Pretora gvardio: Malsamoj inter versioj
| [nekontrolita versio] | [kontrolita revizio] |
Kukac (diskuto | kontribuoj) e + iw |
Addbot (diskuto | kontribuoj) e Roboto: Forigo de 43 interlingvaj ligiloj, kiuj nun disponeblas per Vikidatumoj (d:q181733) |
||
| Linio 15: | Linio 15: | ||
{{LigoElstara|bs}} |
{{LigoElstara|bs}} |
||
{{LigoElstara|ceb}} |
{{LigoElstara|ceb}} |
||
[[be:Прэтарыянская гвардыя]] |
|||
[[be-x-old:Прэтарыянская гвардыя]] |
|||
[[bg:Преторианска гвардия]] |
|||
[[bs:Pretorijanci]] |
|||
[[ca:Guàrdia Pretoriana]] |
|||
[[ceb:Gwardiyang Praetorian]] |
|||
[[cs:Pretoriánská garda]] |
|||
[[cy:Gard y Praetoriwm]] |
|||
[[da:Prætorianergarden]] |
|||
[[de:Prätorianer]] |
|||
[[en:Praetorian Guard]] |
|||
[[es:Guardia Pretoriana]] |
|||
[[eu:Pretoriar Guardia]] |
|||
[[fa:پرتورین]] |
|||
[[fi:Pretoriaanikaarti]] |
|||
[[fr:Garde prétorienne]] |
|||
[[fy:Praetoriaanske garde]] |
|||
[[gan:普理鐸廉尼]] |
|||
[[gl:Garda Pretoriana]] |
|||
[[he:המשמר הפרטוריאני]] |
|||
[[hr:Pretorijanci]] |
|||
[[hu:Praetorianusok]] |
|||
[[it:Guardia pretoriana]] |
|||
[[ja:プラエトリアニ]] |
|||
[[ko:친위대]] |
|||
[[lt:Pretorionai]] |
|||
[[ms:Pengawal Praetoria]] |
|||
[[nl:Praetoriaanse garde]] |
|||
[[no:Pretorianergarden]] |
|||
[[pl:Pretorianie]] |
|||
[[pt:Guarda pretoriana]] |
|||
[[ro:Garda Pretoriană]] |
|||
[[ru:Преторианская гвардия]] |
|||
[[sh:Pretorijanci]] |
|||
[[simple:Praetorian Guard]] |
|||
[[sk:Prétoriánska garda]] |
|||
[[sl:Pretorijska straža]] |
|||
[[sr:Преторијанска гарда]] |
|||
[[sv:Praetoriangardet]] |
|||
[[ta:பிரடோரியன் காவலர்கள்]] |
|||
[[th:องค์รักษ์เพรทอเรียน]] |
|||
[[tr:Praetorian muhafızlar]] |
|||
[[uk:Преторіанська гвардія]] |
|||
Kiel registrite je 05:23, 9 mar. 2013
La pretoriana gvardio aŭ simple pretorianoj (latine COHORS PRÆTORIA) estis armea formacio en la antikva Romio. Ĝi formis la korpogardistaron de militestroj (ekde la 2-a jc a.K.), pli poste de la imperiestroj.
Imperiestro Augustus organizis ilin en 27. a.K. al naŭ konstantaj kohortoj (cohors) kun staciejo en Romo aŭ en ties ĉirkaŭo.
Pinte de la gvardio staris du prefektistoj, sed en 23 p.K., Seianus akiris solan gvidantan pozicion. Li estis ŝatatulo de imperiestro Tiberius kaj konstruigis apud muroj de Romo fortigitajn bivakojn por la pretorianoj, kiuj pli poste gravis en sorto de la imperio.
Kelkfoje okazis, ke ili helpis surtroniĝon de iu aŭ ekzekutis imperiestron (tiel en 41 Caligula, 193 Pertinax, 222 Heliogabalus, poste en 238 Balbinus kaj Maximus).
En 193 la nova imperiestro Septimius Severus dissolvis la gvardion pro murdo de sia antaŭulo Pertinax kaj forpelis ilin el Romo. Li reorganizis la gvardion el propraj legianoj.
La gvardion malfondis imperiestro Constantinus la 1-a (Granda Konstantino), post sia surtroniĝo, en 312.