Hispanoj: Malsamoj inter versioj

Browse history interactively

[nekontrolita versio]

[kontrolita revizio]

← Iru al antaŭa ŝanĝo Iru al sekvanta ŝanĝo →

Enhavo forigita Enhavo aldonita

VidaVikiteksto

Enteksta

Kiel registrite je 19:03, 12 jun. 2010

Hispanoj konstituas la eŭropan nacion aŭ popolon indiĝenan de Hispanio, en la Iberia Duoninsulo, kiu formas la sudokcidenton de Eŭropo. La hispania nacieco estas vere reale formata de la ariĝo de regionaj naciismoj, kiu respegulas la komplikan historion de Hispanio. Hispanio en siaj nuntempaj limoj estas formata de la teritorioj de nombraj iamaj regnoj kiuj fine de la 15a jarcento unuiĝis kiel sekvo unue de la fino de la Reconquista kaj komence de la 18a jarcento iamaniere pro la Milito de Hispana Sukcedo.

La tutteritoria oficiala lingvo de Hispanio estas la hispana (español aŭ castellano), bazata sur la mezepoka pralingvo aŭ dialekto de Kastilio en centra norda Hispanio, sed la lingva situacio en Hispanio estas pli komplika kaj ankaŭ aliaj kvar lingvoj estas oficialaj en precizaj regionoj. Krom la escepto de la eŭska, ankaŭ la aliaj lingvoj indiĝenaj de Hispanio apartenas al la kategorio de latinidaj lingvoj. Tiele male kiel okazas ĉe aliaj popoloj la lingvo ne povas esti ĉe hispanoj la centra aŭ kerna ligilo de la popolanoj.

Ekzistas gravaj populacioj de hispanaj prauloj, rezulte de hispanaj elmigradoj, ankaŭ en aliaj partoj de la mondo, kaj ĉefe en Latinameriko, kiuj ricevas foje la nomon de hispanoj. La plej granda parto de tiuj grupoj konsistas el variado de kombinitaj heredaĵoj el kiuj hegemoniaj estas indiĝenaj amerikanoj, hispanoj, aliaj eŭropanoj aŭ afrikanoj. Tiukaze ja lingvo estas la ununura etna ligilo.

Historio

Naciismoj kaj regionismoj en Hispanio

Hispanio konsistas el tre diversaj regionaj populacioj inklude kastilianojn, katalunojn, eŭskojn kaj galegojn (kiuj parolas respektive kiel gepatra lingvo la hispanan, la katalunan, la eŭskan kaj la galegan. Sed regiona diverseco estas tiom grava por multaj hispanoj ke kelkaj regionoj havas fortajn lokajn identecojn kaj dialektojn eĉ ene de la 4 menciataj lingvoj tiele kiel ĉe Asturio, Aragono, Andaluzio aŭ Kanarioj, el kiuj plej parto havas proprajn kulturojn, muzikon, ekonomion ktp.

Migradoj ene, eksteren kaj enen de Hispanio svagigas tiajn diferencojn. Unuaj migradoj okazis dum la Mezepoko.

Religio

Hispanaj proceziantoj antaŭ fama vinkelo de Jerez de la Frontera.

Laŭ kelkaj fontoj (hispanaj oficialaj enketoj kaj aliaj, www.ine.es), ĉirkaŭ 73 % memdeklaras sin kiel Kristanoj katolikoj, sed el tiuj tre granda parto (preskaŭ du trionoj) ne praktikas la religion kaj nur parte la sociajn kaj civilajn ceremoniojn kaj ne kredas en la tuta doktrinaro de la eklezio. Ĉirkaŭ 2% praktikas aliajn religiojn, ĉefe Islamo kaj protestantismo kaj ĉirkaŭ 22 % identigas sin kiel nereligiuloj. Tiaj lastaj grupoj pliiĝis pro ĵusa enmigrado.

Ekde historia vidpunkto oni ofte konsideras ke Hispanio ekzistas nur ekde fine de la 15a jarcento kiam precize oni forpelis la hispanajn judojn kaj la lastan islaman ŝtateton el la teritorio de la nuna Hispanio. Tiele la komenco de la ekzistado de "veraj" hispanoj iĝus kiam katolikismo estus la unika religio. Tiu situacio pli malpli daŭris ĝis la fino de la 19a jarcento kiam ekis la unuaj nereligiaj movadoj. Du la Dua Hispana Respubliko fama prezidento Manuel Azaña asertis faman frazon dum konflikto kontraŭ la Katolika Eklezio, ke "Hispanio iĝis nekatolika".

@@ Linio 5: / Linio 5: @@
 '''Hispanoj''' konstituas la eŭropan [[nacio]]n aŭ [[popolo]]n indiĝenan de [[Hispanio]], en la [[Iberia Duoninsulo]], kiu formas la sudokcidenton de [[Eŭropo]]. La hispania nacieco estas vere reale formata de la ariĝo de [[naciismoj kaj regionismoj de Hispanio|regionaj naciismoj]], kiu respegulas la komplikan [[historio de Hispanio|historion de Hispanio]]. Hispanio en siaj nuntempaj limoj estas formata de la teritorioj de nombraj iamaj regnoj kiuj fine de la [[15a jarcento]] unuiĝis kiel sekvo unue de la fino de la [[Reconquista]] kaj komence de la 18a jarcento iamaniere pro la [[Milito de Hispana Sukcedo]].
-La tutteritoria oficiala lingvo de Hispanio estas la [[Hispana lingvo|hispana]] (''español'' aŭ ''castellano''), bazata sur la mezepoka pralingvo aŭ dialekto de [[Kastilio]] en centra norda Hispanio, sed la [[lingvoj de Hispanio|lingva situacio en Hispanio]] estas pli komplika kaj ankaŭ aliaj kvar lingvoj estas oficialaj en precizaj regionoj. Krom la escepto de la [[Eŭska lingvo|eŭska]], ankaŭ la aliaj lingvoj indiĝenaj de Hispanio apratenas al la kategorio de [[latinidaj lingvoj]]. Tiele male kiel okazas ĉe aliaj popoloj la lingvo ne povas esti ĉe hispaoj la centra aŭ kerna ligilo de la popolanoj.
+La tutteritoria oficiala lingvo de Hispanio estas la [[Hispana lingvo|hispana]] (''español'' aŭ ''castellano''), bazata sur la mezepoka pralingvo aŭ dialekto de [[Kastilio]] en centra norda Hispanio, sed la [[lingvoj de Hispanio|lingva situacio en Hispanio]] estas pli komplika kaj ankaŭ aliaj kvar lingvoj estas oficialaj en precizaj regionoj. Krom la escepto de la [[Eŭska lingvo|eŭska]], ankaŭ la aliaj lingvoj indiĝenaj de Hispanio apartenas al la kategorio de [[latinidaj lingvoj]]. Tiele male kiel okazas ĉe aliaj popoloj la lingvo ne povas esti ĉe hispanoj la centra aŭ kerna ligilo de la popolanoj.
 Ekzistas gravaj populacioj de hispanaj prauloj, rezulte de hispanaj elmigradoj, ankaŭ en aliaj partoj de la mondo, kaj ĉefe en [[Latinameriko]], kiuj ricevas foje la nomon de hispanoj. La plej granda parto de tiuj grupoj konsistas el variado de kombinitaj heredaĵoj el kiuj hegemoniaj estas indiĝenaj amerikanoj, hispanoj, aliaj eŭropanoj aŭ afrikanoj. Tiukaze ja lingvo estas la ununura etna ligilo.