Tago de la mortintoj: Malsamoj inter versioj
| [kontrolita revizio] | [kontrolita revizio] |
Plia ĉapitro |
|||
| Linio 6: | Linio 6: | ||
== La morto kiel parto de vivo en la meksika kulturo == |
== La morto kiel parto de vivo en la meksika kulturo == |
||
Kiel la meksikanoj traktas la temon de [[morto]], povas ŝajni stranga al anoj de aliaj kulturoj, ekzemple de okcidenta Eŭropo aŭ norda Ameriko, ĉar la temo de morto ne estas tabuo en la meksika kulturo daŭre influata de indianaj tradicioj de antaŭ la hispana konkero. Morto estas konsiderata kiel io, pri kiu ne necesas timi, io kion ĉiam eblas renkonti per ironio. La temo de morto estas parto de la ĉiutaga vivo - vojoj kaj naturaj objektoj kiel ekzemple [[kanjono]]j, manĝaĵoj kaj kulturaj tradicioj kiel kantoj aŭ teatraĵoj aludas al la temo. La senstreĉa kaj humura trakto de la temo de morto aparte videblas en la tempo ĉirkaŭ la Tagoj de los Mortintoj, kiam en stratoj kaj butikoj prezentatas artaĵoj en formo de homaj [[kranio]]j kaj [[skeleto]]j, farataj el gluita paperaĵo, [[gipso]] aŭ [[sukero]], en multaj ĉiutagaj situacioj. |
Kiel la meksikanoj traktas la temon de [[morto]], povas ŝajni stranga al anoj de aliaj kulturoj, ekzemple de okcidenta Eŭropo aŭ norda Ameriko, ĉar la temo de morto ne estas tabuo en la meksika kulturo daŭre influata de indianaj tradicioj de antaŭ la hispana konkero. Morto estas konsiderata kiel io, pri kiu ne necesas timi, io kion ĉiam eblas renkonti per ironio. La temo de morto estas parto de la ĉiutaga vivo - vojoj kaj naturaj objektoj kiel ekzemple [[kanjono]]j, manĝaĵoj kaj kulturaj tradicioj kiel kantoj aŭ teatraĵoj aludas al la temo. La senstreĉa kaj humura trakto de la temo de morto aparte videblas en la tempo ĉirkaŭ la Tagoj de los Mortintoj, kiam en stratoj kaj butikoj prezentatas artaĵoj en formo de homaj [[kranio]]j kaj [[skeleto]]j, farataj el gluita paperaĵo, [[gipso]] aŭ [[sukero]], en multaj ĉiutagaj situacioj. |
||
Laŭ malnovmeksika fido la mortintoj venas unufoje jare je la fino de la rikolta sezono vizite el la postmorta mondo, kaj festas kun la vivantoj feliĉan kunvenon kun muziko, dancado kaj bona manĝo. En antaŭhispanaj tempoj, la [[actekoj]] eĉ donis al siaj malamikoj lokon kie la spiritoj povus reveni. Sur apartaj bretaroj la kranioj estis vicigitaj kiel ujo por la spiritoj. Pro la penoj la hispanaj [[Misio (Kristanismo)|misiistoj]], kiuj provis malsukcese abolicii la feston, la antaŭkristanaj ritoj fine estis kunfanditaj kun la okazigo de la kristanaj festoj ''Ĉiuj Animoj'' kaj [[Ĉiuj Sanktuloj]]. Paralelaĵoj inter la kristana koncepto de morto kaj la indiĝena fido ebligis ĉi-tiun fandadon. Samkiel la kristanoj, ankaŭ la [[actekoj]] vidis morton ne kiel celo, sed kiel komenco de nova vivo, transiro al alia formo de ekzisto. En mikso kun la kristana fido ekestis unika kultura festivalo, kiu parte ebligas pluvivteni la kutimojn de la antaŭhispana, antaŭkristana Meksiko. |
|||
<!-- |
<!-- |
||
==Vidu ankaŭ == |
==Vidu ankaŭ == |
||
| Linio 11: | Linio 13: | ||
* [[Grim Fandango]] |
* [[Grim Fandango]] |
||
--> |
--> |
||
== Eksteraj ligiloj == |
== Eksteraj ligiloj == |
||
{{el}} [http://www.dia-muertos.com "Kiel en Meksiko celebriĝas la Tago de la Mortintoj" en retejo ''dia-muertos.com'' ] {{es}} |
{{el}} [http://www.dia-muertos.com "Kiel en Meksiko celebriĝas la Tago de la Mortintoj" en retejo ''dia-muertos.com'' ] {{es}} |
||
Kiel registrite je 11:40, 2 jul. 2013
La Tago de los Mortintoj - hispane Día de los Muertos - estas unu el la plej gravaj meksikaj festotagoj. Dum ĝi en de Meksiko tradicie celebriĝas la forpasintoj. La prepara tempo por la festoj komenciĝas meze de oktobro, kaj la festo mem okazas en la tagoj inter la 31-a de oktobro ĝis la katolika festotago de "ĉiuj animoj", la 2-a de novembro. La celebraĵoj okazas en malsamaj manieroj depende de la regiono.
La Tago de la Mortintoj en 2003 estis registrita en la listo de UNESKO pri Ĉefverkoj de la Parola kaj Nemateria Heredaĵo de la Homaro. La festoj en sia tradicia formo estas konsiderata minacata, ĉar ili pli kaj pli aliformiĝas laŭ influo de la pli komerce orientita tradicio Halloween el Nord-Ameriko.
La morto kiel parto de vivo en la meksika kulturo
Kiel la meksikanoj traktas la temon de morto, povas ŝajni stranga al anoj de aliaj kulturoj, ekzemple de okcidenta Eŭropo aŭ norda Ameriko, ĉar la temo de morto ne estas tabuo en la meksika kulturo daŭre influata de indianaj tradicioj de antaŭ la hispana konkero. Morto estas konsiderata kiel io, pri kiu ne necesas timi, io kion ĉiam eblas renkonti per ironio. La temo de morto estas parto de la ĉiutaga vivo - vojoj kaj naturaj objektoj kiel ekzemple kanjonoj, manĝaĵoj kaj kulturaj tradicioj kiel kantoj aŭ teatraĵoj aludas al la temo. La senstreĉa kaj humura trakto de la temo de morto aparte videblas en la tempo ĉirkaŭ la Tagoj de los Mortintoj, kiam en stratoj kaj butikoj prezentatas artaĵoj en formo de homaj kranioj kaj skeletoj, farataj el gluita paperaĵo, gipso aŭ sukero, en multaj ĉiutagaj situacioj.
Laŭ malnovmeksika fido la mortintoj venas unufoje jare je la fino de la rikolta sezono vizite el la postmorta mondo, kaj festas kun la vivantoj feliĉan kunvenon kun muziko, dancado kaj bona manĝo. En antaŭhispanaj tempoj, la actekoj eĉ donis al siaj malamikoj lokon kie la spiritoj povus reveni. Sur apartaj bretaroj la kranioj estis vicigitaj kiel ujo por la spiritoj. Pro la penoj la hispanaj misiistoj, kiuj provis malsukcese abolicii la feston, la antaŭkristanaj ritoj fine estis kunfanditaj kun la okazigo de la kristanaj festoj Ĉiuj Animoj kaj Ĉiuj Sanktuloj. Paralelaĵoj inter la kristana koncepto de morto kaj la indiĝena fido ebligis ĉi-tiun fandadon. Samkiel la kristanoj, ankaŭ la actekoj vidis morton ne kiel celo, sed kiel komenco de nova vivo, transiro al alia formo de ekzisto. En mikso kun la kristana fido ekestis unika kultura festivalo, kiu parte ebligas pluvivteni la kutimojn de la antaŭhispana, antaŭkristana Meksiko.
Eksteraj ligiloj
greke "Kiel en Meksiko celebriĝas la Tago de la Mortintoj" en retejo dia-muertos.com hispane greke "La Tago de la Mortintoj en la antaŭhispana kulturo" en retejo historia-mexico.info hispane greke informo en la retejo "Nekonata Meksiko" hispane greke informo en retejo de la nacia komisiono pri disvolviĝo de la kulturo de indianaj popoloj en Meksiko hispane greke "gastoj el la mondo de la mortintoj" - germanlingva artikolo pri la festotago germane greke pliaj germanlingvaj informoj pri la Tago de la Mortintoj germane
En tiu ĉi artikolo estas uzita traduko de teksto el la artikolo Tag der Toten en la germana Vikipedio.
