Gotoj: Malsamoj inter versioj

El Vikipedio, la libera enciklopedio
[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Korektis literumeraron
e plibonigadeto, anstataŭigis: |thumb| → |eta| (9), |right → |dekstra (2), |left → |maldekstra (5), <references/> → {{referencoj}} per AWB
Linio 1: Linio 1:
{{AliajSignifoj|teksto=Tiu artikolo temas pri historia germana tribo. Se vi celis la artikolon pri la nuntempa junulara movado, vidu [[gotika subkulturo]]}}
{{AliajSignifoj|teksto=Tiu artikolo temas pri historia germana tribo. Se vi celis la artikolon pri la nuntempa junulara movado, vidu [[gotika subkulturo]]}}
[[Dosiero:Young Folks' History of Rome illus368.png|thumb|250px|Gento de gotoj]]
[[Dosiero:Young Folks' History of Rome illus368.png|eta|250px|Gento de gotoj]]
[[Dosiero:Fíbula aquiliforme (M.A.N. Madrid) 01.jpg|thumb|Gota aglofibolo]]
[[Dosiero:Fíbula aquiliforme (M.A.N. Madrid) 01.jpg|eta|Gota aglofibolo]]
[[Dosiero:Oksywie Wielbark Przeworsk.gif|left|thumb|400px|
[[Dosiero:Oksywie Wielbark Przeworsk.gif|maldekstra|eta|400px|
{{priskribo|#FF0000|Kulturo de Oksywie <ref>Oksywie estas nun kvartalo de [[Gdynia]]</ref>, kaj frua kaj malfrua [[Kulturo de Wielbark]] }}
{{priskribo|#FF0000|Kulturo de Oksywie <ref>Oksywie estas nun kvartalo de [[Gdynia]]</ref>, kaj frua kaj malfrua [[Kulturo de Wielbark]] }}
{{priskribo|#FF9999| Ekspansio de la [[Wielbark-kulturo]] en la {{jc|2}}}}
{{priskribo|#FF9999| Ekspansio de la [[Wielbark-kulturo]] en la {{jc|2}}}}
Linio 12: Linio 12:
{{priskribo|#66FF66|[[La-Tène-kulturo]] }}]]
{{priskribo|#66FF66|[[La-Tène-kulturo]] }}]]
La '''gotoj''' estis antikva etno kiu havas orient-ĝermanan devenon kaj ili parolis en la [[gota lingvo]]. Pri la originaj sidejoj de gotoj oni povas scii jam de la antikvaj aŭtoroj kaj de arkeologiaj esploroj. [[Plinio la Maljuna]] (23-79 [[p.K.]]) skribis en sia verko "Naturalis historia" ("naturhistorio") pri la gotoj. Ankaŭ [[Jordanes]] la gota historiisto kaj monaĥo en la 6-a jc [[p.K.]] en sia verko 'Pri la deveno kaj la agado de gotoj" skribis de la legendoj ĝis la jaro 540 [[p.K.]], i.a. pri la genealogioj de la ostrogotaj reĝoj la [[Amaloj]] kaj pri la vizigotaj reĝoj la [[Baltingoj]]. La gotoj praloĝis en suda parto de la nuntempa [[Svedio]] kaj de tie translokiĝis al riverbuŝo de [[Vistulo]]. Ili migris en la [[2-a jarcento]] [[p.K.]] suden kaj disiĝis al du partoj: la okcidentaj gotoj ([[visigotoj]]) setlis en [[Dakio]], la orientaj ([[ostrogotoj]]) en norda parto de la [[Nigra Maro]].
La '''gotoj''' estis antikva etno kiu havas orient-ĝermanan devenon kaj ili parolis en la [[gota lingvo]]. Pri la originaj sidejoj de gotoj oni povas scii jam de la antikvaj aŭtoroj kaj de arkeologiaj esploroj. [[Plinio la Maljuna]] (23-79 [[p.K.]]) skribis en sia verko "Naturalis historia" ("naturhistorio") pri la gotoj. Ankaŭ [[Jordanes]] la gota historiisto kaj monaĥo en la 6-a jc [[p.K.]] en sia verko 'Pri la deveno kaj la agado de gotoj" skribis de la legendoj ĝis la jaro 540 [[p.K.]], i.a. pri la genealogioj de la ostrogotaj reĝoj la [[Amaloj]] kaj pri la vizigotaj reĝoj la [[Baltingoj]]. La gotoj praloĝis en suda parto de la nuntempa [[Svedio]] kaj de tie translokiĝis al riverbuŝo de [[Vistulo]]. Ili migris en la [[2-a jarcento]] [[p.K.]] suden kaj disiĝis al du partoj: la okcidentaj gotoj ([[visigotoj]]) setlis en [[Dakio]], la orientaj ([[ostrogotoj]]) en norda parto de la [[Nigra Maro]].
[[Dosiero:Weichseldelta.png|thumb|left|Delto de [[Vistulo]]
[[Dosiero:Weichseldelta.png|eta|maldekstra|Delto de [[Vistulo]]
* Oksywie / (kvartalo de [[Gdynia]],
* Oksywie / (kvartalo de [[Gdynia]],
* Wielbark (kvartalo de [[Malbork]]o)
* Wielbark (kvartalo de [[Malbork]]o)
* Gościszewo (vilaĝo apud [[Malbork]]o)]]
* Gościszewo (vilaĝo apud [[Malbork]]o)]]
[[Dosiero:Chernyakhov.PNG|eta|upright=1.3|Disvastiĝo de la [[Wielbark-kulturo]] en la 3-a jc [[p.K.]] <ref>la nomo [[Wielbark-kulturo]] venas el la kvartalo [[Wielbark]] en [[Malbork]]o ([[Pollando]]), ĉe la riverbrako de [[Vistulo]] nomata Nogat.</ref>
[[Dosiero:Chernyakhov.PNG|eta|upright=1.3|Disvastiĝo de la [[Wielbark-kulturo]] en la 3-a jc [[p.K.]] <ref>la nomo [[Wielbark-kulturo]] venas el la kvartalo [[Wielbark]] en [[Malbork]]o ([[Pollando]]), ĉe la riverbrako de [[Vistulo]] nomata Nogat.</ref>
{{priskribo|#00FF00| [[gotoj]] en suda [[Svedio]]}}
{{priskribo|#00FF00| gotoj en suda [[Svedio]]}}
{{priskribo|#FD02FF| [[Gotlando]]}}
{{priskribo|#FD02FF| [[Gotlando]]}}
{{priskribo|#FF0000| [[Wielbark-kulturo]] }}
{{priskribo|#FF0000| [[Wielbark-kulturo]] }}
Linio 24: Linio 24:
]]
]]
<br />
<br />
[[Dosiero:Chata Gota wMaslomeczu.jpg|250px|thumb|La rekonstruita gota kabano en Masłomęcz]]
[[Dosiero:Chata Gota wMaslomeczu.jpg|250px|eta|La rekonstruita gota kabano en Masłomęcz]]
[[Dosiero:Wesiory.jpg|thumb|left|La gotaj [[kromleĥo]]j de [[Wielbark-kulturo]] en vilaĝo Węsiory en [[Kaŝubio]]]]
[[Dosiero:Wesiory.jpg|eta|maldekstra|La gotaj [[kromleĥo]]j de [[Wielbark-kulturo]] en vilaĝo Węsiory en [[Kaŝubio]]]]
[[Dosiero:Odry krąg IV 02.07.10 p.jpg|eta|600px|right|La gotaj [[kromleĥo]]j de [[Wielbark-kulturo]] apud la vilaĝo Odry en [[Kaŝubio]] / [[Distrikto Chojnicki]] - la [[kromleĥo]]j estas parto de la granda [[nekropolo]] de [[gotoj]])
[[Dosiero:Odry krąg IV 02.07.10 p.jpg|eta|600px|dekstra|La gotaj [[kromleĥo]]j de [[Wielbark-kulturo]] apud la vilaĝo Odry en [[Kaŝubio]] / [[Distrikto Chojnicki]] - la [[kromleĥo]]j estas parto de la granda [[nekropolo]] de gotoj)
]]
]]
[[Dosiero:Muzeum w Odrach wyposażenie grobu 02.07.10 p.jpg|thumb|250px|left|Ekipaĵo de la gota tombo de la [[Wielbark-kulturo]], la 2-a - 3-a jc [[p.K.]].]]
[[Dosiero:Muzeum w Odrach wyposażenie grobu 02.07.10 p.jpg|eta|250px|maldekstra|Ekipaĵo de la gota tombo de la [[Wielbark-kulturo]], la 2-a - 3-a jc [[p.K.]].]]
[[Dosiero:Mausoleum of Theoderic.JPG|thumb|left|200px|La [[maŭzoleo]] de [[Teodoriko]] en [[Raveno]], la unika restaĵo de la arkitekturo de gotoj.]]
[[Dosiero:Mausoleum of Theoderic.JPG|eta|maldekstra|200px|La [[maŭzoleo]] de [[Teodoriko]] en [[Raveno]], la unika restaĵo de la arkitekturo de gotoj.]]


La [[visigotoj]] (el la [[Germana lingvo|germana]] Westgoten, t.e. okcidentaj gotoj), rifuĝintaj for de la [[hunoj]] petis en [[376]] [[p.K.]] sub gvido de [[Ataraniko]] rifuĝejon de la [[Romia imperio]]. Ili ribelis en [[378]] kaj murdis la [[imperiestro]]n [[Valento]] kaj kuntiris fortojn en [[Ilirio]]. Ili okupis [[Romo]]n en [[410]] (sub gvido de [[Alariko]]), poste sud-[[Gaŭlio]]n, finfine fondis imperion en [[Hispanio]], kiun detruis la [[araboj]] en [[711]].
La [[visigotoj]] (el la [[Germana lingvo|germana]] Westgoten, t.e. okcidentaj gotoj), rifuĝintaj for de la [[hunoj]] petis en [[376]] [[p.K.]] sub gvido de [[Ataraniko]] rifuĝejon de la [[Romia imperio]]. Ili ribelis en [[378]] kaj murdis la [[imperiestro]]n [[Valento]] kaj kuntiris fortojn en [[Ilirio]]. Ili okupis [[Romo]]n en [[410]] (sub gvido de [[Alariko]]), poste sud-[[Gaŭlio]]n, finfine fondis imperion en [[Hispanio]], kiun detruis la [[araboj]] en [[711]].
[[Dosiero:Visigoth migrations.jpg|thumb|right|300px|Migradoj de la [[visigotoj]].]]
[[Dosiero:Visigoth migrations.jpg|eta|dekstra|300px|Migradoj de la [[visigotoj]].]]


La Reĝlandon de la [[ostrogotoj]] forbalais la hunoj, poste la ostrogotoj partoprenis en la militiroj de tiuj. Post morto de [[Atilo]] (nomo fakte ne huna sed gota; "Atti-la" signifas "Patr-eto"), ili reakiris sian sendependecon kaj setlis en la 5-a jarcento [[p.K.]] en [[Panonio]].
La Reĝlandon de la [[ostrogotoj]] forbalais la hunoj, poste la ostrogotoj partoprenis en la militiroj de tiuj. Post morto de [[Atilo]] (nomo fakte ne huna sed gota; "Atti-la" signifas "Patr-eto"), ili reakiris sian sendependecon kaj setlis en la 5-a jarcento [[p.K.]] en [[Panonio]].
{{-}}
{{-}}
== Notoj kaj referencoj ==
== Notoj kaj referencoj ==
{{referencoj}}
<references/>
== Vidu ankaŭ ==
== Vidu ankaŭ ==
{{Projektoj
{{Projektoj

Kiel registrite je 12:14, 23 dec. 2015

Tiu artikolo temas pri historia germana tribo. Se vi celis la artikolon pri la nuntempa junulara movado, vidu gotika subkulturo.
Gento de gotoj
Gota aglofibolo
  •  Kulturo de Oksywie [1], kaj frua kaj malfrua Kulturo de Wielbark
  •   Ekspansio de la Wielbark-kulturo en la 2a jarcento
  •  Kulturo de Jastorf
  •   ekspansio
  •   Wielbark anstataŭinta Jastorf
  •   Kulturo de Przeworsk
  •   Wielbark anstataŭinta Przeworsk
  •  La-Tène-kulturo
  • La gotoj estis antikva etno kiu havas orient-ĝermanan devenon kaj ili parolis en la gota lingvo. Pri la originaj sidejoj de gotoj oni povas scii jam de la antikvaj aŭtoroj kaj de arkeologiaj esploroj. Plinio la Maljuna (23-79 p.K.) skribis en sia verko "Naturalis historia" ("naturhistorio") pri la gotoj. Ankaŭ Jordanes la gota historiisto kaj monaĥo en la 6-a jc p.K. en sia verko 'Pri la deveno kaj la agado de gotoj" skribis de la legendoj ĝis la jaro 540 p.K., i.a. pri la genealogioj de la ostrogotaj reĝoj la Amaloj kaj pri la vizigotaj reĝoj la Baltingoj. La gotoj praloĝis en suda parto de la nuntempa Svedio kaj de tie translokiĝis al riverbuŝo de Vistulo. Ili migris en la 2-a jarcento p.K. suden kaj disiĝis al du partoj: la okcidentaj gotoj (visigotoj) setlis en Dakio, la orientaj (ostrogotoj) en norda parto de la Nigra Maro.

    Delto de Vistulo * Oksywie / (kvartalo de Gdynia, * Wielbark (kvartalo de Malborko) * Gościszewo (vilaĝo apud Malborko)
    Disvastiĝo de la Wielbark-kulturo en la 3-a jc p.K. [2]
  •   gotoj en suda Svedio
  •   Gotlando
  •   Wielbark-kulturo
  •   ostrogotoj en norda parto de la Nigra Maro
  •   Romia Imperio

  • La rekonstruita gota kabano en Masłomęcz
    La gotaj kromleĥoj de Wielbark-kulturo en vilaĝo Węsiory en Kaŝubio
    La gotaj kromleĥoj de Wielbark-kulturo apud la vilaĝo Odry en Kaŝubio / Distrikto Chojnicki - la kromleĥoj estas parto de la granda nekropolo de gotoj)
    Ekipaĵo de la gota tombo de la Wielbark-kulturo, la 2-a - 3-a jc p.K..
    La maŭzoleo de Teodoriko en Raveno, la unika restaĵo de la arkitekturo de gotoj.

    La visigotoj (el la germana Westgoten, t.e. okcidentaj gotoj), rifuĝintaj for de la hunoj petis en 376 p.K. sub gvido de Ataraniko rifuĝejon de la Romia imperio. Ili ribelis en 378 kaj murdis la imperiestron Valento kaj kuntiris fortojn en Ilirio. Ili okupis Romon en 410 (sub gvido de Alariko), poste sud-Gaŭlion, finfine fondis imperion en Hispanio, kiun detruis la araboj en 711.

    Migradoj de la visigotoj.

    La Reĝlandon de la ostrogotoj forbalais la hunoj, poste la ostrogotoj partoprenis en la militiroj de tiuj. Post morto de Atilo (nomo fakte ne huna sed gota; "Atti-la" signifas "Patr-eto"), ili reakiris sian sendependecon kaj setlis en la 5-a jarcento p.K. en Panonio.

    Notoj kaj referencoj

    1. Oksywie estas nun kvartalo de Gdynia
    2. la nomo Wielbark-kulturo venas el la kvartalo Wielbark en Malborko (Pollando), ĉe la riverbrako de Vistulo nomata Nogat.

    Vidu ankaŭ