Zubera dialekto

Dialektoj de la eŭska

La Zubera dialekto estas specifa eŭska dialekto parolata en Zubero (la plej malgranda el la 7 historiaj provincoj de Eŭsklando, situanta nord-oriente de tiu ĉi). Ĝi prezentas kelkajn lingvajn kaj fonetikajn specifaĵojn kiuj distingas ĝin. Ĝia prononco diferencas de aliaj eŭskaj elparoloj per, interalie, la « e » prononcata « i » kaj la « o » prononcata « u » kiam ili estas sekvataj de vokalo kaj ĉefe kun la akcento « ü » kiu ĝenerale proncatas kiel la franca « u » sed povas prononciĝi « i » se ĝi estas sekvata aŭ antaŭita de vokalo. Ĝi karakterizas la zuberan fonetikon kie ĝia ofteco estas multe pli granda ol tiu de « u » en la norma eŭska dum oni retrovas ĝin en neniu alia dialekto.

La zubera ankaŭ prezentas leksikajn kaj deklinaciajn specifaĵojn.

Kelkaj zuberaj lingvaj specifaĵoj

	esperanto	norma eŭska	zubera dial.
Adverboj:	neniam	inoiz ez, sekula	sekülan
	ofte	maiz	üsü
Adjektivoj:	bone	ongi	honki, ontsa
	bela	eder	eijer
Verboj:	okazi	gertatu	agitü
	havi	ukan	üken
	fini	bukatu	ürrentü
	veni	etorri	jin
Substantivoj:	kuirejo	sukalde	sükalte
	floro	lore	lili
	loko	leku	lekü
	monto	mendi	bortü, borthü
	pluvo	euri	ebi
	poeto	bertsolari	koblakari
	suno	eguzki	eki
	eliro	irteera, atera	elkigia
	Zubero	Zuberoa	Xiberoa

Hodiaŭ, pli ol 60 % el la 16,000 Zuberanoj estas eŭsklingvaj, sed la malkresko de nombro da parolantoj inter la junularo kaj maldungo kunportas danĝeron por la pluekzisto de la dialekto. Tamen, la laboro farata de kulturaj asocioj en kiuj multaj gejunuloj implikiĝas, ebligas al la dialekto pludaŭri, malgraŭ la normigo de la lingvo fare de "Euskara batua", kiu ŝajne ne forpelis la zuberan.

Bibliografio

• Fenaille Mispiratzeguy: Dictionnaire Français-Basque Grammaire, 1936. Eldonita de la aŭtoro, 38, rue D'Angiviller - Versailles. Vendata ĉe Eldonejo Foldex, 111, rue Legendre, Parizo.

Internaj ligiloj

• Lingvoscienco
  • Lingva tipologio
    • Lingva familio
      • Eŭska lingvo
        • Zubero

Eksteraj ligiloj

• Motho gorri txipia
• Ruĝkufulineto