Gronlanda lingvo: Malsamoj inter versioj
| [kontrolita revizio] | [kontrolita revizio] |
Rilato al kanada inuita lihvo |
aldono |
||
| Linio 1: | Linio 1: | ||
{{redaktas|komenco=28a de januaro|fino=30a de januaro|daŭro=3 tagoj|redaktanto=Tlustulimu}} |
|||
{{Informkesto lingvo |
{{Informkesto lingvo |
||
|Lingvo= |
|Lingvo=gronlanda |
||
|Propra_nomo= [[:kl:Kalaallisut|Kalaallisut]] |
|Propra_nomo= [[:kl:Kalaallisut|Kalaallisut]] |
||
|Koloro=Eskimo-aleuta |
|Koloro=Eskimo-aleuta |
||
| Linio 25: | Linio 26: | ||
En 1851 [[Samuel Kleinschmidt]], [[Unuiĝo de fratoj|hernhuta]] pastro ĉe la misionstacio en [[Nuko (Gronlando)|Nuuk]], eldonis ''Grammatik der grönlandischen Sprache'' kie li pere de latinaj literoj kreis gronlandan alfabeton (kun 2 specialaj sonoj ''gdl/rdl/vdl'' = '''l''' sed kun samtempe elblovita aero de la buŝflankoj kaj '''ĸ''' = tre fermita ''qr'' kiu restas preskaŭ en la gorĝo) kaj ortografio. Tiu estis la unua klopodo por krei inuitan skriban lingvon. La ortografio de Samuel Kleinschmidt restis ĝis 1973 kiam oni i.a. sanĝis la alfabeto tiel ke nun gdl/rdl/vdl = '''ll''', kaj ĸ = '''q'''. |
En 1851 [[Samuel Kleinschmidt]], [[Unuiĝo de fratoj|hernhuta]] pastro ĉe la misionstacio en [[Nuko (Gronlando)|Nuuk]], eldonis ''Grammatik der grönlandischen Sprache'' kie li pere de latinaj literoj kreis gronlandan alfabeton (kun 2 specialaj sonoj ''gdl/rdl/vdl'' = '''l''' sed kun samtempe elblovita aero de la buŝflankoj kaj '''ĸ''' = tre fermita ''qr'' kiu restas preskaŭ en la gorĝo) kaj ortografio. Tiu estis la unua klopodo por krei inuitan skriban lingvon. La ortografio de Samuel Kleinschmidt restis ĝis 1973 kiam oni i.a. sanĝis la alfabeto tiel ke nun gdl/rdl/vdl = '''ll''', kaj ĸ = '''q'''. |
||
En gronlandaj vortoj nuntempe estas uzataj la sekvaj literoj: |
|||
a e f g i j k l m n o p q r s t u v |
|||
La longeco de vokaloj kaj konsonantoj gravas ĉe la distingo de vortoj. |
|||
En danaj fremdvortoj krome estas uzataj la jenaj literoj: |
|||
b c d h w x y z æ ø å |
|||
== Fonto == |
|||
* Richard H. Kölbl: ''Grönländisch - Wort für Wort'', Reise Know-How Rump Verlag, Bielefeld 2006, ISBN 3-89416-373-9 {{ref-de}} |
|||
== Eksteraj ligiloj == |
|||
{{Projektoj|iwiki=kl| |
{{Projektoj|iwiki=kl| |
||
WT=Greenlandic_language|WT titolo=Gronlanda_lingvo|WT originalo=Greenlandic+language}} |
WT=Greenlandic_language|WT titolo=Gronlanda_lingvo|WT originalo=Greenlandic+language}} |
||
Kiel registrite je 11:15, 28 jan. 2012
| gronlanda | ||
| Kalaallisut | ||
| ||
| lingvo • moderna lingvo | ||
|---|---|---|
| Inuita lingvo • eskim-aleuta lingvaro | ||
| Parolata en | Gronlando | |
| Parolantoj | 56 200 | |
| Denaskaj parolantoj | ĉircaŭ 50 000 | |
| Skribo | Latina skribo / Gronlanda skribo | |
| Lingvistika klasifiko | ||
| Eskim-aleŭta lingvaro | ||
| Oficiala statuso | ||
| Oficiala lingvo en | Gronlando | |
| Reguligita de | Oqaasileriffik | |
| Lingva statuso | 2 vundebla | |
| Lingvaj kodoj | ||
| Lingvaj kodoj | ||
| ISO 639-1 | kl | |
| ISO 639-2 | kal | |
| ISO 639-3 | kal | |
| SIL | KAL | |
| Glottolog | gree1280 | |
| Angla nomo | Greenlandic | |
| Franca nomo | groenlandais | |
| Vikipedio | ||
La gronlanda lingvo (kodoj laŭ ISO 639: kal, kl) estas inuita lingvo parolata de ĉirkaŭ 40 mil homoj en Gronlando kaj sep mil homoj en Danio. En Gronlando ĝi estas oficiala lingvo, kun la dana. Ekzistas Vikipedio en la gronlanda lingvo, kiu proksime rilatis al la inuitaj lingvoj en Kanado, kiel ekzemple Inuktituta lingvo. Oni povas distingi tri dialektojn: okcidenta, orienta kaj norda (aŭ polusa). La okcidenta dialekto havas plej da parolantoj kaj estas la bazo de la oficiala lingvo.
Transiro de buŝa al skriba lingvo
En 1851 Samuel Kleinschmidt, hernhuta pastro ĉe la misionstacio en Nuuk, eldonis Grammatik der grönlandischen Sprache kie li pere de latinaj literoj kreis gronlandan alfabeton (kun 2 specialaj sonoj gdl/rdl/vdl = l sed kun samtempe elblovita aero de la buŝflankoj kaj ĸ = tre fermita qr kiu restas preskaŭ en la gorĝo) kaj ortografio. Tiu estis la unua klopodo por krei inuitan skriban lingvon. La ortografio de Samuel Kleinschmidt restis ĝis 1973 kiam oni i.a. sanĝis la alfabeto tiel ke nun gdl/rdl/vdl = ll, kaj ĸ = q.
En gronlandaj vortoj nuntempe estas uzataj la sekvaj literoj:
a e f g i j k l m n o p q r s t u v
La longeco de vokaloj kaj konsonantoj gravas ĉe la distingo de vortoj.
En danaj fremdvortoj krome estas uzataj la jenaj literoj:
b c d h w x y z æ ø å
Fonto
- Richard H. Kölbl: Grönländisch - Wort für Wort, Reise Know-How Rump Verlag, Bielefeld 2006, ISBN 3-89416-373-9 germane
