Fero: Malsamoj inter versioj
Neniu resumo de redakto |
(Neniu diferenco)
|
Kiel registrite je 19:21, 2 apr. 2004
Fero estas kemia elemento en la perioda tabelo de elementoj kun la simbolo Fe (lat. Ferrum, fero) kaj ordonumero 26. Tio estas metalo de la 4. periodo, 8. grupo en la perioda tabelo.
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Ĝenerale | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Nomo, Simbolo, Ordonumero | Fero, Fe, 26 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Serio | transira metalo | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| grupo, Periodo, bloko | 8 (VIIIB), 4 , d | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Dichte, Moh-duro? | 7874 kg/m3, 4.0 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| aspekto | metale brileta kun grizeta kolortono | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Atome | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Atompezo | 55.845 amu | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Atomradiuso (kalkulita) | 140 (156) pm | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Kovalenta radiuso | 125 pm | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| van der Waals-radiuso | k.A. | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Elektrona konfiguro | [Ar]3d64s2 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| e- 's pro Energia nivelo | 2, 8, 14, 2 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Oxidationszustände (Oxid) | 2,3,4,6 (amfotera) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Kristala strukturo | kube spacocentrita | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Fizike | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Agregostato (Magneteco) | forte (feromagneta) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Fandopunkto | 1808 K (1535°C) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Bolpunkto | 3023 K (2750°C) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Molkvanta volumeno | 7.09 ×10-3 m3/molo | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| vaporiĝa varmo | 349.6 kJ/molo | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| fandovarmo | 13.8 kJ/mol | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| vaporpremo | 7.05 Pa ĉe 1808 K | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Sonorapido Longituda ondo: Transversa ondo: |
ĉe 293.15 K = 20°C: ~5900 m/s ~3200 m/s | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Diversaj | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Elektronegativo | 1.83 (Pauling-skalo) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Specifa varmokapacito | 440 J/(kg*K) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Elektra kondukteco | 9.93 106/m Ohmo | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Varmokondukteco | 80.2 W/(m*K) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 1. Joniga energio | 762.5 kJ/mol | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 2. Joniga energio | 1561.9 kJ/mol | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 3. Joniga energio | 2957 kJ/mol | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 4. Joniga energio | 5290 kJ/mol | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Plej stabilaj izotopoj | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| NMR-proprecoj | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| SI-unuoj kaj norma kondiĉo estis uzataj, se nenio alia indikas la malon | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Gravaj proprecoj
La averaĝa fero-atomo havas 56-oblan mason de unu hidrogen-atomo. Fero estas la 10.-plej ofta elemento en la universo.
Teknike la metalo ekspluatas el feroerco, kiu ne estas pura fero, sed enhavas feran oksidon. La feroerco estas reduktita per fandado al kruda fero; ĉe tiu procezo estas forigitaj la malpuraĵoj (ŝlako).
La fero gravas teknike por la produktado de ŝtalo. La ŝtaloj estas alojoj, kiuj enhavas krom fero aliajn metalojn kaj nemetalojn (precipe karbonon).
La atomkerno de feroizotopo 56Fe havas hat la plej fortan ligoenergion je nukleono el inter ĉiu atomkerno.
La fuzio de la elementoj en la steloj finiĝas je Fero. La pli pezaj elementoj estiĝas ĉe la eksplodo de supernovo, kiu respondecas ankaŭ pri la disĵeto de la kunkerniĝintaj materioj.
En spactemperaturo la alotropaj modifoj de la pura fero estas la ferito aŭ α-fero. Tiu-ĉi modifo montras kube spacocentritan kristalan kradon, kio estas sub 911°C . Sube de la Curie-punkto ĉe 760°C, la ferito estas feromagneta. La modifo inter 760°C kaj 911°C nomiĝas β-fero. Ĉar ĝi de la α-fero ne diferenciĝas de la ferito en la magnetaj proprecoj , ĝi estas nomata ankaŭ kutime kiel α-fero. Ĝis 1392°C ekzistas faco-centrita modifo aŭ aŭsternito. Ĉe la pli altiĝanta temperaturo ŝanĝiĝas la fero al δ-ferito, kiu denove montras kube spacocentritan kradon. La fandopunkto estas 1539°C.