Pantanalo: Malsamoj inter versioj

El Vikipedio, la libera enciklopedio
[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
e robota modifo de: sk:Pantanal (územie)
Xqbot (diskuto | kontribuoj)
e r2.7.3) (robota aldono de: fy:Pantanal; cosmetic changes
Linio 3: Linio 3:
'''Pantanalo''', [[portugala lingvo|portugallingve]] ''Pantanal'' (laŭlitere "marĉaro"), estas grava [[ekosistemo]] de [[Sudameriko]]. Ĝi havas ĉirkaŭ 230 mil km². Ĝi okupas la centron de [[Brazilo]] (parto de [[Mato Grosso]] kaj [[Mato Grosso do Sul]]) kaj nordo de [[Paragvajo]] kaj [[okcidento]] de [[Bolivio]] (kie oni nomas ĝin ''Chaco'' [ĉako] hispanlingve). [[Unesko]] konsideras ĝin [[monda natura patrimono]] kaj [[biosfera rezervejo]].
'''Pantanalo''', [[portugala lingvo|portugallingve]] ''Pantanal'' (laŭlitere "marĉaro"), estas grava [[ekosistemo]] de [[Sudameriko]]. Ĝi havas ĉirkaŭ 230 mil km². Ĝi okupas la centron de [[Brazilo]] (parto de [[Mato Grosso]] kaj [[Mato Grosso do Sul]]) kaj nordo de [[Paragvajo]] kaj [[okcidento]] de [[Bolivio]] (kie oni nomas ĝin ''Chaco'' [ĉako] hispanlingve). [[Unesko]] konsideras ĝin [[monda natura patrimono]] kaj [[biosfera rezervejo]].


Laŭ la [[tipologio]] de la [[Monda Natur-Fonduso]] ( WWF ) kaj de la [[Nacia Geografia Societo]], temas pri tersupraĵa [[ekoregiono]] el la [[Neotropika ekozono]] kiu [[Biomo|biome]] apartenas al [[Inunditaj herbejoj kaj savanoj]]. La ekoregiono estas parto de la [[Tutmondaj 200]]-unuo Pantanalaj inunditaj savanoj.
Laŭ la [[tipologio]] de la [[Monda Natur-Fonduso]] ( WWF ) kaj de la [[Nacia Geografia Societo]], temas pri tersupraĵa [[ekoregiono]] el la [[Neotropika ekozono]] kiu [[Biomo|biome]] apartenas al [[Inunditaj herbejoj kaj savanoj]]. La ekoregiono estas parto de la [[Tutmondaj 200]]-unuo Pantanalaj inunditaj savanoj.
== Ĝeneralaj aspektoj ==
== Ĝeneralaj aspektoj ==
Pantanalo konstituas [[ebenaĵo]]n kun ĉ. 230 mil km², el kiuj 150 mil km² troviĝas en Brazilo. Malgraŭ la noma signifo "marĉaro", ne estas multaj marĉoj en la ekoregiono. En brazila Pantanalo estas dek subregionoj :
Pantanalo konstituas [[ebenaĵo]]n kun ĉ. 230 mil km², el kiuj 150 mil km² troviĝas en Brazilo. Malgraŭ la noma signifo "marĉaro", ne estas multaj marĉoj en la ekoregiono. En brazila Pantanalo estas dek subregionoj :
Linio 20: Linio 20:
Komence, la ekoregiono estis interna [[maro]] kiu sekiĝis milionoj da jaroj antaŭ hodiaŭ. Restis ebenaĵo plena de montetoj kaj malfundaj [[depresio]]j. Tra ĝi kuras multaj riveroj de la [[Akvokolekta areo|baseno]] de [[rivero Paragvajo]]. La ĉefaj riveroj de la ekoregiono estas :
Komence, la ekoregiono estis interna [[maro]] kiu sekiĝis milionoj da jaroj antaŭ hodiaŭ. Restis ebenaĵo plena de montetoj kaj malfundaj [[depresio]]j. Tra ĝi kuras multaj riveroj de la [[Akvokolekta areo|baseno]] de [[rivero Paragvajo]]. La ĉefaj riveroj de la ekoregiono estas :


*[[rivero Cuiabá]];
* [[rivero Cuiabá]];
*[[rivero Piquiri]];
* [[rivero Piquiri]];
*[[rivero São Lourenço]];
* [[rivero São Lourenço]];
*[[rivero Taquari]];
* [[rivero Taquari]];
*[[rivero Aquidauana]];,
* [[rivero Aquidauana]];,
*[[rivero Miranda]]
* [[rivero Miranda]]
*[[rivero Apa]].
* [[rivero Apa]].


Estas du sezonoj: pluva kaj seka. Dum la [[seka sezono]] ([[majo]]-[[oktobro]]) aperas kampoj, kaj la riveroj revenas al siaj kursoj. Dum pluva sezono ([[novembro]]-[[aprilo]]), la riveroj eliras siajn enfluejojn kaj Pantanalo fariĝas interna lagego kaj la montetoj iĝis insuloj.
Estas du sezonoj: pluva kaj seka. Dum la [[seka sezono]] ([[majo]]-[[oktobro]]) aperas kampoj, kaj la riveroj revenas al siaj kursoj. Dum pluva sezono ([[novembro]]-[[aprilo]]), la riveroj eliras siajn enfluejojn kaj Pantanalo fariĝas interna lagego kaj la montetoj iĝis insuloj.
Linio 44: Linio 44:
*[http://gis.wwfus.org/wildfinder/ Situo de la ekoregiono : tajpu ''Pantanal''] {{en}}
*[http://gis.wwfus.org/wildfinder/ Situo de la ekoregiono : tajpu ''Pantanal''] {{en}}
*[http://www.nationalgeographic.com/wildworld/profiles/g200/g101.html Tutmondaj 200; numero 101 : Pantanalaj inunditaj savanoj ( Nacia Geografia Societo )] {{en}}
*[http://www.nationalgeographic.com/wildworld/profiles/g200/g101.html Tutmondaj 200; numero 101 : Pantanalaj inunditaj savanoj ( Nacia Geografia Societo )] {{en}}



[[Kategorio:Inunditaj herbejoj kaj savanoj]]
[[Kategorio:Inunditaj herbejoj kaj savanoj]]
[[Kategorio:Ekoregionoj de la Neotropika ekozono]]
[[Kategorio:Ekoregionoj de la Neotropika ekozono]]
[[Kategorio:Global 200]]
[[Kategorio:Global 200]]
[[kategorio:Geografio de Brazilo]]
[[Kategorio:Geografio de Brazilo]]
[[Kategorio:Mondaj heredaĵoj en Brazilo]]
[[Kategorio:Mondaj heredaĵoj en Brazilo]]
[[Kategorio:Biosferaj rezervejoj]]
[[Kategorio:Biosferaj rezervejoj]]
Linio 63: Linio 62:
[[fi:Pantanal]]
[[fi:Pantanal]]
[[fr:Pantanal]]
[[fr:Pantanal]]
[[fy:Pantanal]]
[[gl:Pantanal]]
[[gl:Pantanal]]
[[gn:Pantanal]]
[[gn:Pantanal]]

Kiel registrite je 00:44, 28 maj. 2012

Situo de la ekoregiono en Brazilo, Bolivio, kaj Paragvajo.
Pantanalo en pluva sezono

Pantanalo, portugallingve Pantanal (laŭlitere "marĉaro"), estas grava ekosistemo de Sudameriko. Ĝi havas ĉirkaŭ 230 mil km². Ĝi okupas la centron de Brazilo (parto de Mato Grosso kaj Mato Grosso do Sul) kaj nordo de Paragvajo kaj okcidento de Bolivio (kie oni nomas ĝin Chaco [ĉako] hispanlingve). Unesko konsideras ĝin monda natura patrimono kaj biosfera rezervejo.

Laŭ la tipologio de la Monda Natur-Fonduso ( WWF ) kaj de la Nacia Geografia Societo, temas pri tersupraĵa ekoregiono el la Neotropika ekozono kiu biome apartenas al Inunditaj herbejoj kaj savanoj. La ekoregiono estas parto de la Tutmondaj 200-unuo Pantanalaj inunditaj savanoj.

Ĝeneralaj aspektoj

Pantanalo konstituas ebenaĵon kun ĉ. 230 mil km², el kiuj 150 mil km² troviĝas en Brazilo. Malgraŭ la noma signifo "marĉaro", ne estas multaj marĉoj en la ekoregiono. En brazila Pantanalo estas dek subregionoj :

  • Cárceres, nordokcidente;
  • Poconé, norde;
  • Barão de Melgaço, nordoriente;
  • Paraguai, oriente;
  • Paiaguás (aŭ Taquari), centre;
  • Nhecolândia, ankaŭ centre;
  • Abobral, centre-sude;
  • Aquidauana, okcidente;
  • Miranda, sudoriente;
  • Nabileque, sude.

Komence, la ekoregiono estis interna maro kiu sekiĝis milionoj da jaroj antaŭ hodiaŭ. Restis ebenaĵo plena de montetoj kaj malfundaj depresioj. Tra ĝi kuras multaj riveroj de la baseno de rivero Paragvajo. La ĉefaj riveroj de la ekoregiono estas :

Estas du sezonoj: pluva kaj seka. Dum la seka sezono (majo-oktobro) aperas kampoj, kaj la riveroj revenas al siaj kursoj. Dum pluva sezono (novembro-aprilo), la riveroj eliras siajn enfluejojn kaj Pantanalo fariĝas interna lagego kaj la montetoj iĝis insuloj.

La flaŭro kaj faŭno de la regiono estas riĉegaj.

Eksteraj ligoj