Ora mezkvalito: Malsamoj inter versioj

El Vikipedio, la libera enciklopedio
[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Amirobot (diskuto | kontribuoj)
e r2.7.1) (robota aldono de: it:Aurea mediocritas
Neniu resumo de redakto
Linio 1: Linio 1:
'''Ora mezkvalito''', aŭ “optimuma modero”, litere tradukas la latinan esprimon [[aurea mediocritas]] eltiritan el la poeto [[Horacio|Kvinto Horacio Flacco]] en la [[Odo]] 2, 10, 5. En la latina lingvo la virto “mediocritas” ne havas la negativan enhavon kiel en kelkaj latinidaj lingvoj (it: mediocre = malmultkvalita, france =mediocre...), sed prefere signifas “stari en pozicio intera, egaldistanca inter la optimumo kaj minimumo, inter la bonego kaj la malbonego, kaj ekzaltas la rifuzon pri ĉiu eksĉeso kaj invitas respekti la “ĝustan mezon”.
'''Ora mezkvalito''', aŭ “optimuma modero”, litere tradukas la latinan esprimon ''aurea mediocritas'' eltiritan el la poeto [[Horacio|Kvinto Horacio Flako]] en la [[Odo]] 2, 10, 5. En la [[latina lingvo]] la virto “mediocritas” ne havas la negativan enhavon kiel en kelkaj latinidaj lingvoj (it: mediocre = malmultkvalita, france = mediocre...), sed prefere signifas “stari en pozicio intera, egaldistanca inter la optimumo kaj minimumo, inter la bonego kaj la malbonego, kaj ekzaltas la rifuzon pri ĉiu eksceso kaj invitas respekti la “ĝustan mezon”.


La mezkvalito, tial, nome sin teni fore el la ekstremoj de ĉiu pozicio intelektula aŭ socikonduta, estas difinita de la poeto “ora”, per kiu aludas ne al perfekteco sed al taŭgeco.
La mezkvalito, tial, nome sin teni fore el la ekstremoj de ĉiu pozicio intelektula aŭ socikonduta, estas difinita de la poeto “ora”, per kiu aludas ne al perfekteco sed al taŭgeco.


Tiu morala sinteno estis inspirita ankaŭ de la filozofio de [[Epikuro|epikuranoj]], kiu invitas ke la homo ĝuu la vivplezurojn sen ilin trouzi, kiel, ekzemple, trinki vinon sen tamen ebriiĝi, ĝui la nutraĵon sen tamen sin allasi al diboĉo, ŝati la seksan plezuron sen submetiĝi al la volutavido.
Tiu morala sinteno estis inspirita ankaŭ de la filozofio de [[Epikuro|epikuranoj]], kiu invitas ke la homo ĝuu la vivplezurojn sen ilin trouzi, kiel, ekzemple, trinki [[vino]]n sen tamen ebriiĝi, ĝui la nutraĵon sen tamen sin allasi al diboĉo, ŝati la seksan plezuron sen submetiĝi al la volutavido.


La sama poeto samsence uzas ankaŭ alian esprimon '''est modus in rebus''' (''Satiroj'' 1, 1, 106-107) (estas maniero/limo en agadoj/aferoj).
La sama poeto samsence uzas ankaŭ alian esprimon '''est modus in rebus''' (''Satiroj'' 1, 1, 106-107) (estas maniero/limo en agadoj/aferoj).
Linio 11: Linio 11:
== Aliaj fontoj de la sama koncepto ==
== Aliaj fontoj de la sama koncepto ==


[[Aristotelo]] parolas pri ora mezkvalito profitante de la la ekzemplo de kuraĝo kiu, se eksĉesas, fariĝas temerareco, se malintensiĝas, fariĝas etanimeco. <ref>La tuta greka kaj helenisma (grekromia) [[Paideia]] (παιδεία = edukado) ĉi rilate embleme uzas la mitaĵon pri [[Ikaro]] (Ἴκαρος). [[Dedalo]] (Δαίδαλος ) ties patro, por fuĝigi la filon el la krifoj de la kreta reĝo [[Minoo]], konstruas por li elvaksajn flugilojn lin admonante laŭiri “mezvojon” inter la marsprucoj kaj la sunvarmo. Sed Ikaro kontraŭkonsile flugis tro alten kie la suno solvis la flugilan vakson kaj lin, do, senigis je flugiloj...</ref>
[[Aristotelo]] parolas pri ora mezkvalito profitante de la la ekzemplo de kuraĝo kiu, se ekscesas, fariĝas temerareco, se malintensiĝas, fariĝas etanimeco. <ref>La tuta greka kaj helenisma (grekromia) [[Paideia]] (παιδεία = edukado) ĉi rilate embleme uzas la miton pri [[Ikaro]] (Ἴκαρος). [[Dedalo]] (Δαίδαλος ) ties patro, por fuĝigi la filon el la krifoj de la kreta reĝo [[Minoo]], konstruas por li elvaksajn flugilojn lin admonante laŭiri “mezvojon” inter la marsprucoj kaj la sunvarmo. Sed Ikaro kontraŭkonsile flugis tro alten kie la suno solvis la flugilan vakson kaj lin, do, senigis je flugiloj...</ref>


Ankaŭ la delfa [[Pizia]] (Πυθία) orakoladis: “nenio troigu”, sentenco skulptita sur la fasado de la delfa Apolona templo.<ref> Sur tiu respekto laŭiras la prietika maksimo de Aristotelo: “homo elektu la mezon kaj evitu la ekstremojn de ambaŭ flankoj, kiom plej eble”</ref>
Ankaŭ la delfa [[Pizia]] (Πυθία) orakoladis: “nenio troigu”, sentenco skulptita sur la fasado de la delfa Apolona templo.<ref> Sur tiu respekto laŭiras la prietika maksimo de Aristotelo: “homo elektu la mezon kaj evitu la ekstremojn de ambaŭ flankoj, kiom plej eble”</ref>


Ankaŭ en la [[Ĉinio|ĉina]] praktika filozofio troviĝas normo simila same kiel en [[Budhismo]]: [[Siddhartha Gautama]] instruis la Mezan Vojon anoncante la principon ke la precipa celo de nia ekzisto estas bone konduti. Tielsencas ankaŭ [[Taoismo|Chuang Tzu Tao]].
Ankaŭ en la [[Ĉinio|ĉina]] praktika filozofio troviĝas regulo simila same kiel en [[Budhismo]]: [[Siddhartha Gautama]] instruis la Mezan Vojon anoncante la principon ke la precipa celo de nia ekzisto estas bone konduti. Tielsencas ankaŭ [[Taoismo|Chuang Tzu Tao]].


Helenismaj filozofoj, spurante Aristotelon, aplikas, kiel cetere la tuta helenisma intelektularo, la normon ankaŭ al la verkoj de artistoj, kaj do al la koncepto pri belo kiu devas respekti tiun ekvilibran normon. <ref>Platono en dialogoj [[Filebo]] kaj [[Respubliko (dialogo)]]</ref>
Helenismaj filozofoj, spurante Aristotelon, aplikas, kiel cetere la tuta helenisma intelektularo, la normon ankaŭ al la verkoj de artistoj, kaj do al la koncepto pri belo kiu devas respekti tiun ekvilibran normon. <ref>Platono en dialogoj [[Filebo]] kaj [[Respubliko (dialogo)]]</ref>


Ankaŭ mezepoka hebrea Moseo [[Maimonido]] konsilas tiun kondutan sintenon.
Ankaŭ mezepoka juda Moseo [[Maimonido]] konsilas tiun kondutan sintenon.


Kristanoj, kaj tiamaj kaj mezepokaj, ne malŝatis la mezvojan principon kaj ĝin juĝis saĝan kaj racian. Sankta [[Tomaso]], la plej elstara okcidenta kristana teologo-filozofo en sia Summa Theologica, 64 Questio de la Prima Secunda partis, subtenas ke la kristana moralo koheras kun la ora mezvojo. Li notigas: “la malbono konsistas en malakordo inter regulo kaj konduto. Nu tio povas okazi nur pro tio ke la konduto transpasas la superajn aŭ malsuperajn limojn...”. Kutime, tamen, se kristanaj intelektuloj konsentis kun tiu normo, el ĝi esceptis la [[Teologiaj virtoj|teologiajn virtojn]] <ref>Ili estas Fido/Kredo, Espero kaj Karitato</ref>kiuj estas rekte inokulitaj en la animon de Dio mem pro ilia transcenda objekto. Tiaj virtoj ne povas suferi ekscesojn ĉar ilia objekto estas Dio mem: fakte ĉu la amo al Dio povas troigi kaj la amo al proksimularo ne havas limon ĉar la tiu amo havas kiel ekzemplon Dio mem. Simile la Espero kaj kredo.
Kristanoj, kaj tiamaj kaj mezepokaj, ne malŝatis la mezvojan principon kaj ĝin juĝis saĝan kaj racian. Sankta [[Tomaso]], la plej elstara okcidenta kristana teologo-filozofo en sia ''Summa Theologica'', ''64 Questio de la Prima Secunda partis'', subtenas ke la kristana moralo koheras kun la ora mezvojo. Li notigas: “la malbono konsistas en malakordo inter regulo kaj konduto. Nu tio povas okazi nur pro tio ke la konduto transpasas la superajn aŭ malsuperajn limojn...”. Kutime, tamen, se kristanaj intelektuloj konsentis kun tiu normo, el ĝi esceptis la [[Teologiaj virtoj|teologiajn virtojn]]<ref>Ili estas Fido/Kredo, Espero kaj Karitato</ref> kiuj estas rekte inokulitaj en la animon de Dio mem pro ilia transcenda objekto. Tiaj virtoj ne povas suferi ekscesojn ĉar ilia objekto estas Dio mem: fakte ĉu la amo al Dio povas troigi kaj la amo al proksimularo ne havas limon ĉar tiu amo havas kiel ekzemplon Dio mem. Simile la Espero kaj kredo.


== Voĉoj kunrilataj ==
== Voĉoj kunrilataj ==

Kiel registrite je 13:35, 10 sep. 2011

Ora mezkvalito, aŭ “optimuma modero”, litere tradukas la latinan esprimon aurea mediocritas eltiritan el la poeto Kvinto Horacio Flako en la Odo 2, 10, 5. En la latina lingvo la virto “mediocritas” ne havas la negativan enhavon kiel en kelkaj latinidaj lingvoj (it: mediocre = malmultkvalita, france = mediocre...), sed prefere signifas “stari en pozicio intera, egaldistanca inter la optimumo kaj minimumo, inter la bonego kaj la malbonego, kaj ekzaltas la rifuzon pri ĉiu eksceso kaj invitas respekti la “ĝustan mezon”.

La mezkvalito, tial, nome sin teni fore el la ekstremoj de ĉiu pozicio intelektula aŭ socikonduta, estas difinita de la poeto “ora”, per kiu aludas ne al perfekteco sed al taŭgeco.

Tiu morala sinteno estis inspirita ankaŭ de la filozofio de epikuranoj, kiu invitas ke la homo ĝuu la vivplezurojn sen ilin trouzi, kiel, ekzemple, trinki vinon sen tamen ebriiĝi, ĝui la nutraĵon sen tamen sin allasi al diboĉo, ŝati la seksan plezuron sen submetiĝi al la volutavido.

La sama poeto samsence uzas ankaŭ alian esprimon est modus in rebus (Satiroj 1, 1, 106-107) (estas maniero/limo en agadoj/aferoj).

La esprimo “ora mezkvalito” foje ricevas ankaŭ ironian kaj sarkasman sencon kiam oni volas substreki ke certa persono ne havanta apartajn kvalitojn kaj ne brilanta per ŝatindaj intelektaj dotoj okupas, spite de tio, postenon alte responsan.

Aliaj fontoj de la sama koncepto

Aristotelo parolas pri ora mezkvalito profitante de la la ekzemplo de kuraĝo kiu, se ekscesas, fariĝas temerareco, se malintensiĝas, fariĝas etanimeco. [1]

Ankaŭ la delfa Pizia (Πυθία) orakoladis: “nenio troigu”, sentenco skulptita sur la fasado de la delfa Apolona templo.[2]

Ankaŭ en la ĉina praktika filozofio troviĝas regulo simila same kiel en Budhismo: Siddhartha Gautama instruis la Mezan Vojon anoncante la principon ke la precipa celo de nia ekzisto estas bone konduti. Tielsencas ankaŭ Chuang Tzu Tao.

Helenismaj filozofoj, spurante Aristotelon, aplikas, kiel cetere la tuta helenisma intelektularo, la normon ankaŭ al la verkoj de artistoj, kaj do al la koncepto pri belo kiu devas respekti tiun ekvilibran normon. [3]

Ankaŭ mezepoka juda Moseo Maimonido konsilas tiun kondutan sintenon.

Kristanoj, kaj tiamaj kaj mezepokaj, ne malŝatis la mezvojan principon kaj ĝin juĝis saĝan kaj racian. Sankta Tomaso, la plej elstara okcidenta kristana teologo-filozofo en sia Summa Theologica, 64 Questio de la Prima Secunda partis, subtenas ke la kristana moralo koheras kun la ora mezvojo. Li notigas: “la malbono konsistas en malakordo inter regulo kaj konduto. Nu tio povas okazi nur pro tio ke la konduto transpasas la superajn aŭ malsuperajn limojn...”. Kutime, tamen, se kristanaj intelektuloj konsentis kun tiu normo, el ĝi esceptis la teologiajn virtojn[4] kiuj estas rekte inokulitaj en la animon de Dio mem pro ilia transcenda objekto. Tiaj virtoj ne povas suferi ekscesojn ĉar ilia objekto estas Dio mem: fakte ĉu la amo al Dio povas troigi kaj la amo al proksimularo ne havas limon ĉar tiu amo havas kiel ekzemplon Dio mem. Simile la Espero kaj kredo.

Voĉoj kunrilataj

Referencoj

  1. La tuta greka kaj helenisma (grekromia) Paideia (παιδεία = edukado) ĉi rilate embleme uzas la miton pri Ikaro (Ἴκαρος). Dedalo (Δαίδαλος ) ties patro, por fuĝigi la filon el la krifoj de la kreta reĝo Minoo, konstruas por li elvaksajn flugilojn lin admonante laŭiri “mezvojon” inter la marsprucoj kaj la sunvarmo. Sed Ikaro kontraŭkonsile flugis tro alten kie la suno solvis la flugilan vakson kaj lin, do, senigis je flugiloj...
  2. Sur tiu respekto laŭiras la prietika maksimo de Aristotelo: “homo elektu la mezon kaj evitu la ekstremojn de ambaŭ flankoj, kiom plej eble”
  3. Platono en dialogoj Filebo kaj Respubliko (dialogo)
  4. Ili estas Fido/Kredo, Espero kaj Karitato