Multlingveco en muziko: Malsamoj inter versioj

El Vikipedio, la libera enciklopedio
Browse history interactively
[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
← Iru al antaŭa ŝanĝoIru al sekvanta ŝanĝo →
Enhavo forigita Enhavo aldonita
VidaVikiteksto
alfabeta ordigo
plia alfabeta ordigo
Linio 125: Linio 125:
* [[Henry Lau]] (angla, korea, ĉina kantona, ĉina mandarena)
* [[Henry Lau]] (angla, korea, ĉina kantona, ĉina mandarena)
* [[Hikaru Utada]] (japana, angla)
* [[Hikaru Utada]] (japana, angla)
⚫
* [[Hilde Frateur]] (Belgio) - (nederlanda, franca, itala, germana, ĉina, angla kaj dialekto de Antverpeno)
* [[Impaled Nazarene]] (angla, finna, germana, latina)
* [[Impaled Nazarene]] (angla, finna, germana, latina)
* [[Isa Kremer]] (jida, rusa, franca, itala, angla)
* [[Isa Kremer]] (jida, rusa, franca, itala, angla)
Linio 141: Linio 142:
* [[Joan Manuel Serrat]] (hispana, kataluna)
* [[Joan Manuel Serrat]] (hispana, kataluna)
* [[Jolin Tsai]] (ĉina mandarena, angla)
* [[Jolin Tsai]] (ĉina mandarena, angla)
⚫
* [[JoMo]] (Jean-Marc Leclercq) - 30 videoj de kantoj en dekoj da lingvoj dum la Polyglot Gathering en Berlino 2015 : https://www.youtube.com/watch?v=K4wVIdZESmM&list=PL6jCOfzA5WtxzYNz86DFNE-vEoyRCcTj9&index=30
* [[Jon Christos]] (angla, greka, latina, hispana, germana, rusa)
* [[Jon Christos]] (angla, greka, latina, hispana, germana, rusa)
* [[Jon Secada] (hispana, angla)
* [[Jon Secada] (hispana, angla)
Linio 167: Linio 169:
* [[Linda de Suza]] (portugala, franca)
* [[Linda de Suza]] (portugala, franca)
* [[Linx]] (franca, araba)
* [[Linx]] (franca, araba)
⚫
* [[Lokua Kanza]] ([[svahila]], [[ruanda]], [[portugala]], [[lingala]], franca, angla)
* [[Luciano Pavarotti]] (itala, angla, hispana, franca)
* [[Luciano Pavarotti]] (itala, angla, hispana, franca)
* [[M. Pokora]] (franca, angla)
* [[M. Pokora]] (franca, angla)
Linio 197: Linio 200:
* [[Natasha St-Pier]] (franca, angla, ĉina kantona)
* [[Natasha St-Pier]] (franca, angla, ĉina kantona)
* [[Nena]] (germana, angla)
* [[Nena]] (germana, angla)
⚫
* [[Nino Makharadze]] (Kartvelio) - (kartvela, angla, rusa)
* [[Nuuk Posse]] (dana, [[gronlanda]], angla)
* [[Nuuk Posse]] (dana, [[gronlanda]], angla)
* [[Ofra Haza]] (hebrea, araba, angla)
* [[Ofra Haza]] (hebrea, araba, angla)
Linio 202: Linio 206:
* [[P.B. Screenivas]] ([[kannada]] kaj preskaŭ ĉiuj ĉefaj lingvoj de Barato)
* [[P.B. Screenivas]] ([[kannada]] kaj preskaŭ ĉiuj ĉefaj lingvoj de Barato)
* [[Petula Clark]] (angla, franca, itala)
* [[Petula Clark]] (angla, franca, itala)
⚫
* [[Phyllis Chapell]] (13 lingvoj)
* [[Pilita Corrales]] (tagaloga, angla, [[cebua]], hispana)
* [[Pilita Corrales]] (tagaloga, angla, [[cebua]], hispana)
* [[Priscilla Chan]] (ĉina-kantona, ĉina mandaren, japana, angla)
* [[Priscilla Chan]] (ĉina-kantona, ĉina mandaren, japana, angla)
* [[Psoj Korolenko]] (rusa, jida, franca, angla)
* [[Psoj Korolenko]] (rusa, jida, franca, angla)
* [[Rachid Taha]] (araba, franca)
* [[Rachid Taha]] (araba, franca)
⚫
* [[Rahul Nambiar]] (Barato) - ([[tamila]], [[telugua]], [[malajala ]], [[hinda]])
* [[Raŝid Behbudov|Rashid Behbudov]] ([[azerbajĝana]], rusa, persa, turka, [[armena]], [[hinda]], [[urdua]] kaj [[bengala]])
* [[Raŝid Behbudov|Rashid Behbudov]] ([[azerbajĝana]], rusa, persa, turka, [[armena]], [[hinda]], [[urdua]] kaj [[bengala]])
<!-- ne en la listo, ĉar opera kantistino, vidu supre * [[Rita Streich]] (germana, rusa, franca, itala, ĉeĥa) -->
<!-- ne en la listo, ĉar opera kantistino, vidu supre * [[Rita Streich]] (germana, rusa, franca, itala, ĉeĥa) -->
Linio 228: Linio 234:
* [[Shakira]] (hispana, angla, portugala, araba, franca, germana)
* [[Shakira]] (hispana, angla, portugala, araba, franca, germana)
* [[Shiina Ringo]] (japana, angla, franca, germana, portugala)
* [[Shiina Ringo]] (japana, angla, franca, germana, portugala)
⚫
* [[Shlomo Artzi]] (Israelo) - ([[hebrea]], angla)
* [[Sissel Kyrkjebø]] (norvega, angla, sveda, dana, latina, itala)
* [[Sissel Kyrkjebø]] (norvega, angla, sveda, dana, latina, itala)
* [[Siti Nurhaliza]] ([[malaja]], angla, ĉina mandarena, japana)
* [[Siti Nurhaliza]] ([[malaja]], angla, ĉina mandarena, japana)
Linio 235: Linio 242:
* [[Sofia Rotaru]] (ukraina, rusa, itala, moldova, angla, pola, bulgara, rumana)
* [[Sofia Rotaru]] (ukraina, rusa, itala, moldova, angla, pola, bulgara, rumana)
* [[Sogdiana Fedorinskaja]] (uzbeka, rusa, ukraina, franca, angla, [[ĉeĉena]])
* [[Sogdiana Fedorinskaja]] (uzbeka, rusa, ukraina, franca, angla, [[ĉeĉena]])
⚫
* [[Sonali Patel]] (Barato) - (angla, ĉina)
* [[Soraya Arnelas]] (hispana, angla)
* [[Soraya Arnelas]] (hispana, angla)
* [[Souad Massi]] (alĝeria araba, franca)
* [[Souad Massi]] (alĝeria araba, franca)
Linio 242: Linio 250:
* [[Takeshi Kaneshiro]] (ĉina-kantona, ĉina-mandarena, japana, angla)
* [[Takeshi Kaneshiro]] (ĉina-kantona, ĉina-mandarena, japana, angla)
* [[Tarkan]] (turka, angla)
* [[Tarkan]] (turka, angla)
⚫
* [[T.A.T.u.|t.A.t.u]] (Rusio) - (rusa, angla)
* [[Thalía]] (hispana, angla, tagaloga)
* [[Thalía]] (hispana, angla, tagaloga)
⚫
* [[Trybe]] ([[ŝonga]], [[ŝona]], [[sota]], [[kosa]] ''(isixhosa)'', [[zulua]])
* [[Umberto Tozzi]] (itala, angla, franca, hispana)
* [[Umberto Tozzi]] (itala, angla, franca, hispana)
* [[Urban Trad]] (fikcia artefarita lingvo ekzemple dum la [[Eŭrovido-Kantokonkurso 2002]], nederlanda, angla, [[galega]])
* [[Urban Trad]] (fikcia artefarita lingvo ekzemple dum la [[Eŭrovido-Kantokonkurso 2002]], nederlanda, angla, [[galega]])
Linio 248: Linio 258:
* [[Vanessa Paradis]] (franca, angla)
* [[Vanessa Paradis]] (franca, angla)
* [[Violetta Villas]] (angla, franca, germana, itala, latina, [[napola]], pola, hispana, rusa)
* [[Violetta Villas]] (angla, franca, germana, itala, latina, [[napola]], pola, hispana, rusa)
⚫
* [[Will Tura]] (15 kantoj en la lingvoj de la Eŭropo de la kulturoj, je mendo de la flandra registaro: itala, greka, hispana, sveda, portugala, irland-gaela, franca, katalana, germana, ĉeĥa, hungara, [[eŭska]], dana, nederlanda)
* [[Wyclef Jean]] (kreola, angla)
* [[Wyclef Jean]] (kreola, angla)
* [[Xuxa]] (portugala, hispana, angla)
* [[Xuxa]] (portugala, hispana, angla)
Linio 256: Linio 267:
* [[Zucchero]] (itala, angla)
* [[Zucchero]] (itala, angla)
* [[Zuzana Navarová]] (ĉeĥa, slovaka, hispana, [[romaa]], jida, rusa, [[keĉua]])
* [[Zuzana Navarová]] (ĉeĥa, slovaka, hispana, [[romaa]], jida, rusa, [[keĉua]])

'''Aldonoj 2016 02 16'''

⚫
* [[T.A.T.u.|t.A.t.u]] (Rusio) - (rusa, angla)
⚫
* [[Shlomo Artzi]] (Israelo) - ([[hebrea]], angla)
⚫
* [[Sonali Patel]] (Barato) - (angla, ĉina)
⚫
* [[Hilde Frateur]] (Belgio) - (nederlanda, franca, itala, germana, ĉina, angla kaj dialekto de Antverpeno)
⚫
* [[Phyllis Chapell]] (13 lingvoj)
⚫
* [[Rahul Nambiar]] (Barato) - ([[tamila]], [[telugua]], [[malajala ]], [[hinda]])
⚫
* [[Nino Makharadze]] (Kartvelio) - (kartvela, angla, rusa)
⚫
* [[Lokua Kanza]] ([[svahila]], [[ruanda]], [[portugala]], [[lingala]], franca, angla)
⚫
* [[Will Tura]] (15 kantoj en la lingvoj de la Eŭropo de la kulturoj, je mendo de la flandra registaro: itala, greka, hispana, sveda, portugala, irland-gaela, franca, katalana, germana, ĉeĥa, hungara, [[eŭska]], dana, nederlanda)
⚫
* [[JoMo]] (Jean-Marc Leclercq) - 30 videoj de kantoj en dekoj da lingvoj dum la Polyglot Gathering en Berlino 2015 : https://www.youtube.com/watch?v=K4wVIdZESmM&list=PL6jCOfzA5WtxzYNz86DFNE-vEoyRCcTj9&index=30
⚫
* [[Trybe]] ([[Ŝonga lingvo|ŝonga]], [[Ŝona lingvo|ŝona]], [[Sota lingvo|sota]], [[Kosa lingvo|kosa]] (isixhosa), [[Zulua lingvo|zulua]])


== 2. Muzikaj grupoj ==
== 2. Muzikaj grupoj ==

Kiel registrite je 11:05, 17 maj. 2016

Multlingveco en muziko temas pri la uzo de pluraj lingvoj fare de individuaj kantistoj kaj kantogrupoj. Diskuto okazu pere de la alilingvaj versioj, ĉefe la angla.

Kantisto kiu kantas en plej eble multe da lingvoj

La kantisto JoMo estis jam dufoje menciita en la 'Guiness book of records' (Guinness-libro de rekordoj) pro kantado en plej eble multe da lingvoj. Afiŝo rilate al la eŭropa tago de la lingvoj en 2009 (Giornata europea delle lingue) pri koncerto kiun li donis en Italio (Chiavari) mencias 26 lingvojn, dum li kantis en trideko da lingvoj dum la berlina poliglota renkontiĝo en 2015[1] [2].

Krom kanton en la pikarda (dialekto el Francio) kaj miksitan kanton en ses lingvoj (germane, france, pole, angle, ruse kaj esperante), la poliglota publiko povis elekti inter kantojn en 29 pliaj lingvoj (ne-miksitaj kantoj) en jenaj lingvoj [3]: la franca, hispana, itala, okcitana, portugala, rumana, araba, kataluna, kosa, ĉuvaŝa, germana, angla, eŭska, ĉina, hebrea, haita, lingala, nederlanda, japana, pola, rusa, romaa (romani), ukraina, jida, kroata kaj esperanto, de kiuj 10 lingvoj estis ne hindeŭropaj.

Ekonomie dominantaj lingvoj kaj kvotoj

Post la dua milito en iuj landoj, ekzemple Nederlando, pro la deviga enkonduko de la angla lingvo en la eduksistemo kaj poste sub premo de merkataj cirkonstancoj kondukis al malekvilibro en la uzo de lingvoj en kanzonoj [4].

Se kanto ne estas skribita en vaste uzata lingvo, tiam ĝi estas kutime skribita en iu ajn superrega lingvo en la devenlando de la muzikisto aŭ en alia, vaste rekonata lingvo kiel la angla, germana, hispana aŭ franca. Estas ekstreme ofta fenomeno en la kampo de muziko ke kanto estas skribita en iu ajn nuntempa lingvafrankao (latine lingua franca). Multaj kantistoj ŝajnas ignori siajn proprajn lingvojn surbaze de ekonomiaj argumentoj, ĉar ili opinias ke la ekonomia statuso de lingvo verŝajne estas la plej grava argumento por komerca sukceso en la cirkvito de la pop- kaj rokmuziko[5]. Por doni ne nur financan sed ankaŭ kulturan impulson al la nacia muzikindustrio, kelkaj landoj volis enkonduki kvoton por kantoj en la propra(j) oficiala(j) lingvo(j) de tiuj landoj Por redoni impulson financan kaj kulturan al sia propra distro-industrio iuj landoj kiel Francio (en 1996) leĝigis ke minimume 40% de la kantoj estu en la franca lingvo[4]. Kontraŭuloj de la kvotosistemo argumentas ke 'deviga' invitos al kvereloj pri la interpretado de la minimumo, sed precipe ke kvotoj mense metus kantoj en la propra lingvo en nepopularan kategorio de muziko kiu bezonas registaran protekton por ne forvelki[4].

Iuj kantistoj kiuj ne kantas en hegemonia lingvo kaj tamen deziras koncerti internacie solvas la lingvan demandon pere de 'supratekstigo' t.e. ekrano kiu tekstigas la tradukon de la kantotekstoj supra la scenejo.

Listo en du kategorioj

La listo estas dividata en du kategorioj:

1. individuaj kantistoj

2. muzikaj grupoj

Unue estas listigitaj la nomo de la individuaj kantistoj aŭ grupoj, sekvata (inter krampoj) de la lingvoj en kiuj ili kantas.

Listigitaj estas artistoj kiuj en la angla vikipedia versio almenaŭ kantas en du lingvoj*, kvankam tiukaze temas nur pri dulingveco kaj ne pri plurlingveco kaj multlingveco. Plejmulto de la kantistoj 'papage' kantas en fremdaj lingvoj, kvankam ili ofte sukcesas bone kanti, ekzemple helpe de la Internacia Fonetika Alfabeto.

* (la propra + esperinde en pli ol unu alia lingvo, en interkonsento kun la kreinto de la listo)

NE listigitaj estas :

  • Artistoj (ekzemple Adiemus) kiuj kantas ekskluzive en 'fikcia', 'imagita' lingvo (formita de silaboj kaj inventitaj vortoj) el arta vidpuntko (pro la melodio kaj etoso ekzemple), sed ne en alia lingvo kiel ekzemple ilia gepatra lingvo.
  • Artistoj kiuj kantas 'makarone' [6] t.e.kies kantoj havas nur kelkajn vortojn aŭ tekstopartojn (ekzemple refreno) en du aŭ pliaj lingvoj. Bonaj ekzemploj de tiaj kantoj estas ekzemple la kanto Work of Art de Haikaa Yamamoto en pli ol 20 lingvoj, la kanto Atentu de la grupo Kajto, kiu havas po unu tekstolinion en 35 lingvoj, kun komenca kaj fina linio en Esperanto.[7] kaj la kanto 'Eén wereld, één stem" (unu mondo, unu voĉo) de la nederlanda kantisto Rob de Nijs kiu nur parteton kantas en Esperanto.
  • Kantistaro kiuj nur kantas plurlingve en repertuaro de klasika muziko (simple ĉar alikaze necesus mencii ĉiujn operkantistojn, kaj malfacile inter ili troveblus la aliaj kantistoj).
  • Kantistoj kiuj ne havas paĝon en ajnlingva versio de Vikipedio.

1. Individuaj kantistoj

2. Muzikaj grupoj

−> Unue estas listigitaj la nomo de la grupo, sekvata de la lingvo(j) en kiuj ili kantas (inter krampoj)

  • 2NE1 (sudkorea grupo: korea, angla, japana)
  • ABBA (sveda, angla, germana, itala, hispana, franca)
  • Alabina (araba, hebrea, hispana, franca)
  • Apulanta (finna, angla)
  • Arcade Fire (plejparte angla, franca)
  • Banghra (hispana, angla)
  • Big Time Rush (angla, hispana)
  • BaSix (dana, angla)
  • The Barry Sisters (jida, angla, hebrea, hispana)
  • The Beatles (angla, franca, germana)
  • Blonde Redhead (angla, franca, itala)
  • Breed 77 (angla, hispana)
  • Buranovskije Babuŝki (rusa, angla)
  • Celtic Women (angla, irlandgaela, latina, itala kaj germana)
  • Clannad (Irlando) - (irlanda, angla, algonkena, ĉeroka)
  • Clouseau (nederlanda, angla)
  • Coldrain (angla, japana)
  • Culcha Candela (germana, angla, hispana)
  • Die Toten Hosen (germana, angla)
  • Daniel Kahn & The Painted Bird (angla, jida)
  • Dimmu Borgir (norvega, angla)
  • Duran Duran (angla, hispana, franca, portugala)
  • Eiffel 65 (angla, itala)
  • Einstürzende Neubauten (germana, angla)
  • El Chombo (hispana, angla)
  • Esperanto (belgia grupo de 1973-1975: angla, franca, hispana)
  • Fabrika (rusa, angla, franca, itala, kabardiana)
  • Girls' Generation (korea, angla, japana)
  • Goldfinger (angla, germana)
  • Gregorian (angla, germana, franca, latina)
  • Grimskunk (franca, angla)
  • Il Divo (angla, itala, hispana, franca, latina)
  • Il Volo (itala, angla, hispana)
  • Irie Révoltés (germana, franca)
  • Impaled Nazarene (angla, finna)
  • Kalamashaka (angla, svahila)
  • KMFDM (angla, germana, rusa, hispana, ĉeĥa kaj Esperanto)
  • Light in Babylon (hebrea, turka, persa)
  • The Mars Volta (angla, hispana)
  • Massilia Sound System (franca, okcitana)
  • Mediæval Bæbes (Moderna angla, latina, mezepoka angla, franca, itala, rusa, sveda, 'cadeneta', skota, germana, manksa, hispana, kimra, bavara, provencala, irlanda gaela, kornvala)
  • Milk & Honey (araba, angla, franca)
  • Minimum Serious (franca, angla)
  • No Mercy (hispana, angla)
  • Nový Svět (hispana, itala, angla, franca, germana)
  • One Ok Rock (japana, angla)
  • Os Mutantes (portugala, angla)
  • Os Paralamas do Sucesso (portugala, hispana)
  • Premiata Forneria Marconi (itala, angla)
  • Puffy AmiYumi (japana, angla)
  • Rize (japana, angla)
  • Rammstein (germana, angla)
  • Roxette (sveda, angla, hispana)
  • S.E.S (korea, japana)
  • Carlos Santana (hispana, angla)
  • Scorpions (germana, angla)
  • Seeed (germana, angla)
  • Shonen Knife (japana, angla)
  • Skootteri (finna, angla, sveda)
  • Slobo Horo (turka, albana, serba, balkanaj lingvoj)
  • Smokey Mountain (tagaloga, angla, japana)
  • Soap&Skin (germana, franca, angla)
  • Sugar (korea, japana)
  • Super Junior (korea, ĉina mandarena, japana)
  • Super Junior-M (korea, ĉina mandarena)
  • TEAM (slovaka, Esperanto, angla)[8]
  • The Temptations (angla, tagaloga)
  • Tokio Hotel (germana, angla)
  • Trybe (conga, sota, kosa, zulua)
  • Zeraphine (germana, angla)

Referencoj

  1. ↑ Duncan Charters. (2015) Polyglot Conferences and Gatherings: observing a new phenomenon ("plurlingvaj konferencoj kaj renkontiĝoj: observante novan fenomenon") (PDF-dosiero) (angle, esperante, pole), eldoninto Ilona Koutny, eldonejo Wydawnictwo rys, Poznano, p. j 164–276.
  2. ↑ Judith Meyer. (2015, n-ro 94-95 (3-4)) “Polyglot Gathering”, 1-a ĝis 4-a de majo 2015 en Berlino" (PDF-dosiero) (esperante), eldoninto Detlev Blanke, eldonejo Centro de Esploro kaj Dokumentado pri Mondaj Lingvaj Problemoj (CED) ĉe Universala Esperanto-Asocio (UEA), Rotterdam, p. j 2–3.
  3. ↑ https://www.facebook.com/notes/polyglot-gathering-event-series/jomos-song-list-multilingual-concert-on-may-3rd/852464911473670
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 Frank Jansen : 'Een quotum voor Nederlandstalige liedjes ? (ĉu kvoto por nederlandlingvaj kantoj?) in : Onze Taal (nia lingvo) 2008-9, p. 255)
  5. ↑ Christophe Verbiest: Transatlantic travails, Flanders Today, nro. 10 febr. 2016, p. 14.
  6. ↑ Riemer Reinsma : "I kiss you te pletter" - 'Nederlandse liedjes in meer dan één taal' (nederlandaj kantoj en pli ol unu lingvo), Onze Taal (Nia Lingvo), 2009/5, p. 126-130
  7. ↑ teksto de la kanto Atentu de la esperantlingva grupo Kajto: en Esperanto, la germana, angla, itala, frisa, franca, nederlanda, pola, finna, litova, urdua, portugala, hebrea, greka, sveda, bengala, dana, java, hispana, jida, kataluna, gaela, eŭska, hungara, kroata, korea, skota, ladina, estona, ĉeĥa, papiamenta, martinika kreola, vjetnama, malaja kaj ĉina (La kanto mem en Youtube).
  8. ↑ slovaka artikolo "Historio de TEAM" de la retejo team-online.sk, kie tre detale kaj diferencite skiziĝas la kontribuo de la manaĝero Stano Marček al la sukceso de la grupo: Manažér skupiny Stano Marček zorganizoval turné TEAMu na Svetový esperantský kongres do Brightonu v Anglicku. TEAM koncertuje v anglickom Brightone, v Holandsku a Nemecku s repertoárom v esperante a v angličtine. ("La grupa manaĝero Stano Marček organizis turneon de TEAM al la Monda Esperanto-Kongreso de Brajtono en Anglio. TEAM koncertis en la angla urbo Brajtono, en Nederlando kaj Germanio per repertuaro en Esperanto kaj en la angla.")

En tiu ĉi artikolo estas uzita traduko de teksto el la artikolo List of multilingual bands and artists en la angla Vikipedio.

Elŝutita el "https://eo.wikipedia.org/w/index.php?title=Multlingveco_en_muziko&oldid=5940558"