Ulrich von Hutten: Malsamoj inter versioj

El Vikipedio, la libera enciklopedio
[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Neniu resumo de redakto
Neniu resumo de redakto
Linio 10: Linio 10:
}}
}}


'''Ulriko de HUTENO''' naskiĝis je la [[21-a de aprilo]] [[1488]] en kastelo ''Steckelberg'' (nun historia ruino kaj parto de la urbo [[Schlüchtern]] en la federacia lando [[Hesio]] de [[Germanio]]). Li studis en [[Germanio|germanaj]] kaj [[Italio|italaj]] universitatoj, verkis poeziaĵojn kaj iĝis fervora ano de [[Martin Luther]]. Post subteno al fiaskinta ribelo li devis ekziliĝi en [[Svislando]].
'''Ulriko de HUTENO''' naskiĝis je la [[21-a de aprilo]] [[1488]] en kastelo ''Steckelberg'' (nun historia ruino kaj parto de la urbo [[Schlüchtern]] en la federacia lando [[Hesio]] de [[Germanio]]). Li mortis je la [[29-a de aŭgusto]] [[1523]] sur insulo [[Ufenau]] en lago [[Zürichsee]] ([[Svislando]]) pro [[sifiliso]]. Lia eldiro "''Die Luft der Freiheit weht''" ("blovas la vento de libereco") iĝis moto de la [[Universitato Stanford]].


==Vivo==
Ulrich von Hutten mortis je la [[29-a de aŭgusto]] [[1523]] sur insulo [[Ufenau]] en lago [[Zürichsee]] ([[Svislando]]) pro [[sifiliso]].
Hutten frekventis la lernejon de la monaĥejo en [[Fulda]]. Post studado ĉe pluraj germanaj kaj italaj universitatoj li servis mallongan tempon en la armeo de imperiestro [[Maksimiliano la 1-a (Sankta Romia Imperio)|Maksimiliano la 1-a]]. Tiu ĉi deklaris Hutten en 1517 [[poetokronado|laŭrekronita poeto]].


Kiel publicisto li engaĝiĝis kune kun [[Franz von Sickingen]] pri germana patriotismo kaj plifortigo de la suvereneco de la imperiestroj de la [[Sankta Romia Imperio]] kontraŭ la nobelaro kaj la papo. Li estis fanatikulo de la reformideoj de [[Marteno Lutero]], kies doktrinojn li defendis en multaj verkoj.
Lia eldiro "''Die Luft der Freiheit weht''" ("blovas la vento de libereco") iĝis moto de la [[Universitato Stanford]].


La politikaj agadoj de Hutten tamen kreis profundan fosaĵon inter li kaj lia dunganto. Post la fiaskinta ribelo de la [[rejnlando|mezrejnlandaj]] kavaliroj Hutten devis ekziliĝi en [[Svislando]]n, helpate de [[Ulrich Zwingli]].
== Verkoj ==
* ''[[Epistolae obscurorum virorum]]'' (2-a parto; "leteroj de obskuraj viroj", reage al "''Epistolae clarorum virorum''" de [[Johano Reuchlin]])
* ''Ars Versificandi'', poetika instrulibro
* ''Vadiscus'', kontraŭ la papeco


==Verkado kaj publicistado==
{{Commons|Category:Ulrich von Hutten}}
Hutten estis la ĉefa eldonisto de la dua parto de la satiraj ''[[Epistolae obscurorum virorum|Leteroj de okskuraj viroj]]'' (1515-17) kontraŭepiskoparaj kaj monaĥaraj, reage al "''Epistolae clarorum virorum''" de [[Johano Reuchlin]]. Menciindas ankaŭ la verkoj ''Ars Versificandi'' (1511) kaj ''Vadismus'' (1520): tie ĉi publike kondamitis la papeco. Li meritiĝis per eldono de skribaĵo de [[Lorenzo Valla]] pri la t.n. [[Donaco de Konstanteno]] kaj per la publikigo de satiraj dialogoj latin-/germanlingvaj laŭ la modelo de [[Lukiano]].

{{Commonscat|Ulrich von Hutten}}


{{vivtempo|1488|1523|Hutten, Ulrich von}}
{{vivtempo|1488|1523|Hutten, Ulrich von}}

Kiel registrite je 04:14, 22 maj. 2015

Ulrich von Hutten
humanista Germanicus
humanista Germanicus
Persona informo
Ulrich von Hutten
Naskiĝo 21-a de aprilo1488
en Burg Steckelberg,  Germanio
Morto 29-a de aŭgusto 1523
en Ufenao,  Germanio
Mortis pro naturaj kialoj vd
Mortis per sifiliso vd
Lingvoj latinagermana vd
Ŝtataneco Sankta Romia Imperio vd
Alma mater Universitato de Erfurto
Subskribo Ulrich von Hutten
Profesio
Alia nomo Titus Curtius Malaciola • Raphael Musaeus vd
Okupo poeto • verkistomonaĥo • imperia kavaliro • politikistofilozofo vd
Aktiva en Frankfurto ĉe Odro vd
vd Fonto: Vikidatumoj
vdr

Ulriko de HUTENO naskiĝis je la 21-a de aprilo 1488 en kastelo Steckelberg (nun historia ruino kaj parto de la urbo Schlüchtern en la federacia lando Hesio de Germanio). Li mortis je la 29-a de aŭgusto 1523 sur insulo Ufenau en lago Zürichsee (Svislando) pro sifiliso. Lia eldiro "Die Luft der Freiheit weht" ("blovas la vento de libereco") iĝis moto de la Universitato Stanford.

Vivo

Hutten frekventis la lernejon de la monaĥejo en Fulda. Post studado ĉe pluraj germanaj kaj italaj universitatoj li servis mallongan tempon en la armeo de imperiestro Maksimiliano la 1-a. Tiu ĉi deklaris Hutten en 1517 laŭrekronita poeto.

Kiel publicisto li engaĝiĝis kune kun Franz von Sickingen pri germana patriotismo kaj plifortigo de la suvereneco de la imperiestroj de la Sankta Romia Imperio kontraŭ la nobelaro kaj la papo. Li estis fanatikulo de la reformideoj de Marteno Lutero, kies doktrinojn li defendis en multaj verkoj.

La politikaj agadoj de Hutten tamen kreis profundan fosaĵon inter li kaj lia dunganto. Post la fiaskinta ribelo de la mezrejnlandaj kavaliroj Hutten devis ekziliĝi en Svislandon, helpate de Ulrich Zwingli.

Verkado kaj publicistado

Hutten estis la ĉefa eldonisto de la dua parto de la satiraj Leteroj de okskuraj viroj (1515-17) kontraŭepiskoparaj kaj monaĥaraj, reage al "Epistolae clarorum virorum" de Johano Reuchlin. Menciindas ankaŭ la verkoj Ars Versificandi (1511) kaj Vadismus (1520): tie ĉi publike kondamitis la papeco. Li meritiĝis per eldono de skribaĵo de Lorenzo Valla pri la t.n. Donaco de Konstanteno kaj per la publikigo de satiraj dialogoj latin-/germanlingvaj laŭ la modelo de Lukiano.