Blanka nano: Malsamoj inter versioj

En astronomio, blanka nano priskribas la finan staton de steloj same grandaj kiel nia Suno. La stelo estas subtenata kontraŭ gravita kolapso per elektrona degenereca premo.

Maksimuma ebla maso de blanka nano estas donita per la limigo de Chandrasekhar.

Kiel ĝi malkovritis?

Observante la stelon Siriuson, Friedrich Bessel ekrimarkis najbaran lumetan punkton. Post analizo oni rimarkis, ke ĝi rondiras dum 50 teraj jaroj ĉirkaŭ la brilega nudokule videbla stelo, ĝi formas do duopan stelon. Sed preskaŭ tuj la astronomoj rimarkis ke, kvankam treege proksima de la Tero, tiu najbarulo estis egege varma (giganta stelo) kaj treege malluma (malgiganta stelo). Por kongruigi tiujn observadojn kun la prikonsentitaj teorioj, la sola solvo estis krei tute novan stelostaton: blankan nan(an stel)on.

Kia ĝi aspektas?

Tiu nova kategorio de steloj priskribitas jene: globo pli malpli tiom granda kiom nia Tero: ĉ. 15 000 km da diametro. Ĝia denseco estas ĉ. miloble tiu de akvo. Sed la surfaca temperaturo altiĝas ĝis ĉ. 7 000 kelvinoj.

Kiel ĝi kreiĝus?

Laŭ la nunaj teorioj ĝi naskiĝus post la "morto" de stelo pli malpli tiom granda kiom nia Suno. Tiaj steloj je la fino de sia vivo disiĝas en du partojn: nebulozo kaj densega kerno. Tiu kerno iĝas la tiel nomata "blanka nano".