Urarta lingvo: Malsamoj inter versioj
| [kontrolita revizio] | [kontrolita revizio] |
e r2.7.1) (robota aldono de: tr:Urartuca |
e r2.7.1) (robota aldono de: ka:ურარტული ენა |
||
| Linio 26: | Linio 26: | ||
[[it:Lingua urartea]] |
[[it:Lingua urartea]] |
||
[[ja:ウラルトゥ語]] |
[[ja:ウラルトゥ語]] |
||
[[ka:ურარტული ენა]] |
|||
[[ko:우라르투어]] |
[[ko:우라르투어]] |
||
[[no:Urartisk]] |
[[no:Urartisk]] |
||
Kiel registrite je 20:59, 22 apr. 2011
La urarta lingvo ankaŭ konata kiel urarta, urartana, vanika kaj eĉ ĥaldea estas kelkaj nomoj por la lingvo parolata de la loĝantoj de la antikva reĝlando Urarto kiu troviĝas en la regiono proksime de la lago Van en la hodiaŭaj montaroj de Armenio kaj Turkio.
La unua mencio de tiu lingvo estis en la 9-a jarcento a.K kiam la urarta lingvo malfortiĝas post la falo de la urarta reĝlando en 585 a.K, kaj en 500 a.K. preskaŭ estis uzata nur de la nobelaro dume la ceteraj loĝantoj ekparolas la armenan lingvon
La urarta estas aglutina lingvo kiu apartenis nek al la semidoj nek al la hindeŭropa familio sed al la huro-urarta familio. Ankoraŭ ekzistas multaj skribaĵoj trovataj en la regiono de Urarto, en la asiria kojnoforma skribsistemo. Kvankam pluraj fakuloj asertas ke la urarta lingvo havis siajn proprajn hieroglifojn, tio ankoraŭ ne demonstreblas pro manko de sufiĉaj pruvoj.
La urarta estas mallarĝe parenca lingvo kun la hurita lingvo, malgraŭ tio ke ili ne apartenas al la sama familio. Kvankam la urarta kaj la hurita multe similias unu la alian, en la nuntempo estas sciate ke ambaŭ lingvoj sendepende evoluis ekde la 3-a jarmilo a.K.
La arkeologo F.E Schulz, malkovris en Urarto en 1827, plurajn skribaĵojn en kojnoforma sistemo el Tuŝpo sed ne deĉifris ilin. Post la deĉifrado de la asiria kojnoforma verkaro en la jardeko 1850, la trovitaĵoj de Schulz fariĝis la bazo por la deĉifrado de la urarta lingvo. Baldaŭ evidentiĝis ke tiu lingvo estis malsama al iu ajn konata lingvo kaj la deĉifraj intencoj bazataj sur la aliaj regionaj lingvoj (kartvela: F. Lenormant 1871, armena: AD Mordtmann 1872-1877). La deĉifrado nur progresis post la Unua mondmilito, danke al la malkovro de dulingva urarta-asiria skribaĵojn en Keliŝino kaj Topzavo.
En 1963 estis plublikigita urarta gramatiko de G.A. Melikiŝvili en la rusa lingvo, poste tradukata al la germana en 1971. Ĉirkaŭ ducent skribaĵoj en la urarta lingvo estis malkovrataj ĝis la nuntempo.
