Aero: Malsamoj inter versioj
[kontrolita revizio] | [kontrolita revizio] |
DidCORN (diskuto | kontribuoj) e Rilato al hipoksio por montogrimpistoj |
aliaj pojektoj, ŝovo de proverboj al q:Aero |
||
Linio 38: | Linio 38: | ||
|commonscat=Air |
|commonscat=Air |
||
|wiktionary=aero |
|wiktionary=aero |
||
|q=Aero |
|||
|ReVo=aer#aer.0o |
|ReVo=aer#aer.0o |
||
}} |
}} |
||
* [[Atmosfera absorbo kaj difuzo]] |
* [[Atmosfera absorbo kaj difuzo]] |
||
== Proverbo == |
|||
Ekzistas pluraj [[proverbo]]j pri aero en la [[Proverbaro Esperanta]] de [[L. L. Zamenhof]], inter ili<ref>[http://eo.lernu.net/biblioteko/proverboj/listo.php Lernu]</ref>: |
|||
* {{citaĵo|''Aprila vetero -- trompa aero.''}} |
|||
* {{citaĵo|''Kastel' en aero -- malsato sur tero.''}} |
|||
* {{citaĵo|''Verŝi aeron al aero.''}} |
|||
== Referencoj == |
|||
<references/> |
|||
[[Kategorio:Meteologio]] |
[[Kategorio:Meteologio]] |
Kiel registrite je 23:06, 22 apr. 2014
Aero estas nomo por la miksaĵo de gasoj en la atmosfero de la Tero.
Seka aero konsistas je ĉirkaŭ 79% el azoto, je 20% el oksigeno, kaj je 1% el argono. Aero povas enhavi 0-7% da akvovaporo (la 79%, 20% kaj 1% laŭe malgrandiĝetas), kaj malpli ol 1% da karbona dioksido. La konsisto de aero ŝanĝiĝas laŭ alteco, kaj elspirita aero enhavas pli da karbona dioksido ol enspirita aero, ĉ. je 4,5%.
Substanco | Signo | % laŭ volumeno | % laŭ maso |
---|---|---|---|
Azoto | N2 | 78,084 | 75,50 |
Oksigeno | O2 | 20,9476 | 23,15 |
Argono | Ar | 0,934 | 1,292 |
Karbonduoksido | CO2 | 0,0394 | 0,076 |
Neono | Ne | 0,001818 | 0,0014 |
Metano | CH4 | 0,000179 | 0,000184 |
Helio | He | 0,000524 | 0,000173 |
Kriptono | Kr | 0,000114 | 0,0003 |
Hidrogeno | H2 | 0,000055 | 0,000008 |
Ksenono | Xe | 0,0000087 | 0,00004 |
Aerpremo malgrandiĝas laŭ alteco; tial flugmaŝinoj estas deinterne premigataj. Oni konservas la premon en la maŝino pli alta ol ekstere, por ke restu la komforto de la enaj homoj, sed por ŝpari brulaĵon la premo estas ete malpli alta ol ĉe la tersurfaco. Kiam la suma aerpremo malgrandiĝas, la parta premo de ĉiu konsista gaso (inkluzive oksigeno) malgrandiĝas. Montgrimpistoj devas kunporti oksigenon, kiam ili grimpas altajn montojn por konservi la partan premon de oksigeno en la sango ĉe normala nivelo; se ne, ili suferas hipoksion, kiam la parta premo de oksigeno estas malsupre ol 0,16 bar (16 kPa) en la aero.
Oni ofte uzas densigitan aeron dum subakva naĝado kiel malprofundakva spira gaso kaj por plenblovi flosilojn. Densigatan aeron oni uzas ankaŭ kiel energifonton por pneŭmatikaj aeriloj.