Philipp Jacob Spener

Philipp Jacob Spener en 1683

Memortabulo ĉe la Frankfurta Paŭlopreĝejo okaze de la 275-a datreveno de lia mortotago

Philipp Jacob Spener

Memortabulo ĉe la Nikolai-Preĝejo-Placo, en Berlino-centro

Philipp Jacob Spener (* 13-an de januaro 1635 en Rappoltsweiler, Alzaco; † 5-an de februaro 1705 en Berlino) estis germana luterana teologo kaj unu el la plej konataj reprezentantoj de la pietismo. Krome li estis la plej grava genealogo de la 17-a jarcento kaj scienca fondinto de la heraldiko.

Spener fariĝis en 1663 predikisto ĉe la katedralo je Strasburgo, en 1666 plejaĝulo de la luterana pastraro en la libera regna urbo Frankfurto ĉe Majno kaj en 1686 elektoprinca saksia kortega ĉefpredikisto en Dresdeno. Ekde 1691 li estis preposto kaj konsistoriano ĉe la Nikolaa Preĝejo en Berlino. En 1694 li kunlaboris je la fondado de la reformuniversitato je Halle ĉe Saale, kie lia lernanto August Hermann Francke ludis estaran rolon.

Sian ĉefverkon Pia Desideria oder Herzliches Verlangen nach gottgefälliger Besserung der wahren evangelischen Kirche (Pia desideria aŭ elkora deziro de Di-plaĉa pliboniĝo de la vera evangela eklezio) li skribis en 1675. En ĉi tiu li proponas ampleksan reformprogramon de la luterana eklezio. Li metis al la pilorio misaĵojn en la eklezio kaj mankan konon de la biblio ĉe la kredantoj. La ĉefverko de Spener onidire baziĝas sur la traktaĵoj de mistikaj spiritualistoj kiel ekz. „Spiegel der Missbräuche beim Predigtamt“ de Christian Hoburgs. Ĉi tiu opinio tamen ne estas nedisputata. Li prosperigis la formiĝon de la collegia pietatis (privataj rondoj de preĝemuloj kaj interesitoj pri la biblio), evoluantaj ekde 1670.

Verkoj

• Speners Katechismus-Erklärung. Missionsverlag, Bielefeld 1984, ISBN 978-3-929-60202-9
• Pia desideria – Umkehr in die Zukunft. Brunnen Verlag, Gießen 1995, ISBN 3-7655-9065-7.
• Die Werke Philipp Jakob Speners. Brunnen Verlag, Gießen 2000ff, ISBN 3-7655-9401-6

Literaturo

• Veronika Albrecht-Birkner (Hrsg.): Hoffnung besserer Zeiten. Philipp Jacob Spener und die Geschichte des Pietismus. Verlag der Franckeschen Stiftungen, Halle/Saale 2005, ISBN 3-931479-71-4.
• Werner Bellardi: Die Vorstufen der Collegia pietatis bei Philip Jacob Spener. Brunnen-Verlag, Gießen 1994, ISBN 3-7655-9388-5.
• Ludwig Biewer: Philipp Jakob Spener als Heraldiker. Ein kleiner Beitrag zu dem 300. Todestag eines großen Theologen. In: Der Herold. Band 16, 2005, Heft 17, S. 493 ff.
• Dietrich Blaufuß: Spener-Arbeiten. Quellenstudien und Untersuchungen zu Philipp Jacob Spener und zur frühen Wirkung des lutherischen Pietismus. Zweite, verbesserte und ergänzte Auflage. Lang, Bern [u. a.] 1980, ISBN 3-261-04761-5.
• Reinhard Breymayer: Der „Vater des deutschen Pietismus“ und seine Bücher. Zur Privatbibliothek Philipp Jakob Speners. In: Eugenio Canone (Hrsg.): Bibliothecae selectae da Cusano a Leopardi (= Lessico Intellettuale Europeo, Band 58). Leo S. Olschki Editore, Firenze 1993, ISBN 88-222-4104-5, S. 299–331.
• Wolfgang Bromme: Nicht nur fromme Wünsche. Philipp Jacob Spener neu entdeckt. Spener-Verlag, Frankfurt/M. 2000, ISBN 3-930206-56-0.
• Georg Gremels: Die Ethik Philipp Jacob Speners nach seinen Evangelischen Lebenspflichten. In: Hamburger Theologische Studien. Band 26, Hamburg 2002, ISBN 3-8258-5834-0.
• Paul Grünberg: Philipp Jakob Spener. 3 Bände, Göttingen 1893/1905/1906. Reprint: Hildesheim und New York 1988, ISBN 3-487-07934-8.
• Hyeung-Eun Chi: Philipp Jacob Spener und seine Pia desideria. Die Weiterführung der Reformvorschläge der Pia desideria in seinen späteren Schriften. Lang, Frankfurt/M. 1997, ISBN 3-631-49393-2.
• Albrecht Haizmann: Erbauung als Aufgabe der Seelsorge bei Philipp Jakob Spener. Vandenhoek & Ruprecht, Göttingen 1997, ISBN 3-525-62351-8.
• Markus Matthias: Collegium pietatis und ecclesiola. In: Pietismus und Neuzeit. Band 19, 1993, S. 46–59.
• Johannes Wallmann: Philipp Jakob Spener und die Anfänge des Pietismus. Mohr, Tübingen 1986, ISBN 3-16-144979-7.
• Fritz Roth: Restlose Auswertungen von Leichenpredigten und Personalschriften für genealogische und kulturhistorische Zwecke. Band 6, R 5069
• Henry Schwieger: Philipp Jakob Speners Familie und ihre (Gülich-Sieversche) Verzweigung in Hamburg. Herold'sche Buchhandlung, Hamburg 1911
• Johannes Wallmann: Der Pietismus. Vandenhoek & Ruprecht, Göttingen 2005, ISBN 3-8252-2598-4.
• Dorothea Wendebourg (Hrsg.): Philipp Jakob Spener. Begründer des Pietismus und protestantischer Kirchenvater. Bilanz der Forschung nach 300 Jahren (= Hallesche Forschungen 23). de Gruyter, Berlin 2007, ISBN 978-3-484-84023-2.
• Heinrich Doering: Die gelehrten Theologen Deutschlands im achtzehnten und neunzehnten Jahrhundert. Verlag Johann Karl Gottfried Wagner, 1835, Neustadt an der Orla, Bd. 4, S. 252, (Online)

Ligoj eksteren

• Konektita eldono de la heraldikaj latinaj verkoj de Spener en CAMENA
• Ligilaro pri Philipp Jacob Spener
• Kolekto de traktaĵoj de Spener