Francisco Franco

Francisco Franco
Persona informo
Francisco Franco Bahamonde
Naskonomo	Francisco Paulino Hermenegildo Teódulo Franco Bahamonde
Naskiĝo	4-an de decembro 1892 en Ferrol, Galegio, Hispanio
Morto	20-an de novembro 1975 en Ŝablono:Flagikono Madrido, Hispanio
Mortis pro	naturaj kialoj vd
Mortis per	kora malsufiĉo vd
Tombo	Grave of Francisco Franco at Mingorrubio Cemetery vd
Religio	romkatoliko
Lingvoj	hispana vd
Loĝloko	Reĝa Palaco El Pardo • Pazo de Meirás vd
Ŝtataneco	Hispanio vd
Alma mater	Altlernejo de Infanterio de Toledo vd
Partio	FET y de las Jons
Subskribo
Memorigilo
Familio
Patro	Nicolás Franco Salgado-Araújo vd
Patrino	Pilar Bahamonde y Pardo de Andrade vd
Gefratoj	Pilar Franco Bahamonde • Nicolás Franco Bahamonde • Ramón Franco Bahamonde vd
Edz(in)o	Carmen Polo
Infanoj	Carmen Franco, 1st Duchess of Franco vd
Parencoj	Ramona Polo Martínez-Valdés • Ramón Serrano Suñer • Francisco Franco Salgado-Araujo vd
Profesio
Okupo	oficiro • spanish legionary • militisto • politikisto • reganto • scenaristo vd
Aktiva en	Madrido vd
Aktiva dum	1907–1975 vd
Postenoj Postenoj head of government of Spain • Chief of Staff of the Army • Director of the General Military Academy • ŝtatestro de Hispanio • ĉefkomandanto • ĉefkomandanto • ĉefkomandanto • ĉefkomandanto • National Head of the Movement • Capitán general de las Islas Baleares vd
Honorigoj Honorigoj Imperial Order of the Yoke and Arrows • Knight Grand Cross with Collar of the Order of Alfonso X • Knight Grand Cross of the Order of Saint Ferdinand • Medal of Suffering for the Motherland • War Grand Cross • Military Medal of Spain • Royal and Military Order of Maria Christina • Grand Cross of the Military Merit - White Badge • Grand Cross of the Aeronautical Merit (Spain) - White Decoration • Grand Cross of the Royal and Military Order of Saint Hermenegild • Cross of Naval Merit with red badge • Cross of the Military Merit - Red Decoration • Knight Grand Officer of the Order of Saint Hermenegild • Cross of the Royal and Military Order of Saint Hermenegild • Order of the Medhauia • Melilla Medal (Military) • Campaigns Commemorative Medal • Battle of Lepanto 4th Centenary Medal • Supera Ordeno de Kristo • Komandoro de la Honora Legio • Granda Kruco de la Rubando de la Tri Ordenoj • Grand Collar of the Military Order of the Tower and Sword • Supra Ordeno de la Plej Sankta Anunciacio • granda kruco de la Ordeno de Sanktaj Maŭrico kaj Lazaro • Knight grand cross of the order of the crown of Italy • Ordeno de la Germana Aglo • Order of Rama • Grand Cross of the Order of the Legion of Honour (Philippines) • Order of Sikatuna • Order of the Liberator General San Martín • Order of Bernardo O'Higgins • Grand Cross of the special class of the Order of Boyacá • Ordeno Nacia de Merito • Order of the Seal of Solomon • Nacia Ordeno de Honoro kaj Merito • Supra Ordeno de la Renesanco • National Order of Merit • Military Order of Ayacucho • Grand Cross of the Military Order of Avis • Order of Trujillo • Order of Christopher Columbus • Knight of the Sovereign Military Order of Malta • Ordeno de Sankta Lazaro de Jerusalemo • Q43534190 • Q92114598 • Q92226898 • Medal of the Peace of Morocco • Knight Grand Officer of the Order of Isabella the Catholic • Medal of Work Merit vd
Hispana Kapo de Ŝtato, Regento de la Reĝlando
Dum	1-a de aprilo, 1939 – 20-a aŭ 19-a de novembro, 1975
Antaŭulo	Manuel Azaña (kiel Prezidento)
Sekvanto	Johano Karlo la 1-a (kiel Reĝo)
68-a Prezidanto de la registaro de Hispanio 1-a de Frankismo (1939-1975)
Dum	5-a de februaro, 1939 – 9-a de junio, 1973
Antaŭulo	Juan Negrín
Sekvanto	Luis Carrero Blanco
vd	Fonto: Vikidatumoj

Maŭzoleo de Franco en Valle de los Caídos (Madrido)

Francisco FRANCO BAHAMONDE [prononco pli-malpli fransisko franko baamonde] estis hispana militisto (naskiĝinta la 4-an de decembro 1892 en Ferrol kaj mortinta la 20-an de novembro 1975 en Madrido).

Tre june li foriris por siaj kampanjoj en la hispana protektejo en Maroko (1912-1916, 1920, 1921-1926). Li fakte estis senlumulo, unu el la lastaj el sia milita promocio (en armeo, kiu ja ne elstaris pri klereco) de tie la malamo al certaj movadoj kiel la framasonoj, kiuj rifuzintis lin laŭ kelkaj voĉoj. Liaj akademiaj notoj restas konsulteblaj.

Tamen li prestiĝiĝis kiel militestro inter siaj kolegoj, pro siaj agadoj en la kampanjoj de la milito en Maroko, kaj li fariĝis unu el la plej junaj generaloj en Eŭropo. Tie famiĝis lia brutaleco kaj lia malvarma sango.

En 1934, post la alpreno de la povo fare de dekstrema koalicio, li estis nomumita al alta posteno en la ministerio de Milito. Tie, li gvidis la subpremon de la revoluciprovo de la maldekstrularo, konata kiel Astura Revolucio.

Kun la generaloj José Sanjurjo kaj Emilio Mola, li estis protagonisto de la leviĝo de la 18-a de julio 1936, kiu deĉenigis la hispanan Enlandan Militon. Li gvidis la fortojn troviĝantajn en Maroko, la eliton de la hispana armeo, kaj pasis al la duoninsulo, kie ili konkeris la sudokcidentan parton de Hispanio kaj celis la konkeron de Madrido. Kiam Sanjurjo mortis, Franco alprenis la ĉefkomandon kaj li proklamiĝis ĉefgeneralo (generalísimo) de la armeoj kaj ŝtatestro. Kiel tia, li gvidis la fortojn kiuj venkis post tri jaroj da milito.

Dosiero:Franco1959.png

Fine de la milito, li starigis diktaturon, subtenatan de la katolika eklezio (nacionalcatolicismo), faŝismosimila movado nacionalsindicalismo kaj la armeo. Dum la dua mondmilito, li apogis la reĝimojn de Hitlero kaj Mussolini, kiuj estis lin subtenintaj, sed li partoprenis nur simbole per la sendo de la t.n. Blua Divizio al la Rusa Fronto. La diktatura reĝimo, kiu daŭris de 1939 ĝis 1975, kaj sia ideologio faŝisma laŭ li ofte nomatas Frankismo, Frankoismo aŭ Franco'ismo.

Francisco Franco malamis komunismon, framasonojn kaj separatismon.

Lia politiko iome malfermiĝis ekde la kvindekaj jaroj (eniro en la Unuiĝintajn Naciojn, konkordo kun la Vatikano, akordoj kun Usono) rekonstruante la hispanan ekonomion, tamen li ĉiam gardis la premadon kontraŭ opoziciaj movadoj.

En 1973, li rezignis kiel regestro sed daŭris kiel armeestro kaj ŝtatestro.

Li nomumis Juan Carlos de Borbón sia posteulo je titolo de reĝo.

Post la milito, esperantistoj en Hispanio estis persekutataj pro sia ofta rilato al maldekstrismo aŭ kataluna naciliberiga movado. En la 1950-aj jaroj, Esperanto estis pli permesata. Franco eĉ estis Alta Protektanto de la 53a UK 1968 en Madrido.

Li estis frato de aviadopioniro Ramón Franco Bahamonde.

Vidu ankaŭ

• Historio de Hispanio
• Manuel Azaña
• Kontraŭfaŝismo