Romio: Malsamoj inter versioj
| [kontrolita revizio] | [kontrolita revizio] |
KuBOT (diskuto | kontribuoj) e Roboto: anstataŭigo de "Ŝablono:El" per "Ŝablono:EL" (laŭ VP:AA) |
Kani (diskuto | kontribuoj) |
||
| Linio 33: | Linio 33: | ||
== Vidu ankaŭ == |
== Vidu ankaŭ == |
||
{{Div col|cols = 3}} |
|||
* [[Klasikaj studoj]] |
|||
* [[Lukano (romia poeto)|Lukano]] |
* [[Lukano (romia poeto)|Lukano]] |
||
* [[Suetonio]] |
* [[Suetonio]] |
||
| Linio 52: | Linio 54: | ||
* [[Jaro de la kvar imperiestroj]] |
* [[Jaro de la kvar imperiestroj]] |
||
* [[Romia arkitekturo]] |
* [[Romia arkitekturo]] |
||
{{Div col end}} |
|||
==Bildaro== |
|||
<gallery> |
<gallery> |
||
Dosiero:Roman Empire.png|<!-- thumb|left|180px|ro:Extinderea Imperiului Roman în<font color="red">[[133 î.Hr.|13 î. Cr.]]</font>, în <font color="orange">[[44 î.Hr.|44 î. Cr.]]</font>, în <font color="yellow">[[14]] d. Cr.</font>, şi în <font color="green">[[117]] d. Cr.</font>. ro->eo:_Extinderea_ _Imperiului_ _Roman_ _în_<font color="red">[[-133|13 _î_. _Cr_.]]</font>, _în_ <font color="orange">[[-44|44 _î_. _Cr_.]]</font>, _în_ <font color="yellow">[[14]] d. _Cr_.</font>, _şi_ _în_ <font color="green">[[117]] d. _Cr_.</font>. en:The extent of the Roman Empire in 133 BC (red), 44 BC (orange - late Republic, conquests by republican generals like [[Pompey]] and [[Julius Caesar]]), 14 AD (yellow - conquests of [[Octavian]]) and 117 AD (green - conquests by later emperors). en->eo:La amplekso (da, de) la Romia imperio (in, en) -133 ((ruĝa, ruĝo, rufa)), -44 (oranĝo - malfrua Respubliko, _conquests_ (by, pera, ĉe, de, fare de, per, preter) respublikano _generals_ (ŝati, kiel) [[Pompeo]] kaj [[(Julio Cezaro, Vikipediista diskuto:Rob Hooft)]]), 14 _AD_ ((flava, flavo) - _conquests_ (da, de) [[_Octavian_]]) kaj 117 _AD_ ((verdo, verda, naivega) - _conquests_ (by, pera, ĉe, de, fare de, per, preter) _later_ imperiestroj). es:Expansión del Imperio Romano en [[133 adC]] (rojo), [[44 adC]] (naranja), [[14]] (amarillo), y [[117]] (Verde). es->eo:_Expansión_ _del_ (Romio, Romia imperio) _en_ [[-133]] (ruĝa), [[-44]] (_naranja_), [[14]] (flava), y [[117]] (Verdo). ja:'''ローマ帝国版図の拡大''' 紀元前133年（赤）、紀元前44年（橙色）、14年（黄）、117年（緑） ja->eo:'''_ローマ帝国版図の拡大_''' _紀元前133年_（Ruĝa）、_紀元前44年_（_橙色_）、_14年_（_黄_）、_117年_（Verdo） ca:Mapa de l'Imperi romà a l'any 133 AC (vermell), 44 AC (taronja), [[14]] DC (groc), i [[117]] DC (verd). ca->eo:_Mapa_ _de_ l'Romia imperio a l'jaro 133 _AC_ (_vermell_), 44 _AC_ (_taronja_), [[14]] _DC_ (flava), i [[117]] _DC_ (verdo). da:Romerrigets udbredelse i henholdsvis; 133 f.Kr. (rødt), 44 f.Kr. (orange), 14 e.Kr. (gult) og 117 e.Kr. (grønt) da->eo:_Romerrigets_ _udbredelse_ i _henholdsvis_; 133 f._Kr_. (_rødt_), -44 (_orange_), 14 e._Kr_. (_gult_) _og_ 117 e._Kr_. (_grønt_) sv:Det romerska riket utbredning [[133 f.Kr.]] (rött); [[44 f.Kr.]] (orange); [[14|14 e.Kr.]] (gult); och [[117|117 e.Kr.]] (grönt) sv->eo:_Det_ (romio, romia imperio, vikipediista diskuto:Rob Hooft) _utbredning_ [[133 f._Kr_.]] (_rött_); [[-44]] (oranĝa); [[14|14 e._Kr_.]] (_gult_); _och_ [[117|117 e._Kr_.]] (_grönt_) --> |
Dosiero:Roman Empire.png|<!-- thumb|left|180px|ro:Extinderea Imperiului Roman în<font color="red">[[133 î.Hr.|13 î. Cr.]]</font>, în <font color="orange">[[44 î.Hr.|44 î. Cr.]]</font>, în <font color="yellow">[[14]] d. Cr.</font>, şi în <font color="green">[[117]] d. Cr.</font>. ro->eo:_Extinderea_ _Imperiului_ _Roman_ _în_<font color="red">[[-133|13 _î_. _Cr_.]]</font>, _în_ <font color="orange">[[-44|44 _î_. _Cr_.]]</font>, _în_ <font color="yellow">[[14]] d. _Cr_.</font>, _şi_ _în_ <font color="green">[[117]] d. _Cr_.</font>. en:The extent of the Roman Empire in 133 BC (red), 44 BC (orange - late Republic, conquests by republican generals like [[Pompey]] and [[Julius Caesar]]), 14 AD (yellow - conquests of [[Octavian]]) and 117 AD (green - conquests by later emperors). en->eo:La amplekso (da, de) la Romia imperio (in, en) -133 ((ruĝa, ruĝo, rufa)), -44 (oranĝo - malfrua Respubliko, _conquests_ (by, pera, ĉe, de, fare de, per, preter) respublikano _generals_ (ŝati, kiel) [[Pompeo]] kaj [[(Julio Cezaro, Vikipediista diskuto:Rob Hooft)]]), 14 _AD_ ((flava, flavo) - _conquests_ (da, de) [[_Octavian_]]) kaj 117 _AD_ ((verdo, verda, naivega) - _conquests_ (by, pera, ĉe, de, fare de, per, preter) _later_ imperiestroj). es:Expansión del Imperio Romano en [[133 adC]] (rojo), [[44 adC]] (naranja), [[14]] (amarillo), y [[117]] (Verde). es->eo:_Expansión_ _del_ (Romio, Romia imperio) _en_ [[-133]] (ruĝa), [[-44]] (_naranja_), [[14]] (flava), y [[117]] (Verdo). ja:'''ローマ帝国版図の拡大''' 紀元前133年（赤）、紀元前44年（橙色）、14年（黄）、117年（緑） ja->eo:'''_ローマ帝国版図の拡大_''' _紀元前133年_（Ruĝa）、_紀元前44年_（_橙色_）、_14年_（_黄_）、_117年_（Verdo） ca:Mapa de l'Imperi romà a l'any 133 AC (vermell), 44 AC (taronja), [[14]] DC (groc), i [[117]] DC (verd). ca->eo:_Mapa_ _de_ l'Romia imperio a l'jaro 133 _AC_ (_vermell_), 44 _AC_ (_taronja_), [[14]] _DC_ (flava), i [[117]] _DC_ (verdo). da:Romerrigets udbredelse i henholdsvis; 133 f.Kr. (rødt), 44 f.Kr. (orange), 14 e.Kr. (gult) og 117 e.Kr. (grønt) da->eo:_Romerrigets_ _udbredelse_ i _henholdsvis_; 133 f._Kr_. (_rødt_), -44 (_orange_), 14 e._Kr_. (_gult_) _og_ 117 e._Kr_. (_grønt_) sv:Det romerska riket utbredning [[133 f.Kr.]] (rött); [[44 f.Kr.]] (orange); [[14|14 e.Kr.]] (gult); och [[117|117 e.Kr.]] (grönt) sv->eo:_Det_ (romio, romia imperio, vikipediista diskuto:Rob Hooft) _utbredning_ [[133 f._Kr_.]] (_rött_); [[-44]] (oranĝa); [[14|14 e._Kr_.]] (_gult_); _och_ [[117|117 e._Kr_.]] (_grönt_) --> |
||
Kiel registrite je 23:10, 2 dec. 2015
Romio estis la antikva regno, kies ĉefurbo estas Romo, kiu estris la Sudan Eŭropon kaj la Nordan Afrikon dum 1000 jaroj. Ĝia historio konsistas el tri grandaj epokoj:
- Romia reĝlando, jaroj 753 ĝis 510 antaŭ Kristo
- Romia Respubliko, jaroj 509 ĝis 27 antaŭ Kristo
- Romia Imperio, jaroj 27 antaŭ Kristo ĝis 476 post Kristo (okcidenta); ĝis 1453 post Kristo (orienta)
La ĉefa, oficiala lingvo de la ŝtato estis la latina.
La kleraj Romianoj povis paroli ankaŭ en la greka lingvo.
Laŭ la Romia legendo, la urbon Romo fondis sur la Monteto Palatino en Latio du ĝemelaj fratoj Romulo kaj Remo - laŭ la legendo temis pri la 21-a de aprilo -753. Aparte famaj romianoj estis i.a. Julio Cezaro, Aŭgusto Cezaro, Aleksandro Severo, Karakalo, Filipo la araba kaj Trajano.
Dum la unuaj kvar jarcentoj post Kristo, Romio regis grandan imperion ĉirkaŭ la Mediteraneo, de Mezopotamio ĝis Hispanio, de Egipto ĝis Britio. Kvankam la imperio fine disfalis, Romio metis la fundamenton de la Okcidento, kies bazo estis tute romia: ties skribo, ciferoj, interlingvo, valuto, leĝo, religio, kalendaro, mezuro, vort-provizo, literaturo, arkitekturo, ktp. estis esence romiaj. Eĉ dum la 13-a jarcento, okcidentaj eŭropanoj nomis sin "latinoj" kaj la grekoj "romianoj".
La prestiĝo de Romio kaŭzis, ke la Rusa Imperio regita de "caro" (= cezaro) nomis sin "Tria Romo" kaj ankaŭ la Germana Regno regita de "Kaiser" (= cezaro) pledis heredon de la mezepoka germana Sankta Romia Imperio (la "Dua Romo").
Ankaŭ revolucianoj usonaj kaj francaj ligis sin al la idealoj de la Romia Respubliko.
Vidu ankaŭ
Bildaro
Eksteraj ligiloj
Ŝablono:EL http://www.badley.info/history/Rome.country.year.index.html Ŝablono:EL http://www.resourcesforhistory.com/map.htm Ŝablono:EL http://www.romancoins.info/Tabula-Peutingeriana.html Ŝablono:EL http://www.roman-empire.net