] (1537) asertis la samon. Ĉar daŭris en certaj okcidentaj landoj diskutoj, ĉu nigruloj kaj indianoj havas egalajn dignecon kaj rajtojn kiel la kristanoj, tiu papo senhezite deklaris tiujn gentojn kaj aliajn egaldignaj al kristanoj, kaj en antaŭa letero al la kardinalo de Toledo li jam definitive proklamis ''“Indios veros homines esse”'' (indianoj estas veraj homoj). Bonŝance almenaŭ la hispanaj registaroj leĝfaris laŭ tiu principo |
||
[http://it.wikipedia.org/wiki/Veritas_Ipsa] |
<ref>[http://it.wikipedia.org/wiki/Veritas_Ipsa]</ref> |
||
[http://historyscoop.wordpress.com/2006/07/13/papal-bull-sublimis-deus-and-the-humanity-of-native-americans/] |
<ref>[http://historyscoop.wordpress.com/2006/07/13/papal-bull-sublimis-deus-and-the-humanity-of-native-americans/]</ref>. |
||
[[Paŭlo la 4-a]] |
[[Paŭlo la 4-a]] ripetis la samon same kiel Pio la 5-a en 1568. |
||
[[Urbano la 8-a]] la 22-an de aprilo 1639 en komunikaĵoj al la diversaj eŭropeaj regnoj |
[[Urbano la 8-a]] la 22-an de aprilo 1639 en komunikaĵoj al la diversaj eŭropeaj regnoj<ref> |
||
[http://www.newadvent.org/cathen/15218b.htm] |
[http://www.newadvent.org/cathen/15218b.htm]</ref>. |
||
[[Benedikto la 14-a]] en 1741 per la buleo [[Immensa Pastorum principis.]] La |
[[Benedikto la 14-a]] en 1741 per la buleo [[Immensa Pastorum principis.]] La “entrudiĝoj” de la lastaj papoj estas afero tre konata, kiel la [[“In Supremi Apostolatus”]] de [[Gregoro la 16-a]] (1841). |
||
Memorindaj estas ankaŭ la agadoj de la religiaj ordenoj en diversaj landoj. Faru ekzemplojn la [[ |
Memorindaj estas ankaŭ la agadoj de la religiaj ordenoj en diversaj landoj. Faru ekzemplojn la [[jezuitoj]] en Sudameriko, kiuj pagis altkoste pro sia oponado al la sklavismo praktikata de la portugalaj registaroj (kiel montras ankaŭ la verkoj, el kiuj naskiĝis la filmo “Mission”), kaj la [[franciskanoj]] en [[Meksiko]], kiuj luktis kontraŭ sklavigantaj hispanoj malobeantaj al hispanaj leĝoj. |
||
Tiuj papaj " |
Tiuj papaj "entrudiĝoj" taksendaj estas tro necesaj, se oni konsideras la konfuzon pri tiu temo: konfuzo, pri kiu atestas, certe senvole, ankaŭ Voltare, kiu plu investis sian monon en kompanio trasportanta kaj komercanta pri nigraj sklavoj. |
||
Kiom tiuj solenaj papaj deklaroj kaj sintenoj de la religiulaj ordenoj influis por ke la |
Kiom tiuj solenaj papaj deklaroj kaj sintenoj de la religiulaj ordenoj influis por ke la sklaveco, almenaŭ leĝnivele en Landoj de Okcidento, estus aboliciitaj en la unuaj jaroj de la dekoka jarcento, estas disputeble<ref> |
||
OLIVIER PÉTRÉ-GRENOUILLEAU, Les traites négrières. Essai d’histoire globale, Gallimard, |
OLIVIER PÉTRÉ-GRENOUILLEAU, Les traites négrières. Essai d’histoire globale, Gallimard, Parizo 2004</ref>. |
||
| Linio 44: | Linio 44: | ||
== Filmoj == |
== Filmoj == |
||
* [[Mission ( |
* [[Mission (filmo)|Mission]] de [[Roland Joffé]], [[1986]] [[Britio]] |
||
* [[Cobra Verde]] de [[Werner Herzog]], [[1987]] [[Germanio]]. |
* [[Cobra Verde]] de [[Werner Herzog]], [[1987]] [[Germanio]]. |
||
* [[Amistad ( |
* [[Amistad (filmo)|Amistad – la sklavoŝipo]] de [[Steven Spielberg]], [[1997]] [[Usono]]. |
||
==Vidu ankaŭ== |
==Vidu ankaŭ== |
||
*[[Triangula komerco]] |
*[[Triangula komerco]] |
||
== Fontoj == |
|||
{{referencoj}} |
|||
== Eksteraj ligiloj == |
== Eksteraj ligiloj == |
||
Kiel registrite je 20:37, 28 maj. 2009
Sklavkomerco estas la komerco pri sklavoj, kaj ĉefe la sklavecigo de nigraj afrikanoj kaj ilia transporto tra la atlantika oceano al Nord-Ameriko, Brazilo kaj Karibo. Ĉirkaŭ 40% de afrikanoj mortis dum la vojaĝoj.
Dum jarcentoj, Portugalio kaj Britio havis grandajn gajnojn per tiu komerco, sed dum 19-a jarcento, kun novkoloniismo, Brita registaro decidis halti ĝin kaj devigis ke aliaj landoj faru la samon. La kapitalo akumulita de tiu komerco, estis liberita por investimentoj en industrioj kaj kreditoj. Ekzemple, unuaj fervojoj en Brazilo estis financitaj de la mono de eks-sklavkomercistoj.
Sankta Seĝo kontraŭ la sklavkomerco
Inter la nemultaj oponantoj de sklavkomerco gravas la deklaroj de la papoj kaj aliaj katolikaj organizaĵoj. Listigindaj estas iuj precipaj:
Eŭgeno la 4-a; Kiam oni informis, ke hispanoj okupintaj la Kanariajn Insulojn sklavigis la loke loĝantajn nigrulojn pretekste, ke ili ne konfesas la kristanan kredon, tuj tiu papo, la 13-an de januaro 1435, per buleo “Sicut Dudum” kondamnis sklavismon skribante: “Tiuj homoj devas esti liberaj tute kaj daŭre, kaj ili devas esti liberigitaj sentrudprene aŭ monelaĉete”. Bedaŭrinde hispanoj tion ignoris kaj daŭrigis, subtenate foje ankaŭ de iuj teologoj kaj intelektuloj, sklavigi pretekste ke temus pri malsuperaj kreaĵoj [1].
Pio la 2-a (1462) per buleo Rubicensem difinas la kapton kaj sklavigon de nigruloj “magna scelus” (granda krimo) [2].
Paŭlo la 3-a per la buleo Sublimis Deus (1537) asertis la samon. Ĉar daŭris en certaj okcidentaj landoj diskutoj, ĉu nigruloj kaj indianoj havas egalajn dignecon kaj rajtojn kiel la kristanoj, tiu papo senhezite deklaris tiujn gentojn kaj aliajn egaldignaj al kristanoj, kaj en antaŭa letero al la kardinalo de Toledo li jam definitive proklamis “Indios veros homines esse” (indianoj estas veraj homoj). Bonŝance almenaŭ la hispanaj registaroj leĝfaris laŭ tiu principo [3] [4].
Paŭlo la 4-a ripetis la samon same kiel Pio la 5-a en 1568.
Urbano la 8-a la 22-an de aprilo 1639 en komunikaĵoj al la diversaj eŭropeaj regnoj[5].
Benedikto la 14-a en 1741 per la buleo Immensa Pastorum principis. La “entrudiĝoj” de la lastaj papoj estas afero tre konata, kiel la “In Supremi Apostolatus” de Gregoro la 16-a (1841).
Memorindaj estas ankaŭ la agadoj de la religiaj ordenoj en diversaj landoj. Faru ekzemplojn la jezuitoj en Sudameriko, kiuj pagis altkoste pro sia oponado al la sklavismo praktikata de la portugalaj registaroj (kiel montras ankaŭ la verkoj, el kiuj naskiĝis la filmo “Mission”), kaj la franciskanoj en Meksiko, kiuj luktis kontraŭ sklavigantaj hispanoj malobeantaj al hispanaj leĝoj.
Tiuj papaj "entrudiĝoj" taksendaj estas tro necesaj, se oni konsideras la konfuzon pri tiu temo: konfuzo, pri kiu atestas, certe senvole, ankaŭ Voltare, kiu plu investis sian monon en kompanio trasportanta kaj komercanta pri nigraj sklavoj.
Kiom tiuj solenaj papaj deklaroj kaj sintenoj de la religiulaj ordenoj influis por ke la sklaveco, almenaŭ leĝnivele en Landoj de Okcidento, estus aboliciitaj en la unuaj jaroj de la dekoka jarcento, estas disputeble[6].
Bibliografio
- Philip D. Curtin, The Atlantic Slave Trade. A Census. Madison, Wisc. 1977 (2. Aufl). - Grundlegendes und wegweisendes Werk.
- Wolfgang Wimmer: Die Sklaven. Eine Sozialgeschichte mit Gegenwart. Reinbek bei Hamburg, Rowohlt, 1979 (kun utilaj dokumentoj, sed nur popolscienca kaj entute malaktuala). ISBN 3499171694
- Christian Delacampagne: Die Geschichte der Sklaverei, 2004, ISBN 3-538-07183-7
- Hans Fässler: Reise in Schwarz-Weiss, ISBN 3-85869-303-0
- H. D. Baker, Degrees of freedom: slavery in mid-first millennium BC Babylonia. World Archaeology 33/1, 18–26.
Filmoj
- Mission de Roland Joffé, 1986 Britio
- Cobra Verde de Werner Herzog, 1987 Germanio.
- Amistad – la sklavoŝipo de Steven Spielberg, 1997 Usono.