Franciŝak Aljaĥnoviĉ: Malsamoj inter versioj

Browse history interactively

[kontrolita revizio]

← Iru al antaŭa ŝanĝo Iru al sekvanta ŝanĝo →

Enhavo forigita Enhavo aldonita

VidaVikiteksto

Enteksta

Kiel registrite je 16:32, 13 nov. 2011

Franciĉak aljaĥnoviĉ, Aljaĥnoviĉ-Alekna (9-an de marto 1883, Vilno - 3-an de marto 1943, Vilnuso) - estis belorusa dramisto, teatra aganto, publicisto.

Biografio

Naskiĝis en fasmilio de muzikistoj. De infanaĝo kreskis en artista medio: lia patro laboris kiel violonisto en teatro. Li ne estis edukita, sed kelkfoje provis ekstudi: en vilna gimnazio, en Vilna kemi-teknika lernejo, Krakova universitato. En la jaro 1904 ekstudis en Varsovia dramista lernejo, post fino de kio en la jaro 1907, vojaĝis kun aktora trupo.

En la jaro 1908 revenis en Vilno, kie komencis labori kiel raportisto, samtempe komencis eldoni pollingvan humuran ĵurnalon "Perkunas". Samtempe aliĝis al belorusa nacia movado. Pro preso de kontraŭcara artikolo, ĵurnalo "Perkinas" estis fermita, kaj Aljaĥnoviĉ vivis en Aŭstrujo, kie li laboris en Krakovo en loka teatro. En la jaro 1913 pro proklamita en Rusujo amnestio, revenis en patrolando, sed estis enprizonita pto tio, ke al li estis pardonita nur parto de kulpo. Dum sia enprizonado komencis verki teatraĵojn.

En junio 1918 ekloĝis en Minsko, printempe 1919 revenis en Vilno, kie eldonadis ĵurnalon, provis malfermi teatron. Aŭtune 1919 revenis en Minsko, kie laboris kiel direktoro de teatro, kiun subvenciis pola registaro. De julio de 1920 vivis en Vilno. Pro libro "Belorusa teatro" (1924) estas konsiderata kiel unua belorusa esploristo de teatro. En novembro 1926 alveturis en Minsko por partopreni en Akademia konferencio, restis en Belorusa SSR, laboris en teatro en Vicebsko, kie en januaro 1927 estis arestita kaj enprizonita je 10 jaroj en gulago. En septembro de la jaro 1933 estis interŝanĝita kontraŭ enŝlositan en pola prizono belorusan lingvistonBranislaŭ Taraŝkeviĉ. Post reveno en Vilno verkis pli faman sian verkon "En ungegojn de OGPU" pri sia enŝloso en gulago. Ĉi tia libro estis eldonita pollingve (1935, "Siedem lat w szponach G. P. U." En la jaro 1937 en Varsovio estis eldonita ankoraŭ unu varianto de ĉi tia libro. La verko estis tradukita en itala lingvo ("La verita sulla Russia Bolscevica"), en portugala lingvo en Brazilio ("Sete annos nas garras soveticas"), ukrainia lingvo, kaj ruslingve (en elmigrinta gazeto). Nur en la jaro 1937 la aŭtoro povis eldoni libron en belorusa lingvo. Dum en la jaro 1940 en Vilno eniris sovetunia armeo, Franciŝak Aljaĥnoviĉ vivis konspire. Dum germana okupado redaktis gazeton (1942-1944). En marto de la jaro estis pafmortita en sia loĝejo de sovetuniaj sabotistoj, senditaj trans frontlinio. Liaj verkoj denove estis presitaj kaj surscenigitaj en Belorusio nur en la jardeko 1990-a. En la jaro 2006 estis eldonitaj elektitaj verkoj.

Literaturo

Аляхновіч Францішак //Беларускія пісьменнікі (1917-1990). Даведнік; Склад. А. Л. Верабей. = Мн.: Мастацкая літартура, 1994. - 653 с. іл. ISBN 5-340-00709-X
Аляхновіч Францішак // Беларускія пісьменнікі: Бібліяграфічны слоўнік. У 6 т. / пад рэд. А. І. Мальдзіса. Мн.: БелЭн, 1992-1995.
Аляхновіч Ф. Выбраныя творы /Укл., прадм. А. Сабалеўскага. - Мн., 544 с.
Маракоў Л. У. Рэпрэсаваныя літаратары, навукоўцы, работнікі асветы, грамадскія і культурныя дзеячы Беларусі, 1794-1991. Энц. даведнік. У 10 т. Т. 1. - Мн.: 2003. ISBN 985-6374-04-9
Крывіцкі Л. (Луцкевіч Л.). Францішак Аляхновіч // Ніва (Беласток). 1990, №2-3.
Сабалеўскі А. Адметны след // Спадчына. 1990 №3.
Сабалеўскі А. На адраджэнскай хвалі // Полымя. 1992, №5.
Бяляцкі А. "Як я памру..." // Маладосць. 1990, №10.
Няфёд У. І. францішак Аляхновіч: Тэатральная і грамадска-палітычная дзейнасць. Мн., 1996.
ЭГБ, т. 1.

@@ Linio 7: / Linio 7: @@
 En la jaro 1908 revenis en Vilno, kie komencis labori kiel raportisto, samtempe komencis eldoni pollingvan humuran ĵurnalon "Perkunas". Samtempe aliĝis al belorusa nacia movado. Pro preso de kontraŭcara artikolo, ĵurnalo "Perkinas" estis fermita, kaj Aljaĥnoviĉ vivis en [[Aŭstrujo]], kie li laboris en [[Krakovo]] en loka teatro. En la jaro 1913 pro proklamita en [[Rusujo]] amnestio, revenis en patrolando, sed estis enprizonita pto tio, ke al li estis pardonita nur parto de kulpo. Dum sia enprizonado komencis verki teatraĵojn.
-En junio 1918 ekloĝis en [[Minsko]], printempe 1919 revenis en Vilno, kie eldonadis ĵurnalon, provis malfermi teatron. Aŭtune 1919 revenis en Minsko, kie laboris kiel direktoro de teatro, kiun subvenciis pola registaro. De julio de 1920 vivis en Vilno. Pro libro "Belorusa teatro" (1924) estas konsiderata kiel unua belorusa esploristo de teatro. En novembro 1926 alveturis en Minsko por partopreni en Akademia konferencio, restis en [[Belorusia SSR]], laboris en teatro en [[Vicebsko]], kie en januaro 1927 estis arestita kaj enprizonita je 10 jaroj en gulago. En septembro de la jaro 1933 estis interŝanĝita kontraŭ malliberulo de pola prizono [[Taraŝkeviĉ]]. Post reveno en Vilno verkis pli faman sian verkon "En ungegojn de OGPU" pri sia enŝloso en gulago. Ĉi tia libro estis eldonita pollingve (1935, "Siedem lat w szponach G. P. U." En la jaro 1937 en Varsovio estis eldonita ankoraŭ unu varianto de ĉi tia libro. La verko estis tradukita en itala lingvo ("La verita sulla Russia Bolscevica"), en portugala lingvo en [[Brazilio]] ("Sete annos nas garras soveticas"), ukrainia lingvo. Nur en la jaro 1937 la aŭtoro povis eldoni libron en belorusa lingvo. Dum en la jaro 1940 en Vilno eniris sovetunia armeo, Franciŝak Aljaĥnoviĉ vivis konspire. Dum germana okupado redaktis gazeton (1942-1944). En marto de la jaro estis pafmortita en sia loĝejo de sovetuniaj sabotistoj, senditaj trans frontlinio. Liaj verkoj denove estis presitaj kaj surscenigitaj en Belorusio nur en la jardeko 1990-a. En la jaro 2006 estis eldonitaj elektitaj verkoj.
+En junio 1918 ekloĝis en [[Minsko]], printempe 1919 revenis en Vilno, kie eldonadis ĵurnalon, provis malfermi teatron. Aŭtune 1919 revenis en Minsko, kie laboris kiel direktoro de teatro, kiun subvenciis pola registaro. De julio de 1920 vivis en Vilno. Pro libro "Belorusa teatro" (1924) estas konsiderata kiel unua belorusa esploristo de teatro. En novembro 1926 alveturis en Minsko por partopreni en Akademia konferencio, restis en [[Belorusa SSR]], laboris en teatro en [[Vicebsko]], kie en januaro 1927 estis arestita kaj enprizonita je 10 jaroj en gulago. En septembro de la jaro 1933 estis interŝanĝita kontraŭ enŝlositan en pola prizono belorusan lingviston[[Branislaŭ Taraŝkeviĉ]]. Post reveno en Vilno verkis pli faman sian verkon "En ungegojn de OGPU" pri sia enŝloso en gulago. Ĉi tia libro estis eldonita pollingve (1935, "Siedem lat w szponach G. P. U." En la jaro 1937 en Varsovio estis eldonita ankoraŭ unu varianto de ĉi tia libro. La verko estis tradukita en itala lingvo ("La verita sulla Russia Bolscevica"), en portugala lingvo en [[Brazilio]] ("Sete annos nas garras soveticas"), ukrainia lingvo, kaj ruslingve (en elmigrinta gazeto). Nur en la jaro 1937 la aŭtoro povis eldoni libron en belorusa lingvo. Dum en la jaro 1940 en Vilno eniris sovetunia armeo, Franciŝak Aljaĥnoviĉ vivis konspire. Dum germana okupado redaktis gazeton (1942-1944). En marto de la jaro estis pafmortita en sia loĝejo de sovetuniaj sabotistoj, senditaj trans frontlinio. Liaj verkoj denove estis presitaj kaj surscenigitaj en Belorusio nur en la jardeko 1990-a. En la jaro 2006 estis eldonitaj elektitaj verkoj.
+== Literaturo ==
+* Аляхновіч Францішак //Беларускія пісьменнікі (1917-1990). Даведнік; Склад. А. Л. Верабей. = Мн.: Мастацкая літартура, 1994. - 653 с. іл. ISBN 5-340-00709-X
+* Аляхновіч Францішак // Беларускія пісьменнікі: Бібліяграфічны слоўнік. У 6 т. / пад рэд. А. І. Мальдзіса. Мн.: БелЭн, 1992-1995.
+* Аляхновіч Ф. Выбраныя творы /Укл., прадм. А. Сабалеўскага. - Мн., 544 с.
+* Маракоў Л. У. Рэпрэсаваныя літаратары, навукоўцы, работнікі асветы, грамадскія і культурныя дзеячы Беларусі, 1794-1991. Энц. даведнік. У 10 т. Т. 1. - Мн.: 2003. [[ISBN 985-6374-04-9]]
+* Крывіцкі Л. (Луцкевіч Л.). Францішак Аляхновіч // Ніва (Беласток). 1990, №2-3.
+* Сабалеўскі А. Адметны след // Спадчына. 1990 №3.
+* Сабалеўскі А. На адраджэнскай хвалі // Полымя. 1992, №5.
+* Бяляцкі А. "Як я памру..." // Маладосць. 1990, №10.
+* Няфёд У. І. францішак Аляхновіч: Тэатральная і грамадска-палітычная дзейнасць. Мн., 1996.
+* ЭГБ, т. 1.
 [[kategorio:belorusaj verkistoj|Aljaĥnoviĉ, Franciŝak]] [[kategorio:belorusaj dramistoj|Aljaĥnoviĉ, Franciŝak]] [[kategorio:naskiĝintoj en 1883|Aljaĥnoviĉ, Franciŝak]] [[kategorio:mortintoj en 1943|Aljaĥnoviĉ, Franciŝak]]