Materiismo

Epikuro estas konsiderata praulo de Materiismo.

Demokrito de Luca Giordano (ĉ. 1600).

Materialismo aŭ Materiismo estas skolo de filozofio aŭ mondkoncepto kiu asertas, ke la mondo estas tute komprenebla kiel materio, energio kaj la leĝoj de fiziko.

En filozofio, la teorio de materialismo diras ke ĉiuj aĵoj estas kunmetitaj de materio, kaj ke ĉiuj emerĝaj fenomenoj (inkluzive de konscio) estas la rezulto de materiaj trajtoj kaj interagoj. En aliaj vortoj, la teorio asertas ke nia realeco konsistas tute el fizika materio kiu estas la sola kialo de ĉiu ebla okazo, inkluzive de homa pensaro, sentaro, kaj agado. Materiismo estas tipe konsiderita kiel proksime rilatita al fizikismo; kvankam, al kelkaj filozofoj, materiismo estas fakte sinonima kun fizikismo.

Kontrastaj (malaj) filozofioj estas idealismo kaj aliaj formoj de monismo, dualismo, kaj plurismo.

Laŭ materiismo estas naturo sed ne supernaturo. Dio estas hipotezo nenecesa, kiel diris Voltaire. Eĉ vivo kaj menso estas nur tre kompleksaj fizikaj sistemoj. Sekve de tio, providenco kaj libervolo nur estas iluzio kaj la universo agas tute reguleme sed ankaŭ tute sencele. Notu bone: ateismo ne necese estas materialisma aŭ inverse. Budhismo estas ateisma sed ne materialisma, dum epikuranismo estas materialisma sed ne ateisma.

Superrigardo

Karl Marx, pli moderna materiisto

Kaj ties partnero, Friedrich Engels

Materiismo apartenas al la klaso de monisma ontologio. Kiel tia, ĝi estas diferenca de ontologiaj teorioj surbaze de dualismo aŭ plurismo. Por eksterordinaraj klarigoj de la fenomena realeco, materialismo estus kontraste al idealismo, neŭtrala monismo, kaj spiritismo.

Malgraŭ la granda nombro da filozofiaj skoloj kaj subtilaj nuancoj inter multaj, ĉiuj filozofioj laŭdire falas en unu el du primarajn kategoriojn, kiuj estas difinitaj kontraste unu al la alia: nome idealismo, kaj materialismo. La baza propono de tiuj du kategorioj apartenas al la naturo de realeco, kaj la primara distingo inter ili estas la maniero kiel ili respondas al du fundamentaj demandoj: "el kio konsistas realo?" kaj "kiel ĝi originas?" Al idealistoj, spirito aŭ menso aŭ la objektoj de menso (ideoj) estas primaraj, kaj materio sekundaraj. Al materialistoj, materio estas primara, kaj menso aŭ spirito aŭ ideoj estas sekundaraj, la produkto el materio aganta sur materio.

La materiista vido eble estas plej bone komprenita en sia opozicio al la doktrinoj de malgrava substanco aplikita al la menso historie, fame fare de René Descartes. Tamen, per si mem materiismo diras nenion pri kiel materia substanco devus esti karakterizita. En praktiko, ĝi estas ofte similigita al unu diverseco de fizikismo aŭ alia.

Materiismo ofte estas asociita kun reduktismo, laŭ kiu la objektoj aŭ fenomenoj individuiĝis sur unu nivelo de priskribo, se ili estas originalaj, devas esti klarigeblaj laŭ la objektoj aŭ fenomenoj sur iu alia nivelo de priskribo - tipe, sur pli reduktita nivelo. Ne-reduktiva materiismo eksplicite malaprobas tiun nocion, aliflanke, prenante la materialan konstitucion de ĉiuj unuopoj por esti kongrua kun la ekzisto de realaj objektoj, trajtoj, aŭ fenomenoj ne klarigeblaj en perspektivoj kanone uzitaj por la bazaj materiaj eroj. Jerry Fodor influe kverelas pri tiu vido, laŭ kiuj empiriaj leĝoj kaj klarigoj en "specialaj sciencoj" kiel psikologio aŭ geologio estas nevideblaj de la perspektivo de baza fiziko. Multe da forta literaturo kreskiĝis ĉirkaŭ la rilato inter tiuj vidoj.

Modernaj filozofiaj materiistoj etendas la difinon de aliaj science observeblaj unuoj kiel ekzemple energio, fortoj kaj la kurbeco de spaco. Tamen filozofoj kiel ekzemple Mary Midgley sugestas ke la koncepto de "materio" estas pasema kaj nebone difinita.

Materialismo tipe kontrastas al dualismo, fenomenismo, idealismo, vitalismo, kaj du-aspekta monismo. Ĝia materieco povas, laŭ kelkaj manieroj, esti ligita al la koncepto de determinismo, kiel apogite fare de pensuloj de la klerismo. Ĝi estis kritikita kiel spirite malplena filozofio.

Dum la 19-a jarcento, Karl Marx kaj Friedrich Engels etendis la koncepton de materiismo por ellabori ke materiisma koncepto de historio centrita sur la proksimume empiria mondo de homa aktiveco (praktiko, inkluzive de laboro) kaj la institucioj kreitaj, reproduktitaj, aŭ detruitaj per tiu agado (nome materiisma koncepto de historio). Pli postaj marksistoj evoluigis la nocion de dialektika materiismo kiu karakterizis pli postan marksistajn filozofion kaj metodon.

Historio

Komencaj kontribuoj

Taleso de Mileto

Anaksagoro

Materiismo formiĝis, eventuale sendepende, en pluraj geografie separitaj regionoj de Eŭrazio dum tio kion Karl Jaspers nomigis kiel la Aksa Epoko (ĉirkaŭ 800 ĝis 200 a.K.).

En filozofio de antikva Hindio, materiismo evoluiĝis ĉirkaŭ 600 a.K. pro la verkoj de Ajita Kesakambali, Pajasi, Kanado, kaj la propagandantoj de la Carvaka skolo de filozofio. Kanado iĝis unu el la fruaj propagandantoj de atomismo. La skolo Njaja-Vaiŝeŝika (600 a.K. - 100 a.K.) evoluigis unun el la plej fruaj formoj de atomismo, kvankam iliaj pruvoj de dio kaj ilia postulado ke la konscio ne estis materialo malhelpas enklasigi ilin kiel materiistoj. Budhana atomismo kaj la Jaina skolo daŭrigis la atomtradicion.

Xunzi (ĉ. 312-230 a.K.) evoluigis konfucean doktrinon centris pri realismo kaj materiismo en Antikva Ĉinio.

Malnovgrekaj filozofoj kiel Taleso, Anaksagoro (ĉ. 500 a.K. - 428 a.K.), Epikuro kaj Demokrito anoncis pli postajn materiistojn. La latina poemo De Rerum Natura de Lukrecio (ĉ. 99 a.K. - ĉ. 55 a.K.) reflektas la mekanikisman filozofion de Demokrito kaj Epikuro. Laŭ tiu vido, ĉio kio ekzistas estas materio kaj malpleno, kaj ĉiu fenomenrezulto de malsamaj moviĝoj kaj konglomeraĵoj de bazomaterialaj partikloj nomiĝas "atomoj" (laŭlitere: "nedivideblaĵoj"). De Rerum Natura disponigas mekanikistajn klarigojn por fenomenoj kiaj ekzemple erozio, vaporiĝo, vento, kaj sono. Famaj principoj kiaj "nenio povas tuŝi korpon sed nur korpo" unue aperis en la verkoj de Lukrecio. Demokrito kaj Epikuro tamen ne tenis al monista ontologio ĝis ili apartigis la konceptojn de materio kaj spaco t.e. spacestaĵo kiel "alia speco" de estaĵo, indikante ke la difino de "materialismo" estas pli larĝa ol tiu antaŭfiksita amplekse por tiu ĉi artikolo.

Moderna epoko

Portreto de Denis Diderot (1767)

Pierre Gassendi (1592-1665) reprezentis la materialisman tradicion, en opozicio al la provoj de René Descartes (1596-1650) provizi la naturajn sciencojn per dualisma fono. Tie sekvis la materialiston kaj ateiston Jean Meslier (1664-1729), Julien Offray de La Mettrie, la german-franca Paul-Henri Thiry, Barono d'Holbach (1723-1789), la enciklopediisto Denis Diderot (1713-1784), kaj aliaj francaj pensuloj de la klerismo; same kiel en Anglio John "Walking" Stewart (1747-1822), kies insisto ke ĉiu afero estas dotita per morala dimensio havis gravan efikon al la filozofia poezio de William Wordsworth.

Arthur Schopenhauer skribis tion " ... materiismo estas la filozofio de la subjekto kiu forgesas pensi pri li mem". Li asertis ke atenta rigardo povas nur scii materialajn objektojn tra la mediacio de la cerbo kaj ĝia akurata organizo. Tio estas, la cerbo mem estas la "determinanto" de kiom materialaj objektoj estos travivitaj aŭ perceptitaj. "Ĉia celo, etendita, aktiva, kaj tial ĉia materialo, estas rigardita per materialismo kiel solida bazo por ĝiaj klarigoj kaj redukto al tiu (aparte se ĝi devus finfine rezultigi puŝon kaj kontraŭfrapon) kiu forlasas nenion por esti dezirita. Sed ĉio de tio estas io kion ricevas nur tre nerekte kaj kondiĉe, ke ĉeestas tial nur relative, ĉar ĝi pasis tra la maŝinaro kaj fabrikado de la cerbo, kaj tial eniris la formoj de tempo, spaco, kaj kaŭzeco, de virto de kiu ĝi estas unue prezentita kiel etendanta en spaco kaj funkciigado en tempo."

La materiisto kaj ateisto Ludwig Feuerbach signalus novan turnon en materlismo tra lia libro Das Wesen des Christentums (La Esenco de Kristanismo), kiu disponigis humanisman konton de religio kiel la kontaktiĝema projekcio de la alena naturo de homo. La materiismo de Feuerbach poste peze influos super Karl Marx.

Materiismaj pensuloj

En 1881 Darvino estis jam elstara figuro, ankoraŭ laborante pri siaj kontribuoj al evolua pensaro, kio havos enorman efikon super disvastigo de materiismo kaj aliaj kampoj de scienco.

Epikuro - Darvino - Demokrito - Dennett - Foucault - Freŭdo - Hobbes - Hume - Lenino - Lukrecio - Markso - Mao - Minksy - B.F. Skinner - E.O. Wilson

Materiismaj ismoj

epikuranismo - komunismo - marksismo - moderna scienco

Vidu ankaŭ

Budhismo estas religio iel materiisma, Tibeto

• Spiritualismo
• Pozitivismo
• Empiriismo
• Ateismo
• Budhismo
• Ĝajnismo
• Dualismo
• Ekzisto
• Humanismo
• Ideismo
• Materio
• Naturalismo (filozofio)
• Fizikismo
• Filozofio de menso
• Teravado
• Energinivelo

Bibliografio

• Buchner, L. (1920). [books.google.com/books?id=tw8OuwAACAAJ Force and Matter]. New York, Peter Eckler Publishing Co.
• Churchland, Paul (1981). Eliminative Materialism and the Propositional Attitudes. The Philosophy of Science. Boyd, Richard; P. Gasper; J. D. Trout. Cambridge, Massachusetts, MIT Press.
• Field, Hartry H. (1981), "Mental representation", in Block, Ned Joel, Readings in Philosophy of Psychology 2, Taylor & Francis, ISBN 9780416746006
• Owen J. Flanagan (1991). Science of the Mind 2e. MIT Press. ISBN 978-0-262-56056-6. [1] Konsultita la 19an de Decembro 2012.
• Fodor, J.A. (1974). Special Sciences, Synthese, Vol.28.
• Gunasekara, Victor A. (2001). "Buddhism and the Modern World". Basic Buddhism: A Modern Introduction to the Buddha's Teaching". 18a Januaro 2008
• Kim, J. (1994) Multiple Realization and the Metaphysics of Reduction, Philosophy and Phenomenological Research, Vol. 52.
• La Mettrie, Julien Offray de (1748). L'Homme Machine (Man a Machine)
• Lange, Friedrich A.,(1925) The History of Materialism. New York, Harcourt, Brace, & Co.
• Moser, Paul K.; Trout, J. D. (1995). http://books.google.com/books?id=-vIzCvCAxpgC. Contemporary Materialism: A Reader, Psychology Press. ISBN 978-0-415-10863-8. Retrieved 19 December 2012.
• Priest, Stephen (1991), Theories of the Mind, London: Penguin Books, ISBN 0-14-013069-1 Alternative ISBN 978-0-14-013069-0
• Schopenhauer, Arthur (1969). The World as Will and Representation. New York, Dover Publications, Inc.
• Seidner, Stanley S. (10a de Junio, 2009). "A Trojan Horse: Logotherapeutic Transcendence and its Secular Implications for Theology" Mater Dei Institute
• Vitzthum, Richard C. (1995) Materialism: An Affirmative History and Definition. Amhert, New York, Prometheus Books.

Eksteraj ligiloj

greke http://ontology.buffalo.edu/smith greke http://nounivers.narod.ru/ofir/substcg.htm greke http://eserver.org/18th/berkeley.txt