Graso: Malsamoj inter versioj

El Vikipedio, la libera enciklopedio
[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
KuBOT (diskuto | kontribuoj)
e Roboto: anstataŭigo de "Ŝablono:El" per "Ŝablono:EL" (laŭ VP:AA); kosmetikaj ŝanĝoj
Linio 1: Linio 1:
[[File:Triglyceride Structural Formulae V.1.png|thumb|350px|La grasoj estas esteroj de [[glicerino]] kaj saturitaj kaj nesaturitaj unubazaj karbonacidoj.]]
[[Dosiero:Triglyceride Structural Formulae V.1.png|thumb|350px|La grasoj estas esteroj de [[glicerino]] kaj saturitaj kaj nesaturitaj unubazaj karbonacidoj.]]


'''Graso''' estas facile ŝmirebla kaj fandebla substanco, kiu troviĝas en la homaj kaj bestaj [[histo]]j, sed oni konas alidevenajn grasojn kiel [[margarino]] (vegetala), [[vazelino]] (minerala graso).
'''Graso''' estas facile ŝmirebla kaj fandebla substanco, kiu troviĝas en la homaj kaj bestaj [[histo]]j, sed oni konas alidevenajn grasojn kiel [[margarino]] (vegetala), [[vazelino]] (minerala graso).
Linio 12: Linio 12:
La grasoj estas gravaj nutromaterialoj, ili povas konstruiĝi en la korpo el karbonhidratoj kaj proteinoj. La grasoj estas gravaj energiodeponejoj de la korpo.
La grasoj estas gravaj nutromaterialoj, ili povas konstruiĝi en la korpo el karbonhidratoj kaj proteinoj. La grasoj estas gravaj energiodeponejoj de la korpo.


La industrio grandkvante uzas porkograson, bovan sebon por produkti [[glicerino]]n, [[sapo]]n, kaj [[ŝmiraĵo]]jn.
La industrio grandkvante uzas porkograson, bovan sebon por produkti [[glicerino]]n, [[sapo]]n, kaj [[ŝmiraĵo]]jn.


== Vidu ankaŭ ==
== Vidu ankaŭ ==
* [[Karbonhidrato]]
* [[Karbonhidrato]]
* [[Lubriko]]
* [[Lubriko]]
Linio 23: Linio 23:
== Proverbo ==
== Proverbo ==
Ekzistas [[proverbo]] pri graso en la [[Proverbaro Esperanta]] de [[L. L. Zamenhof]]<ref>[http://eo.lernu.net/biblioteko/proverboj/listo.php Lernu]</ref>:
Ekzistas [[proverbo]] pri graso en la [[Proverbaro Esperanta]] de [[L. L. Zamenhof]]<ref>[http://eo.lernu.net/biblioteko/proverboj/listo.php Lernu]</ref>:
* {{citaĵo|''Konsumi sian antaŭan grason.''}}
* {{citaĵo|''Konsumi sian antaŭan grason.''}}


== Eksteraj ligiloj ==
== Eksteraj ligiloj ==
{{el}} http://www.scientificpsychic.com/fitness/fattyacids.html <!-- Ĥemiaĵa Strukturo de Grasaj kaj Grasacidoj -->
{{EL}} http://www.scientificpsychic.com/fitness/fattyacids.html <!-- Ĥemiaĵa Strukturo de Grasaj kaj Grasacidoj -->
{{el}} http://www.oph.fi/etalukio/opiskelumodulit/kemia <!-- _Etälukion_ kemio -->
{{EL}} http://www.oph.fi/etalukio/opiskelumodulit/kemia <!-- _Etälukion_ kemio -->
{{el}} http://www.oph.fi/etalukio/opiskelumodulit/kemia/kemia2/rasvat.html <!-- _Rasvat_ -->
{{EL}} http://www.oph.fi/etalukio/opiskelumodulit/kemia/kemia2/rasvat.html <!-- _Rasvat_ -->
{{el}} http://www.foerstner.org/konrad/bco/grundlagen/lipide.html <!-- Lipido -->
{{EL}} http://www.foerstner.org/konrad/bco/grundlagen/lipide.html <!-- Lipido -->


== Referencoj ==
== Referencoj ==

Kiel registrite je 12:22, 3 nov. 2015

La grasoj estas esteroj de glicerino kaj saturitaj kaj nesaturitaj unubazaj karbonacidoj.

Graso estas facile ŝmirebla kaj fandebla substanco, kiu troviĝas en la homaj kaj bestaj histoj, sed oni konas alidevenajn grasojn kiel margarino (vegetala), vazelino (minerala graso).

La grasoj estas esteroj de glicerino kaj saturitaj kaj nesaturitaj unubazaj karbonacidoj. Fizikaj ecoj: ili ne solviĝas en akvo, pli maldensaj ol akvo; solviĝas bone nur en benzolo, benzino, kloroformo, etero. En pura stato ili estas senkoloraj kaj senodoraj.

Kemiaj ecoj: malkonstruiĝas je efiko de lumo, aero kaj kelkaj mikroorganismoj, dumtempe estiĝas karakterize, malagrable odoraj kaj gustaj kombinaĵoj (proceso nomiĝas ranciĝo).

Ili estas facile hidrolizeblaj, malkombiniĝas al grasacidoj kaj glicerino. Tio okazas nature en la korpo de bestoj, je efiko de lipaz-enzimo produktita de pankreato. La malkombiniĝon helpas eĉ la galacidoj, ĉar ili emulsias la hidrofobajn grasojn.

La grasoj estas gravaj nutromaterialoj, ili povas konstruiĝi en la korpo el karbonhidratoj kaj proteinoj. La grasoj estas gravaj energiodeponejoj de la korpo.

La industrio grandkvante uzas porkograson, bovan sebon por produkti glicerinon, sapon, kaj ŝmiraĵojn.

Vidu ankaŭ

Proverbo

Ekzistas proverbo pri graso en la Proverbaro Esperanta de L. L. Zamenhof[1]:

  • Citaĵo
     Konsumi sian antaŭan grason. 

Eksteraj ligiloj

Ŝablono:EL http://www.scientificpsychic.com/fitness/fattyacids.html Ŝablono:EL http://www.oph.fi/etalukio/opiskelumodulit/kemia Ŝablono:EL http://www.oph.fi/etalukio/opiskelumodulit/kemia/kemia2/rasvat.html Ŝablono:EL http://www.foerstner.org/konrad/bco/grundlagen/lipide.html

Referencoj

  1. Lernu