Kabarda lingvo: Malsamoj inter versioj

El Vikipedio, la libera enciklopedio
[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
e robota forigo de: kbd:Адыгэбзэ (strongly connected to eo:Adigea lingvo)
e Korekto: ĉekesa-->ĉerkesa
Linio 1: Linio 1:
{{Lingv/Informkesto|kbd}}
{{Lingv/Informkesto|kbd}}
La '''kabarda lingvo''' (адыгэбзэ, ''adəgăbză''), foje ankaŭ nomata '''kabarda-ĉekesa lingvo''', estas lingvo aŭ kontinua dialektaro el la [[abĥaz-adigea lingvaro]] kaj de ties subgrupo cirkasaj lingvoj, parolata en la regionoj [[Kabardio-Balkario]] kaj [[Karaĉajio-Ĉerkesio]] de [[Rusio]], kaj aldone en nordorienta [[Turkio]]. La lingvon uzas proksimume 1,5 milionoj da homoj, sed la nombro de parolantoj konstante malkreskas. [[Unesko]] tial konsideras la kabardan [[endanĝeraj lingvoj|vundeblan lingvon]].<ref>[http://www.unesco.org/culture/languages-atlas/en/atlasmap/language-id-376.html interaktiva mapo de UNESKO pri la mondaj danĝeriĝintaj lingvoj (angle,] [http://www.unesco.org/culture/languages-atlas/fr/atlasmap/language-id-376.html france] [http://www.unesco.org/culture/languages-atlas/es/atlasmap/language-id-376.html kaj hispane)] {{en}}</ref>
La '''kabarda lingvo''' (адыгэбзэ, ''adəgăbză''), foje ankaŭ nomata '''kabarda-ĉerkesa lingvo''', estas lingvo aŭ kontinua dialektaro el la [[abĥaz-adigea lingvaro]] kaj de ties subgrupo cirkasaj lingvoj, parolata en la regionoj [[Kabardio-Balkario]] kaj [[Karaĉajio-Ĉerkesio]] de [[Rusio]], kaj aldone en nordorienta [[Turkio]]. La lingvon uzas proksimume 1,5 milionoj da homoj, sed la nombro de parolantoj konstante malkreskas. [[Unesko]] tial konsideras la kabardan [[endanĝeraj lingvoj|vundeblan lingvon]].<ref>[http://www.unesco.org/culture/languages-atlas/en/atlasmap/language-id-376.html interaktiva mapo de UNESKO pri la mondaj danĝeriĝintaj lingvoj (angle,] [http://www.unesco.org/culture/languages-atlas/fr/atlasmap/language-id-376.html france] [http://www.unesco.org/culture/languages-atlas/es/atlasmap/language-id-376.html kaj hispane)] {{en}}</ref>


La lingvo havas 48 konsonantajn fonemojn<ref name="soglasn">[http://books.google.ru/books?id=X98sAAAAMAAJ&q=kabardian+language+has+48+consonants&dq=kabardian+language+has+48+consonants&ei=6fcOS8m5JqCeygTTtŭoDA Ethnology, т. 5 стр. 31 — 1966, University of Pittsburgh]</ref>, el kiuj 23 estas [[frikativo|frikativaj]]. Kelkaj lingvistoj konsideras la kabardinan kaj adigan lingvojn nuraj dialektoj de la adiga lingvo. La adigoj, kabardoj kaj ĉekesoj nomas sian lingvon ''adigebze'', kio signifas ''adiga lingvo''. Tamen en la [[rusa]] oni distingas inter la kabarda kaj ĉerkesa lingvoj.
La lingvo havas 48 konsonantajn fonemojn<ref name="soglasn">[http://books.google.ru/books?id=X98sAAAAMAAJ&q=kabardian+language+has+48+consonants&dq=kabardian+language+has+48+consonants&ei=6fcOS8m5JqCeygTTtŭoDA Ethnology, т. 5 стр. 31 — 1966, University of Pittsburgh]</ref>, el kiuj 23 estas [[frikativo|frikativaj]]. Kelkaj lingvistoj konsideras la kabardinan kaj adigan lingvojn nuraj dialektoj de la adiga lingvo. La adigoj, kabardoj kaj ĉerkesoj nomas sian lingvon ''adigebze'', kio signifas ''adiga lingvo''. Tamen en la [[rusa]] oni distingas inter la kabarda kaj ĉerkesa lingvoj.


Ĝis [[1924]] la [[kabarda skribsistemo]] funkciis surbaze de la [[araba alfabeto|araba]] kaj [[cirila alfabeto]]j, en 1924-1936 — surbaze de tiu [[latina|latina alfabeto]], ekde 1936 baziĝas sur la cirila alfabeto.
Ĝis [[1924]] la [[kabarda skribsistemo]] funkciis surbaze de la [[araba alfabeto|araba]] kaj [[cirila alfabeto]]j, en 1924-1936 — surbaze de tiu [[latina|latina alfabeto]], ekde 1936 baziĝas sur la cirila alfabeto.

Kiel registrite je 14:27, 25 maj. 2012

kabarda
адыгэбзэ adəgăbză
lingvo • moderna lingvo
Circassian • Abĥaz-adigea lingvaro
Parolata en regionoj Kabardio-Balkario kaj Karaĉajio-Ĉerkesio de Rusio, nordorienta Turkio
Parolantoj 1 600 000
Denaskaj parolantoj ĉ. 1,5 milionoj
Skribo Cirila alfabeto
Lingva statuso 2 vundebla
Lingvaj kodoj
Lingvaj kodoj
  ISO 639-2 kbd
  ISO 639-3 kbd
  SIL KBD
  Glottolog kaba1278
Angla nomo Kabardian
Franca nomo kabarde
Vikipedio
vdr

La kabarda lingvo (адыгэбзэ, adəgăbză), foje ankaŭ nomata kabarda-ĉerkesa lingvo, estas lingvo aŭ kontinua dialektaro el la abĥaz-adigea lingvaro kaj de ties subgrupo cirkasaj lingvoj, parolata en la regionoj Kabardio-Balkario kaj Karaĉajio-Ĉerkesio de Rusio, kaj aldone en nordorienta Turkio. La lingvon uzas proksimume 1,5 milionoj da homoj, sed la nombro de parolantoj konstante malkreskas. Unesko tial konsideras la kabardan vundeblan lingvon.[1]

La lingvo havas 48 konsonantajn fonemojn[2], el kiuj 23 estas frikativaj. Kelkaj lingvistoj konsideras la kabardinan kaj adigan lingvojn nuraj dialektoj de la adiga lingvo. La adigoj, kabardoj kaj ĉerkesoj nomas sian lingvon adigebze, kio signifas adiga lingvo. Tamen en la rusa oni distingas inter la kabarda kaj ĉerkesa lingvoj.

Ĝis 1924 la kabarda skribsistemo funkciis surbaze de la araba kaj cirila alfabetoj, en 1924-1936 — surbaze de tiu latina alfabeto, ekde 1936 baziĝas sur la cirila alfabeto.

Ekzistas vikipedio en la kabarda lingvo, kiu komence de februaro 2012 havis iom pli ol 1900 artikoloj.

Alfabeto

А а Э э Б б В в Г г Гу гу Гъ гъ Гъу гъу
Д д Дж дж Дз дз Е е Ё ё Ж ж Жь жь З з
И и Й й К к Ку ку КӀ кӀ КӀу кӀу Къ къ Къу къу
Кхъ кхъ Кхъу кхъу Л л Лъ лъ ЛӀ лӀ М м Н н О о
П п ПӀ пӀ Р р С с Т т ТӀ тӀ У у Ф ф
ФӀ фӀ Х х Ху ху Хь хь Хъ хъ Хъу хъу Ц ц ЦӀ цӀ
Ч ч Ш ш Щ щ ЩӀ щӀ Ъ ъ Ы ы Ь ь Ю ю
Я я Ӏ Ӏy

Notoj

  1. interaktiva mapo de UNESKO pri la mondaj danĝeriĝintaj lingvoj (angle, france kaj hispane) angle
  2. Ethnology, т. 5 стр. 31 — 1966, University of Pittsburgh