Tajfuno: Malsamoj inter versioj

Browse history interactively

[nekontrolita versio]

← Iru al antaŭa ŝanĝo Iru al sekvanta ŝanĝo →

Enhavo forigita Enhavo aldonita

VidaVikiteksto

Enteksta

Kiel registrite je 14:39, 12 apr. 2015

Tajfuno estas tropika tromba ciklono en la norda pacifika oceano okcidente de la 180-a longituda grado, precipe en la Ĉina Maro. Ĝi okazas inter majo kaj septembro.

Etimologio

La vorto tajfuno (germana lingvo Taifun, angla lingvo typhoon) venas tra la portugala vorto tufão unuflanke el la greka vorto tυφών (tifón), "forta ŝtormo", kiu ankaŭ estis la nomo de giganto el la greka mitologio kaj en la araba lingvo transformiĝis al ţūfān (طوفان, "inundo"), kaj aliflanke el la ĉina vorto tái fung (颱風, "forta vento").

Konsekvencoj

Tajfunoj apartenas al la plej severaj naturkatastrofoj de la regiono. Ĉiujare ili kaŭzas grandajn detruojn kaj mortigas foje centojn da homoj. Detruaj ne nur estas la fortega vento, sed ankaŭ la amasaj pluvoj ene de ekstreme mallonga tempo, kiuj kaŭzas inundojn kaj terglitojn. Ekzemplo estu la tajfuno "Nari", kiu la 17-an kaj 18-an de septembro 2001 en Tajvano alportis ĝis 800 litrojn da pluvo po kvadrata metro (tio pli-malpli korespondas al la kvanto, kiu en Meza Eŭropo dum unu jaro trafas kvadratan metron).

Historio

Kelkaj el la plej detruaj kaj mortigaj tajfunoj dum la lastaj jaroj estis jenaj:

1985 en Bangladeŝo kun 40,000 mortintoj,
1991 en Filipinoj la tajfuno "Telma" kaŭzis 6,000 mortintojn,
1991 en Bangladeŝo, inter 138,000 ĝis 200,000 mortintoj,
1999 en Barato, ŝtato Orissa, kaj Bengala Golfo, 10,000 mortintoj,
1999 tajfuno "Olga" en Sudorienta Azio, 1,000 mortintoj,
2007 tajfuno "Sidr" en Bangladeŝo, inter 3,000 ĝis 4,400 mortintoj,
2008 en Birmo ciklono Nargis, 22,500 mortintoj.

@@ Linio 1: / Linio 1: @@
 [[Dosiero:Typhoon Odessa 1985.jpg|thumb|200px|right|<center>Tajfuno ''Odeso'' dum la jaro 1985 proksime de [[Japanio]]]]
 '''[[Tajfuno]]''' estas tropika [[trombo (meteorologio)|tromba]] [[ciklono]] en la norda [[pacifika oceano]] okcidente de la 180-a [[Longitudo|longituda grado]], precipe en la [[Ĉina Maro]]. Ĝi okazas inter majo kaj septembro.
-==Etimologio==
+== Etimologio ==
 La vorto tajfuno ([[germana lingvo]] ''Taifun'', [[angla lingvo]] ''typhoon'') venas tra la [[portugala lingvo|portugala]] vorto ''tufão'' unuflanke el la [[greka lingvo|greka]] vorto ''tυφών (tifón)'', "forta ŝtormo", kiu ankaŭ estis la nomo de [[Tifono|giganto el la greka mitologio]] kaj en la [[araba lingvo]] transformiĝis al ''ţūfān'' (طوفان, "inundo"), kaj aliflanke el la [[ĉina lingvo|ĉina]] vorto ''tái fung'' (颱風, "forta vento").
-==Konsekvencoj==
+== Konsekvencoj ==
 Tajfunoj apartenas al la plej severaj naturkatastrofoj de la regiono. Ĉiujare ili kaŭzas grandajn detruojn kaj mortigas foje centojn da homoj. Detruaj ne nur estas la fortega vento, sed ankaŭ la amasaj pluvoj ene de ekstreme mallonga tempo, kiuj kaŭzas inundojn kaj [[terglito]]jn. Ekzemplo estu la tajfuno "Nari", kiu la 17-an kaj 18-an de septembro 2001 en [[Tajvano]] alportis ĝis 800 litrojn da pluvo po kvadrata metro (tio pli-malpli korespondas al la kvanto, kiu en Meza Eŭropo dum unu jaro trafas kvadratan metron).
-==Historio==
+== Historio ==
 Kelkaj el la plej detruaj kaj mortigaj tajfunoj dum la lastaj jaroj estis jenaj:
 * [[1985]] en [[Bangladeŝo]] kun 40,000 mortintoj,
@@ Linio 18: / Linio 18: @@
 [[Kategorio:Meteologio]]
 [[Kategorio:Azio]]
-{{LigoLeginda|en}}