Rio-de-Ĵanejro: Malsamoj inter versioj

Ĝemelurboj
	Kievo • Adelajdo • Ahmadabado • Amsterdamo • Ateno • Atlanta • Barcelono • Batangas • Batumi • Bakuo • Pekino • Bejruto • Bukareŝto • Bonaero • Pusano • Cabo Frio • Karakaso • Kazablanko • Kusko • Dubajo • Durbano • Guimarães • Havano • Istanbulo • Ĝido • Jerusalemo • Jounieh • Kaoŝiung • Kobeo • La-Pazo • Lagoso • Lisbono • Liverpool • Madrido • Managvo • Manaŭo • Maputo • Meksikurbo • Monpeljero • Natalo • Newark • Nico • Niterói • Oklahomurbo • Paola • Póvoa de Varzim • Puerto Varas • Ramallah • Ramat Gan • Rufisko • Sankt-Peterburgo • Saint-Tropez • Santa Cruz de Tenerife • Sankta Domingo • Seulo • Tel-Avivo • Tunizo • Vankuvero • Vila Nova de Gaia • Varsovio • Erevano • Najrobio • Nanto • Santo Tirso • Miamo • Teresópolis • Kolonjo • Prajo • Makao • Santiago de Cali • Samarkando • Viseu • Viña del Mar • Punta Cana • São Borja • Santa Maria da Feira • San-Joseo • Richardson • Ra'anana • Porto • Ponte de Lima • Petaĥ Tikva • Parelhas • Oyo • Olhão • Óbidos (Portugalio) • Napolo • Medeĝino • M'banza Kongo • Mar del Plata • Luando • Lamego • Lahoro • Krakovo • Johanesburgo • Iquique • Inĉono • Ife • Hebron • Hamiltono • Fátima • Espinho • Korunjo • Koimbro • Cebu City • Kadizo • Cabeceiras de Basto • Braga • Bisaŭo • Berlino • Barranquilla • Asunciono • Arganil • Anguillara Veneta • Angra do Heroísmo • Almada • Setif vd

	Urbo Rio-de-Ĵanejro
	De la monto Korkovado, la statuto Kristo La Redemptoro rigardas parton de la urbo Rio-de-Ĵanejro, ĉefe la kvartalon Botafogo, ĉe la Golfeto de Gvanabaro, kie elstaras la monto Sukerpano.
	"La Mirinda Urbo"
Flago	Blazono
	Himno
municipo de Brazilo • ĉefurbo • urbego • megaurbo
Ĝemelurboj
	Kievo • Adelajdo • Ahmadabado • Amsterdamo • Ateno • Atlanta • Barcelono • Batangas • Batumi • Bakuo • Pekino • Bejruto • Bukareŝto • Bonaero • Pusano • Cabo Frio • Karakaso • Kazablanko • Kusko • Dubajo • Durbano • Guimarães • Havano • Istanbulo • Ĝido • Jerusalemo • Jounieh • Kaoŝiung • Kobeo • La-Pazo • Lagoso • Lisbono • Liverpool • Madrido • Managvo • Manaŭo • Maputo • Meksikurbo • Monpeljero • Natalo • Newark • Nico • Niterói • Oklahomurbo • Paola • Póvoa de Varzim • Puerto Varas • Ramallah • Ramat Gan • Rufisko • Sankt-Peterburgo • Saint-Tropez • Santa Cruz de Tenerife • Sankta Domingo • Seulo • Tel-Avivo • Tunizo • Vankuvero • Vila Nova de Gaia • Varsovio • Erevano • Najrobio • Nanto • Santo Tirso • Miamo • Teresópolis • Kolonjo • Prajo • Makao • Santiago de Cali • Samarkando • Viseu • Viña del Mar • Punta Cana • São Borja • Santa Maria da Feira • San-Joseo • Richardson • Ra'anana • Porto • Ponte de Lima • Petaĥ Tikva • Parelhas • Oyo • Olhão • Óbidos (Portugalio) • Napolo • Medeĝino • M'banza Kongo • Mar del Plata • Luando • Lamego • Lahoro • Krakovo • Johanesburgo • Iquique • Inĉono • Ife • Hebron • Hamiltono • Fátima • Espinho • Korunjo • Koimbro • Cebu City • Kadizo • Cabeceiras de Basto • Braga • Bisaŭo • Berlino • Barranquilla • Asunciono • Arganil • Anguillara Veneta • Angra do Heroísmo • Almada • Setif vd
Datreveno	1-a de marto
Fondiĝo	1565
Nomo de la loĝanto	riano aŭ karioko
Urbestr(in)o	Eduardo Paes (PMDB) ĝis 2012
Situo
	Situo de Rio-de-Ĵanejro
Subŝtato	Rio-de-Ĵanejro
Mezoregiono	Metropola Regiono de Rio-de-Ĵanejro
Mikroregiono	Rio-de-Ĵanejro
Metropola Regiono	Rio-de-Ĵanejro
Najbaraj urboj	Duque de Caxias, Itaguaí, Seropédica, Mesquita, Nilópolis, Niterói, Nova Iguaçu kaj São João de Meriti
Geografiaj aspektoj
Areo	1.182,3 km²
Loĝantaro	6.323.037 loĝ. 2010
Loĝdenso	5.232,79 loĝ./km²
Alteco	0 ĝis 380 metroj
Klimato	Ne disponebla
Horzono	UTC-3
Sociaj indikiloj
IHD	0,842 (2-a) - 2000
MEP	R$ 118.979.752 mil (2-a) - 2005
MEP per capita	R$ 19.525,77 2005
	v • d • r

Browse history interactively

[kontrolita revizio]

← Iru al antaŭa ŝanĝo Iru al sekvanta ŝanĝo →

Enhavo forigita Enhavo aldonita

VidaVikiteksto

Enteksta

Kiel registrite je 18:59, 26 nov. 2012

Esprima eraro: Nekonata vorto “km”.

Rio-de-Ĵanejro (portugallingve Rio de Janeiro, /ˈxiu dʒi ʒaˈneiɾu/, litere "Rivero de Januaro", ofte simple Rio kaj kelkfoje Cidade Maravilhosa aŭ "Mirinda Urbo", pro sia titolo) estas la ĉefurbo de la brazila samnoma ŝtato Rio-de-Ĵanejro, la dua plej granda urbo de Brazilo kaj la tria plej granda metropola areo kaj aglomeraĵo en Sudameriko.^[1]^[2]^[3] La urbo estis la ĉefurbo de Brazilo dum proksimume du jarcentoj, de 1763 ĝis 1822 dum la portugala kolonia epoko kaj de 1822 ĝis 1960 kiel sendependa nacio, kaj ankaŭ la unua ĉefurbo de la Portugala Imperio (1808–1821). Ĝi ankau estas konata simple kiel Rio kaj karesnomata "Mirinda Urbo" (Cidade Maravilhosa en la portugala).

Rio-de-Ĵanejro estas fama pro siaj naturaj pejzaĝoj, sia karnavala festo, pro pluraj muzikstiloj kaj pro turismaj plaĝoj, kiel Copacabana, Ipanema kaj Leblon. Aliaj famaj alogaĵoj estas la statuo Kristo la Redemptoro (Cristo Redentor) sur la monto Korkovado (Corcovado), elektita unu el la novaj sep mirindaĵoj de la mondo; la monto Sukerpano (Pão de Açúcar) kaj ties kablo-tramo; la Sambódromo, granda paradvojo uzata dum karnavalo; kaj la stadiono Maracanã, unu el la plej grandaj en la mondo. En la 2-a de oktobro 2009, Rio-de-Ĵanejro estis elektita kiel gastigonta urbo por la olimpiaj ludoj en 2016, estante la unua urbo kun tiu tasko en Sudameriko kaj la dua en Latinameriko, 48 jaroj post Meksikurbo (Olimpiko 1968).^[4]

La urbo ankaŭ havas la plej grandan kaj duan plej grandan urbajn arbarojn en la mondo: la Tiĵuka Arbaro aŭ Floresta da Tijuca^[5] kaj la arbaro de la Ŝtata Parko Pedra Branca ("Blanka Ŝtono"), preskaŭ ligita al la Tiĵuka Arbaro. La internacia flughaveno Maestro Antônio Carlos Jobim aŭ simple Galeão ligas Rio-de-Ĵanejron kun pluraj brazilaj urboj kaj funkciigas plurajn internaciajn flugojn.

Malgraŭ sia ĉarmo kaj beleco Rio-de-Ĵanejro havas la reputacion esti unu el la plej violentaj urboj en la mondo^[6]^[7]^[8], kaj tiutemaj filmoj, kiel Cidade de Deus, Tropa de Elite kaj Última Parada 174, montras plurajn sociajn problemojn. Plimulte da perfortaj krimoj koncentriĝas en faveloj kaj malriĉaj urbopartoj, tamen ankaŭ atingas mezriĉajn kaj riĉajn regionojn.

Geografio

Rio-de-Ĵanejro apartenas al la sudorienta regiono de Brazilo kaj troviĝas je latitudo de 22 gradoj kaj 54 minutoj sude kaj longitudo de 43 gradoj kaj 14 minutoj okcidente. Ghi situas je la atlantika marbordo proksime de la Tropiko de Kaprikorno, kie la marlinio estas monta kaj etendiĝas oriente-okcidente, tiel, ke la urbo frontas la sudon. En tiu marlinio estas enrompo markita de la monto Sukerpano, kie formiĝis la Golfo de Guanabara (Baía de Guanabara), fondloko de la urbo. Ĉe la okcidenta bordo de la golfo kuŝas pli ebena regiono, kie naskiĝis la urbo kaj kie hodiaŭ estas ties centro (tiun ĉefan urboparton oni nomas Centro). La plej granda parto de la urbo (Zona Norte) kreskis nordokcidenten parte sur ebenaĵoj formitaj de maraj kaj kontinentaj sedimentoj kaj ĉefe en monta regiono. La suda regiono (Zona Sul), en la plaĝoj ĉe la malfermita maro, estas apartigita de la Centra kaj de la Norda Regionoj de marbordaj montoj. Tiuj montoj estas heredaĵoj de la pli malproksima montaro Serra do Mar ("Mara Montaro"), gnejs-granita montĉeno forminta la sudajn deklivojn de la Brazila Altebenaĵo. La Okcidenta Regiono (Zona Oeste) estas vaste monta kaj ĝis la dua parto de la 20-a jarcento ĝi ne estis facile atingebla. Konstruo de novaj vojoj kaj tuneloj dum la lastaj jardekoj faciligis atingi tiun regionon kaj kreskigis la tiean loĝantaran nombron.

La loĝantaro de la urbo Rio-de-Ĵanejro ĉirkaŭestas 6.136.652 homojn^[9] kaj okupas areon de 1.182,3 kilometroj kvadrataj^[10]. La loĝantaro de la tuta metropola areo proksimumas 11-13 milionojn da homoj kaj okupas pli grandan areon.