Alĝerio: Malsamoj inter versioj

El Vikipedio, la libera enciklopedio
[nekontrolita versio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Mercy (diskuto | kontribuoj)
e Forigis redaktojn de 196.202.117.250 (diskuto); restarigis al la lasta versio de Rubinbot
Linio 40: Linio 40:


== Geografio ==
== Geografio ==
La ĉefaj urboj de Alĝerio estas [[Alĝero]] (tri milionoj da loĝantoj), [[Orano]] (700 mil), [[Konstantino (Alĝerio)|Konstantino]] (600 mil), [[Anaba]] (400 mil).
كس ام الجزائر
كس ام الجزائر كس ام الجزائر
كس ام الجزائر
كس ام الجزائر
كس ام الجزائر
كس ام الجزائر
كس ام الجزائر
كس ام الجزائر
كس ام الجزائر
كس ام الجزائر كس ام الجزائر
كس ام الجزائر
كس ام الجزائر
كس ام الجزائر
كس ام الجزائر
كس ام الجزائر

La ĉefaj urboj de Alĝerio estas [[Alĝero]] (tri milionoj da loĝantoj), [[Orano]] (700 mil), [[Konstantino (Alĝerio)|Konstantino]] (600 mil), [[Anaba]] (400 mil).


La ŝtato administre dividiĝas en 48 provincoj (vilajat): [[Adrar]], [[Ain Defla]], [[Ain Temouchent]], [[Alger]], [[Annaba]], [[Batna]], [[Béchar (provinco)|Béchar]], [[Bejaia]], [[Biskra]], [[Blida]], [[Bordj Bou Arreridj]], [[Bouira]], [[Boumerdes]], [[Chlef]], [[Constantine]], [[Djelfa]], [[El Bayadh]], [[El Oued]], [[El Tarf]], [[Ghardaia]], [[Guelma]], [[Illizi]], [[Jijel]], [[Khenchela]], [[Laghouat]], [[Mascara]], [[Medea]], [[Mila]], [[Mostaganem]], [[M'Sila]], [[Naama]], [[Oran]], [[Ouargla]], [[Oum el Bouaghi]], [[Relizane]], [[Saida]], [[Setif]], [[Sidi Bel Abbes]], [[Skikda]], [[Souk Ahras]], [[Tamanghasset]], [[Tebessa]], [[Tiaret]], [[Tindouf]], [[Tipaza]], [[Tissemsilt]], [[Tizi Ouzou]] kaj [[Tlemcen]].
La ŝtato administre dividiĝas en 48 provincoj (vilajat): [[Adrar]], [[Ain Defla]], [[Ain Temouchent]], [[Alger]], [[Annaba]], [[Batna]], [[Béchar (provinco)|Béchar]], [[Bejaia]], [[Biskra]], [[Blida]], [[Bordj Bou Arreridj]], [[Bouira]], [[Boumerdes]], [[Chlef]], [[Constantine]], [[Djelfa]], [[El Bayadh]], [[El Oued]], [[El Tarf]], [[Ghardaia]], [[Guelma]], [[Illizi]], [[Jijel]], [[Khenchela]], [[Laghouat]], [[Mascara]], [[Medea]], [[Mila]], [[Mostaganem]], [[M'Sila]], [[Naama]], [[Oran]], [[Ouargla]], [[Oum el Bouaghi]], [[Relizane]], [[Saida]], [[Setif]], [[Sidi Bel Abbes]], [[Skikda]], [[Souk Ahras]], [[Tamanghasset]], [[Tebessa]], [[Tiaret]], [[Tindouf]], [[Tipaza]], [[Tissemsilt]], [[Tizi Ouzou]] kaj [[Tlemcen]].

Kiel registrite je 14:13, 25 nov. 2009

Demokrata Popolrespubliko Alĝerio
الجمهورية الجزائرية الديمقراطية الشعبية
Al-Ĝumhurija al-Ĝazajirija ad-Dimukratija aŝ-Ŝaabija

Flago de Alĝerio

Blazono de Alĝerio

Detaloj Detaloj
Nacia himno: Kassaman
La promeso
Nacia devizo: من الشعب و للشعب
De la homoj kaj por la homoj
Situo
suverena ŝtato • Mediteranea lando • popolrespublikolando
Bazaj informoj
Ĉefurbo Alĝero
Oficiala(j) lingvo(j) araba
Uzata(j) lingvo(j) araba kaj berbera estas naciaj lingvoj; estas disvastigita ankaŭ la franca
Plej ofta(j) religio(j) islamo (sunaistoj kaj ibadioj), judoj
Areo 2.381.741 km²
- % de akvo 0 %
Loĝantaro 33.333.216 (2007) (januaro 2020)
Loĝdenso 14 loĝ./km²
Loĝantoj Araboj 80%
Berberoj 20%
Horzono +1
Interreta domajno dz
Landokodo DZ
Telefona kodo 213
Plej alta punkto Tahat-Monto
Plej malalta punkto Chott Melrhir
Politiko
Politika sistemo prezidenta respubliko kun duonmilita reĝimo
Ŝtatestro Abdelaziz Bouteflika
Ĉefministro Ahmed Ouyahia
Nacia tago 1-a de novembro
Sendependiĝo disde Francio 5-a de julio 1962
Ekonomio
Valuto dinaro (DZD)
MEP laŭ 2006
– suma $253,4 mlrd
– pokapa $ 8.100
vdr

Alĝerio (priloĝata de Alĝerianoj; arabe: الجزائر [Al-Ĝaza'ir], oficiale: الجمهورية الجزائرية الديمقراطية الشعبية [Al-Ĝumhurija al-Ĝazajirija ad-Dimukratija aŝ-Ŝaabija] - Demokrata Popolrespubliko Alĝerio) estas lando en Norda Afriko, inter Tunizio kaj Maroko. Ĝi estas membro de la ŝtat-asocio Frankofonio.

La nomoj "Alĝero" kaj "Alĝerio" devenas de la franca vorto Algiers, francigo de araba vorto al-ĝazajir, kio signifas "insulo". Tian nomon havis unue la urbo, kiu situis sur 4 insuloj, pli poste ĝi disvastiĝis sur la tuta lando.

Geografio

La ĉefaj urboj de Alĝerio estas Alĝero (tri milionoj da loĝantoj), Orano (700 mil), Konstantino (600 mil), Anaba (400 mil).

La ŝtato administre dividiĝas en 48 provincoj (vilajat): Adrar, Ain Defla, Ain Temouchent, Alger, Annaba, Batna, Béchar, Bejaia, Biskra, Blida, Bordj Bou Arreridj, Bouira, Boumerdes, Chlef, Constantine, Djelfa, El Bayadh, El Oued, El Tarf, Ghardaia, Guelma, Illizi, Jijel, Khenchela, Laghouat, Mascara, Medea, Mila, Mostaganem, M'Sila, Naama, Oran, Ouargla, Oum el Bouaghi, Relizane, Saida, Setif, Sidi Bel Abbes, Skikda, Souk Ahras, Tamanghasset, Tebessa, Tiaret, Tindouf, Tipaza, Tissemsilt, Tizi Ouzou kaj Tlemcen.

Ekonomio

La ĉefaj eksportaĵoj de Alĝerio estas nafto, tergaso, oleo kaj vino.

Historio

Alĝerio estis haveno por berberaj piratoj sub la turka imperio. Ĝi fariĝis sendependa en 1962. De 1989 aperis limigita politika pluralismo. Al la aktiviĝo de Islama Fundamentalista Fronto sekvis alveno de militistoj en ŝtatpotencon.

Kelkaj mondaj heredaĵo de UNESCO troviĝas en Alĝerio: temas pri Kalat Beni Hammad (urboruinoj, 11-a jarcento), la nekropolo de Nepasa, la fortikaĵoj de Mzabi-valo, la Ĝamila komplekso kaj la islama urbo Kasba.

Alĝerio
Satelita bildo

Esperanto en Alĝerio

La unuaj Esperantistoj estis en 1899 P. Decor (ankaŭ laŭ UEA 1928) en Alĝero, A. Rivier kaj kapitano A. Capé-Montrosier.

La lasta komencis en 1903 ne-ordinare viglan propagandon per artikoloj kaj paroloj. Kune kun H. Tarry li fondis Esperanto-grupon, kiu dum ses semajnoj varbis 122 anojn, inter ili la prefekton kaj urbestron de Alĝero kaj aliajn altrangulojn; la 8-an de marto 1904 la grupo jam havis 283 anojn. Ili publikis tutan vicon da propagandaj artikoloj en "La Nouvelliste d' Alger", "Les Nouvelles", "La Dépéche Algerienne" kaj "Vigie Alg.". Dank' al la gazetaro Esperanto estis tre favore rigardata en la lando, eĉ en Tunizio. En la plua laboro helpis al li Lemaire en Batna kaj Henri en Oran. Laŭ speciala peto de la kapitano, la milita ministro de Francujo permesis al oficiroj aniĝi en Esperanto-grupoj. En 1904 la kapitano entreprenis propagandan vojaĝon tra la landoj paroladoj kaj ekinteresigo eĉ de italaj kaj hispanaj kolonianoj. Dume la grupo kreis propagandan gazeton "Turco-Revue" kaj ellaboris bonan propagandan broŝuron.

En 1905 venis en Setifan la itala Esperantisto grafo Albert Gallois, kiu ekaktivis tie por Esperanto. En 1905 Capé-Montrosier devis reiri Francujon, la prezidanto de la grupo fariĝis Bresson. En aprilo 1905 okazis granda Esperanto-ekspozicio en Alĝero, kiun dum tri tagoj vizitis kelkaj miloj da homoj.

En 1906 aperis Esperanto grupo en Caen (prop. Lespesquer) kaj laborista grupo en Alĝero, kiu interrilatis kun anglaj laboristoj pri fondo de gazeto, kiu defendus la internaciajn interesojn de la proletaro.

Poste tiu vigla movado ruiniĝis. Laŭ la statistiko de Dietterle en 1928, Esperantistoj troviĝis en 5 urboj. Laŭ la ICK-raporto 1931 en Alĝerio loĝis izolaj esperantistoj, sed ilia helpo estis ofte dumtempa; estante koloni-oficistoj ili ofte forlasis la landon post unu jaro. Indiĝenoj, kiuj lernis Esperanton, pro politika orientado preferis aliĝi al SAT. Dum kelkaj jaroj klopodis por Esperanto ankaŭ en oficialaj rondoj sinjorino Tiard el Paris. En 1933 UEA-delegitoj estis en Alĝero (ankaŭ Esperanto-societo), Constantine, Philippeville kaj Sétif.

Esperantistoj

Vidu ankaŭ

Ŝablono:Il Listo de urboj de Alĝerio Ŝablono:Il Alĝeria muziko Ŝablono:Il Landnomoj Ŝablono:Il Alĝeria kampanio Ŝablono:Il Mediteraneaj nord-afrikaj arbaroj kaj maldens-arbaroj

Aliaj projektoj

Ŝablono:Projekto

Eksteraj ligiloj

greke http://www.el-mouradia.dz greke http://algerie.el-annabi.com greke http://www.cia.gov/cia/publications/factbook/geos/ag.html greke http://www.algeria-watch.org/francais.htm greke lingva situacio en Alĝerio (france)