Zubera dialekto: Malsamoj inter versioj
| [kontrolita revizio] | [kontrolita revizio] |
Addbot (diskuto | kontribuoj) e Roboto: Forigo de 7 interlingvaj ligiloj, kiuj nun disponeblas per Vikidatumoj (d:q2746856) |
Tn4196 (diskuto | kontribuoj) eNeniu resumo de redakto |
||
| Linio 1: | Linio 1: | ||
[[Dosiero:Dialectos Euskara_eo.svg|thumb|right|Dialektoj de la eŭska lingvo]] |
[[Dosiero:Dialectos Euskara_eo.svg|thumb|right|Dialektoj de la eŭska lingvo]] |
||
''' |
La '''Zubera''' estas [[dialekto]] de la [[Eŭska lingvo]]. |
||
== Enkonduko == |
== Enkonduko == |
||
La |
La Zubera dialekto estas specifa [[Eŭska lingvo|eŭska]] variaĵo parolata en [[Zubero]] (la plej malgranda el la 7 historiaj provincoj de [[Eŭskio|Eŭsklando]], situanta nord-oriente de tiu ĉi). Ĝi prezentas kelkajn lingvajn kaj fonetikajn specifaĵojn kiuj distingas ĝin. Ĝia prononco diferencas de aliaj eŭskaj elparoloj per, interalie, la « e » prononcata « i » kaj la « o » prononcata « u » kiam ili estas sekvataj de vokalo kaj ĉefe kun la akcento « ü » kiu ĝenerale prononcatas kiel la franca « u » sed povas prononciĝi « i » se ĝi estas sekvata aŭ antaŭita de vokalo. Ĝi karakterizas la zuberan fonetikon kie ĝia ofteco estas multe pli granda ol tiu de « u » en la norma eŭska dum oni retrovas ĝin en neniu alia [[dialekto]]. |
||
La zubera ankaŭ prezentas leksikajn kaj deklinaciajn specifaĵojn. |
La zubera ankaŭ prezentas leksikajn kaj deklinaciajn specifaĵojn. |
||
| Linio 59: | Linio 59: | ||
== Vidu ankaŭ == |
== Vidu ankaŭ == |
||
* [[Lingvoscienco]] |
|||
* [[Lingva tipologio]] |
|||
* [[Lingva familio]] |
|||
* [[Izolita lingvo]] |
* [[Izolita lingvo]] |
||
* [[Dialekto]] |
* [[Dialekto]] |
||
Kiel registrite je 08:45, 16 mar. 2014
La Zubera estas dialekto de la Eŭska lingvo.
Enkonduko
La Zubera dialekto estas specifa eŭska variaĵo parolata en Zubero (la plej malgranda el la 7 historiaj provincoj de Eŭsklando, situanta nord-oriente de tiu ĉi). Ĝi prezentas kelkajn lingvajn kaj fonetikajn specifaĵojn kiuj distingas ĝin. Ĝia prononco diferencas de aliaj eŭskaj elparoloj per, interalie, la « e » prononcata « i » kaj la « o » prononcata « u » kiam ili estas sekvataj de vokalo kaj ĉefe kun la akcento « ü » kiu ĝenerale prononcatas kiel la franca « u » sed povas prononciĝi « i » se ĝi estas sekvata aŭ antaŭita de vokalo. Ĝi karakterizas la zuberan fonetikon kie ĝia ofteco estas multe pli granda ol tiu de « u » en la norma eŭska dum oni retrovas ĝin en neniu alia dialekto.
La zubera ankaŭ prezentas leksikajn kaj deklinaciajn specifaĵojn.
Leksikaj specifaĵoj
| esperanto | norma eŭska | zubera dial. | |
|---|---|---|---|
| Adverboj: | neniam | inoiz ez, sekula | sekülan |
| ofte | maiz | üsü | |
| Adjektivoj: | bone | ongi | honki, ontsa |
| bela | eder | eijer | |
| Verboj: | okazi | gertatu | agitü |
| havi | ukan | üken | |
| fini | bukatu | ürrentü | |
| veni | etorri | jin | |
| Substantivoj: | kuirejo | sukalde | sükalte |
| floro | lore | lili | |
| loko | leku | lekü | |
| monto | mendi | bortü, borthü | |
| pluvo | euri | ebi | |
| poeto | bertsolari | koblakari | |
| suno | eguzki | eki | |
| eliro | irteera, atera | elkigia | |
| Zubero | Zuberoa | Xiberoa |
Lingva situacio
Hodiaŭ, pli ol 60 % el la 16,000 Zuberanoj estas eŭsklingvaj, sed la malkresko de nombro da parolantoj inter la junularo kaj maldungo kunportas danĝeron por la pluekzisto de la dialekto. Tamen, la laboro farata de kulturaj asocioj en kiuj multaj gejunuloj implikiĝas, ebligas al la dialekto pludaŭri, malgraŭ la normigo de la lingvo fare de "Euskara batua", kiu ŝajne ne forpelis la zuberan.
Bibliografio
- Fenaille Mispiratzeguy: Dictionnaire Français-Basque Grammaire, 1936. Eldonita de la aŭtoro, 38, rue D'Angiviller - Versailles. Vendata ĉe Eldonejo Foldex, 111, rue Legendre, Parizo.
Vidu ankaŭ
Eksteraj ligiloj
- Xiberoko Gaü Eskola - aek
- Hiru.com teorias sobre el origen del euskara
- Sü Azia
- Motho gorri txipia (Ruĝkufulineto)