Nigra maro: Malsamoj inter versioj

Redakti ligilojn
El Vikipedio, la libera enciklopedio
Browse history interactively
[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
← Iru al antaŭa ŝanĝoIru al sekvanta ŝanĝo →
Enhavo forigita Enhavo aldonita
VidaVikiteksto
Neniu resumo de redakto
Linio 158: Linio 158:


::''Ĉe [[Kerĉa markolo]].'' Linio kuniganta la areojn de la Kabo Takil kaj de Kabo Panaghia (45°02'N).
::''Ĉe [[Kerĉa markolo]].'' Linio kuniganta la areojn de la Kabo Takil kaj de Kabo Panaghia (45°02'N).

==Loĝantaro==
{|class="infobox" style="text-align:center; width:97%; margin-right:10px; font-size:90%"
|-
! style="text-align:center;" colspan=11|Most populous urban areas along the Black Sea coastline
|-
!rowspan=23 width:150|<br/>
[[File:Istanbul2010.jpg|border|135px|Odessa]]<br/>Istanbul<br/>
[[File:Pantelejmonowski Kirche Odessa.jpg|border|135px|Samsun]]<br/>Odessa<br/>
! style="text-align:center; background:#f5f5f5;"|Rank
! style="text-align:center; background:#f5f5f5;"|City
! style="text-align:center; background:#f5f5f5;"|Country
! style="text-align:center; background:#f5f5f5;"|Region/County
! style="text-align:center; background:#f5f5f5;"|Population (urban)
!rowspan=23 width:150|
[[File:Samsun.jpg|border|135px|Sevastopol]]<br/>Samsun<br/>
[[File:Sevastopol IMG 0919 1725.jpg|border|135px|Sochi]]<br/>Sevastopol<br/>
|-
| style="text-align:center; background:#f0f0f0;"|1||align=left|'''[[Istanbul]]'''||Turkey||[[Istanbul Province|Istanbul]]||13,624,240<ref>{{cite web|url=http://rapor.tuik.gov.tr/reports/rwservlet?adnksdb2&ENVID=adnksdb2Env&report=wa_turkiye_ilce_koy_sehir.RDF&p_il1=34&p_kod=1&p_yil=2011&p_dil=1&desformat=html |title=Turkish Statistical Institute |publisher=Rapor.tuik.gov.tr |date= |accessdate=2014-01-14}}</ref>
|-
| style="text-align:center; background:#f0f0f0;"|2||align=left|'''[[Odeso]]'''||Ukraine||[[Odessa Oblast|Odessa]]||1,003,705
|-
| style="text-align:center; background:#f0f0f0;"|3||align=left|'''[[Samsun]]'''||Turkey||[[Samsun Province|Samsun]]||535,401<ref>{{cite web|url=http://rapor.tuik.gov.tr/reports/rwservlet?adnksdb2&ENVID=adnksdb2Env&report=wa_turkiye_ilce_koy_sehir.RDF&p_il1=55&p_kod=1&p_yil=2011&p_dil=1&desformat=html |title=Turkish Statistical Institute |publisher=Rapor.tuik.gov.tr |date= |accessdate=2014-01-14}}</ref>
|-
| style="text-align:center; background:#f0f0f0;"|4||align=left|'''[[Varna]]'''||Bulgaria||[[Varna Province|Varna]]||474,076
|-
| style="text-align:center; background:#f0f0f0;"|5||align=left|'''[[Sevastopol]]'''||{{In Crimea}}||''<small>national-level municipality on the [[Crimean Peninsula]]</small>||379,200
|-
| style="text-align:center; background:#f0f0f0;"|6||align=left|'''[[Soĉi]]'''||Russia||[[Krasnodar Krai]]||343,334
|-
| style="text-align:center; background:#f0f0f0;"|7||align=left|'''[[Trabzon]]'''||Turkey||[[Trabzon Province|Trabzon]]||305,231<ref>{{cite web|url=http://rapor.tuik.gov.tr/reports/rwservlet?adnksdb2&ENVID=adnksdb2Env&report=wa_turkiye_ilce_koy_sehir.RDF&p_il1=61&p_kod=1&p_yil=2011&p_dil=1&desformat=html |title=Turkish Statistical Institute |publisher=Rapor.tuik.gov.tr |date= |accessdate=2014-01-14}}</ref>
|-
| style="text-align:center; background:#f0f0f0;"|8||align=left|'''[[Constanța]]'''||Romania||[[Constanța County|Constanța]]||283,872<ref>{{cite web|author=Stiati.ca |url=http://stiati.ca/cele-mai-mari-orase-din-romania/ |title=Cele mai mari orase din Romania |publisher=Stiati.ca |date= |accessdate=2014-01-14}}</ref>
|-
| style="text-align:center; background:#f0f0f0;"|9||align=left|'''[[Novorossiysk]]'''||Russia||[[Krasnodar Krai]]||241,952
|-
| style="text-align:center; background:#f0f0f0;"|10||align=left|'''[[Burgas]]'''||Bulgaria||[[Burgas Province|Burgas]]||223,902<ref>{{cite web|url=http://rapor.tuik.gov.tr/reports/rwservlet?adnksdb2&ENVID=adnksdb2Env&report=wa_turkiye_ilce_koy_sehir.RDF&p_il1=67&p_ilce1=1741&p_kod=2&p_yil=2011&p_dil=1&desformat=html |title=Turkish Statistical Institute |publisher=Rapor.tuik.gov.tr |date= |accessdate=2014-01-14}}</ref>
|}
{{clear}}


== Ĉefhavenoj kaj marbordaj urboj ==
== Ĉefhavenoj kaj marbordaj urboj ==

Kiel registrite je 16:53, 5 okt. 2014

Nigra Maro
bulgare: Черно море, rumane: Marea Neagră, ukraine: Чорне море, ruse: Чёрное море, abĥaze: Амшын Еиқәа, kartvele: შავი ზღვა , turke: Kara Deniz
maro
Urbo Gelendĵik kaj Nigra Maro
Landoj
6
Parto de Eŭropo, Azio
Najbaras kun Marmora Maro, Azova Maro
Duoninsulo Krimeo
Kelkaj havenurboj
13
Alfluantoj
9
Longo 1 000 km (621 mi)
Larĝo 500 km (311 mi)
Maks. profundo 2 210 m
Areo 461 000 km² (46 100 000 ha)
Nigra Maro
Nigra Maro
Nigra Maro
Satelita vido al Nigra Maro
Satelita vido al Nigra Maro
Satelita vido al Nigra Maro
Nigra Maro, bildo farita de NASA
Nigra Maro, bildo farita de NASA
Nigra Maro, bildo farita de NASA
Vikimedia Komunejo: Black Sea

Nigra Maro (kartvele შავი ზღვა[ŝavi zgva],turke Kara Deniz, ruse Чёрное море [ĉórnaje móre]) estas interna maro de la Atlantika baseno, inter sudorienta Eŭropo kaj Okcidenta Azio, kiu limas inter Eŭropo, Anatolio kaj Kaŭkazo, ĉe la bordoj de landoj kiaj Rusio, Ukrainio, Rumanio, Bulgario, Turkio kaj Kartvelio. Per la Kerĉa markolo ĝi kuniĝas al la Azova Maro, kaj al la Marmora Maro per Bosporo. Sude de la Marmora troviĝas la Dardaneloj kaj la Egea kaj Mediteranea maroj.

Surfaco: 430 mil kv. km. La plej profunda punkto: 2212 m. Grandaj golfoj: Dnestra kaj Dnepro-Buga, Kalamita, Samsuna kaj Sinopa. Enfluas gravaj riveroj: Danubo, Dnestro, Don, Suda Bugo, Dnepro, Rioni, Kizil-Irmak. En la profundo pli ol 150 m, la akvo estas sulfurhidrogena. Pli profunde forestas vivaj estuloj pro fakte venenaj kondiĉoj. Ĉe ĝiaj bordoj troviĝas multaj kurac- kaj ripozlokoj.

La Nigra Maro havas precizan areon de 436,400 km² (sen inkludi la Maron Azov),[1] maksimuman profundan punkton de 2212 m,[2] kaj volumon de 547,000 km³.[3] La Nigra Maro formas orientan al okcidento tendencan elipsan depresion kiu kuŝas inter la menciitaj landoj Bulgario, Kartvelio, Rumanio, Rusio, Turkio, kaj Ukrainio.[4] Lastatempe (2014) Ukrainio perdis parton de la marbordaj regionoj per la aliĝo de Krimeo al Rusio. La maro estas retenita de la Pontaj Montoj sude kaj de la Kaŭkaza Montaro oriente, kaj prezentas ampleksan breron al nordokcidento. La plej longa orienta al okcidento etendo estas ĉirkaŭ 1,175 km longa.

Gravaj urboj laŭlonge de la marbordo estas Batumi, Burgas, Constanța, Giresun, Hopa, Istanbul, Kerĉo, Mangalia, Năvodari, Novorossijsk, Odeso, Ordu, Poti, Rize, Samsun, Sebastopolo, Soĉi, Suĥumo, Trabzon, Varna, Jalto kaj Zonguldak.

La Nigra Maro havas pozitivan akv-ekvilibron; tio estas, eliro da akvo de 300 km³ jare tra la Bosporo kaj la Dardanelo al la Egea Maro. Mediteranea akvo fluas en la Nigran Maron kiel parto de dudirekta hidrologia interŝanĝo. La elfluo de la Nigra Maro estas pli malvarma kaj malpli salakvenhava, kaj flosas super la varma, pli salakvenhava Mediteranea enfluo – kiel rezulto de diferencoj en denseco kaŭzitaj de diferencoj en salakvenhavo – konduke al grava tavolo da anoksaj akvoj tre sub la surfacaj akvoj. La Nigra Maro ankaŭ ricevas riverakvon el grandaj riveroj de Eŭrazio nortded de la maro, el kiuj la Don, Dnepro kaj Danubo estas la plej gravaj.

En la pasinto, la akvonivelo variis grave. Pro tiuj variadoj en la akvonivelo en la baseno, la ĉirkaŭaj bretoj kaj asociaj elstaraĵoj foje estis tero. Je iaj precizaj akvoniveloj eblas konekti kun ĉirkaŭaj akvejoj. Tra la plej aktiva el tiuj konektejaj vojoj, nome la Turkaj Markoloj, la Nigra Maro aliĝas al la oceano. Kiam tiu hidrologia ligilo ne funkcias, la Nigra Maro estas endorea baseno, kiu funkcias sendepende el la tutmonda oceana sistemo. Nune la akvonivelo de la Nigra Maro estas relative alta, kaj tiele oni interŝnaĝas akvon kun la Mediteraneo. La Turkaj Markoloj konektas la Nigran Maron kun la Egea Maro, kaj tio koncernas al la Bosporo, la Marmara Maro kaj la Dardanelo.

La Nigra Maro en Batumi, Kartvelio
Hirunda nesto (Jalto) en Krimeo
Foto de la Nigra Maro ĉe Gagra, Abĥazio, Rusia Imperio farita en 1915

Etendo

La Internacia Hidrografia Organizo difinas la limojn de la Nigra Maro jene:[5]

Ĉe Sudokcidento. La nordorienta limo de la Marmara Maro [Linio kuniganta la areon de la Kabo Rumili kun la Kabo Anatoli (41°13'N)].
Ĉe Kerĉa markolo. Linio kuniganta la areojn de la Kabo Takil kaj de Kabo Panaghia (45°02'N).

Loĝantaro

Most populous urban areas along the Black Sea coastline

Odessa
Istanbul
Samsun
Odessa

 Rank City Country Region/County Population (urban)

Sevastopol
Samsun
Sochi
Sevastopol

1 Istanbul Turkey Istanbul 13,624,240[6]
2 Odeso Ukraine Odessa 1,003,705
3 Samsun Turkey Samsun 535,401[7]
4 Varna Bulgaria Varna 474,076
5 Sevastopol Ŝablono:In Crimea national-level municipality on the Crimean Peninsula 379,200
6 Soĉi Russia Krasnodar Krai 343,334
7 Trabzon Turkey Trabzon 305,231[8]
8 Constanța Romania Constanța 283,872[9]
9 Novorossiysk Russia Krasnodar Krai 241,952
10 Burgas Bulgaria Burgas 223,902[10]


Ĉefhavenoj kaj marbordaj urboj

Apud la Nigra Maro troviĝas multaj gravaj havenurboj.

Rusio

Ukrainio

Kartvelio

Rumanio

Bulgario

Turkio

Vidu ankaŭ

Notoj

  1. ↑ Surface Area— Black Sea Geography. University of Delaware College of Marine Studies (2003). Alirita 3a Aprilo, 2014.
  2. ↑ Maximum Depth— Europa – Gateway of the European Union Website. Environment and Enlargement – The Black Sea: Facts and Figures.
  3. ↑ Unexpected changes in the oxic/anoxic interface in the Black Sea. Nature Publishing Group (30a de Marto, 1989). Alirita 2a de Decembro, 2006.
  4. ↑ UNEP/GRID-Arendal Maps and Graphics Library (2001) Socio-economic indicators for the countries of the Black Sea basin. Alirita December 11, 2010.
  5. ↑ Limits of Oceans and Seas, 3rd edition. International Hydrographic Organization (1953). Alirita February 7, 2010.
  6. ↑ Turkish Statistical Institute. Rapor.tuik.gov.tr. Alirita 2014-01-14.
  7. ↑ Turkish Statistical Institute. Rapor.tuik.gov.tr. Alirita 2014-01-14.
  8. ↑ Turkish Statistical Institute. Rapor.tuik.gov.tr. Alirita 2014-01-14.
  9. ↑ Stiati.ca Cele mai mari orase din Romania. Stiati.ca. Alirita 2014-01-14.
  10. ↑ Turkish Statistical Institute. Rapor.tuik.gov.tr. Alirita 2014-01-14.

Ŝablono:LigoElstara Ŝablono:LigoLeginda Ŝablono:LigoLeginda Ŝablono:LigoLeginda

Elŝutita el "https://eo.wikipedia.org/w/index.php?title=Nigra_maro&oldid=5550607"