Izoftalata acido: Malsamoj inter versioj

El Vikipedio, la libera enciklopedio
Browse history interactively
(Rigardi ŝanĝojn inter stabila kaj nuna versioj)
[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
← Iru al antaŭa ŝanĝoIru al sekvanta ŝanĝo →
Enhavo forigita Enhavo aldonita
VidaVikiteksto
eNeniu resumo de redakto
KuBOT (diskuto | kontribuoj)
Robotoj
112 941 redaktoj
e Anstataŭigo de ne plu uzota Ŝablono:EL; vidu VP:DT en Marto 2017; kosmetikaj ŝanĝoj
Linio 54: Linio 54:
Ĝi estas preparebla per oksidado de [[ksilolo|meta-ksileno]] en ĉeesto de [[kromiata acido]] aŭ pere de fandiĝo de kalia meta-sulfobenzoato aŭ meta-bromobenzoato kaj kalia formiato.<ref>[http://www.chemicalland21.com/petrochemical/PURIFIED%20ISOPHTHALIC%20ACID.htm Chemicalland21]</ref> Izoftalata acido havas bonegajn plenumkarakterizaĵojn inklude de bonega malmoleco, koroda kaj makula rezistadoj, [[hidrolizo|hidrolize]] stabila, kaj alte uzata en industriaj farbokovraĵoj.
Ĝi estas preparebla per oksidado de [[ksilolo|meta-ksileno]] en ĉeesto de [[kromiata acido]] aŭ pere de fandiĝo de kalia meta-sulfobenzoato aŭ meta-bromobenzoato kaj kalia formiato.<ref>[http://www.chemicalland21.com/petrochemical/PURIFIED%20ISOPHTHALIC%20ACID.htm Chemicalland21]</ref> Izoftalata acido havas bonegajn plenumkarakterizaĵojn inklude de bonega malmoleco, koroda kaj makula rezistadoj, [[hidrolizo|hidrolize]] stabila, kaj alte uzata en industriaj farbokovraĵoj.


==Sintezo==
== Sintezo ==
{{EL}}Izoftalata acido produkteblas per oksidado de [[ksileno|m-ksileno]] pere de kobalto-mangana katalizilo:
* Izoftalata acido produkteblas per oksidado de [[ksileno|m-ksileno]] pere de kobalto-mangana katalizilo:
<center>[[Dosiero:Meta-Xylol - meta-xylene 2.svg|80px]]&nbsp;&nbsp;+&nbsp;&nbsp;3&nbsp;O<sub>2</sub>&nbsp;&nbsp;&nbsp;<math>\rightarrow</math>&nbsp;&nbsp;[[Dosiero:Isophthalic-acid-2D-skeletal.png|160px]]&nbsp;&nbsp;+&nbsp;&nbsp;2&nbsp;H<sub>2</sub>O
<center>[[Dosiero:Meta-Xylol - meta-xylene 2.svg|80px]]&nbsp;&nbsp;+&nbsp;&nbsp;3&nbsp;O<sub>2</sub>&nbsp;&nbsp;&nbsp;<math>\rightarrow</math>&nbsp;&nbsp;[[Dosiero:Isophthalic-acid-2D-skeletal.png|160px]]&nbsp;&nbsp;+&nbsp;&nbsp;2&nbsp;H<sub>2</sub>O
</center>
</center>
{{EL}}Bilionoj da kilogramoj de izoftalata acido produkteblas ĉiujare per oksidado de [[ksilolo|meta-ksileno]] en la ĉeesto de [[kromiata acido]] kiel oksidiganto aŭ pere de kobalto-mangana katalizilo. En la laboratorio, kromiata acido uzatas kiel oksidiganto. Ĝi same estigeblas per fandado de kalia meta-sulfobenzoato aŭ meta-bromobenzoato kaj kalia formiato. Tereftalata acido same formiĝas en ĉi-lasta kazo.
* Bilionoj da kilogramoj de izoftalata acido produkteblas ĉiujare per oksidado de [[ksilolo|meta-ksileno]] en la ĉeesto de [[kromiata acido]] kiel oksidiganto aŭ pere de kobalto-mangana katalizilo. En la laboratorio, kromiata acido uzatas kiel oksidiganto. Ĝi same estigeblas per fandado de kalia meta-sulfobenzoato aŭ meta-bromobenzoato kaj kalia formiato. Tereftalata acido same formiĝas en ĉi-lasta kazo.


La baria salo, same kiel ĝia heksahidrato, estas tre solvebla, kaj tio uzatas por diferencigo inter ftalata kaj tereftalata acidoj. La ''uvitata acido'' aŭ 5-metila-izoftalata acido, prepareblas per oksidigo de la [[mezitileno]] aŭ kondensiĝo de la [[piruvata acido|piroracemata acido]] kun [[Barito|baritakvo]].
La baria salo, same kiel ĝia heksahidrato, estas tre solvebla, kaj tio uzatas por diferencigo inter ftalata kaj tereftalata acidoj. La ''uvitata acido'' aŭ 5-metila-izoftalata acido, prepareblas per oksidigo de la [[mezitileno]] aŭ kondensiĝo de la [[piruvata acido|piroracemata acido]] kun [[Barito|baritakvo]].


==Uzoj==
== Uzoj ==
Aromataj dukarboksilataj acidoj, sub la formo de acilaj kloridoj (R-C=OCl), uzatas kiel antaŭaĵoj al komerce gravaj polimeroj, ekzemple de fajrorezista materialo konata kiel Nomex<ref>[https://books.google.com.br/books?id=QNMsnUbxvsIC&pg=PA153&dq=Nomex&hl=pt-BR&sa=X&ved=0ahUKEwi1y42P-7zJAĥDgpAKHSrQC-4Q6AEIRTAD#v=onepage&q=Nomex&f=false Handbook of Fiber Science and Technology Volume 2: High Technology ..., Parte 3], Menachem Lewin, Jack Preston</ref>. Kiam miksitaj kun [[tereftalata acido]], tiam izoftalata acido uzatas en produktado de [[rezino]]j plastaj boteloj por trinkaĵoj. La altplenuma polimero, poli-benzimidazolo estas produktata ekde izoftalata acido. Ankaŭ, la acido uzatas kiel grava krudmaterialo en la produktado de izolado-materialoj.
Aromataj dukarboksilataj acidoj, sub la formo de acilaj kloridoj (R-C=OCl), uzatas kiel antaŭaĵoj al komerce gravaj polimeroj, ekzemple de fajrorezista materialo konata kiel Nomex<ref>[https://books.google.com.br/books?id=QNMsnUbxvsIC&pg=PA153&dq=Nomex&hl=pt-BR&sa=X&ved=0ahUKEwi1y42P-7zJAĥDgpAKHSrQC-4Q6AEIRTAD#v=onepage&q=Nomex&f=false Handbook of Fiber Science and Technology Volume 2: High Technology ..., Parte 3], Menachem Lewin, Jack Preston</ref>. Kiam miksitaj kun [[tereftalata acido]], tiam izoftalata acido uzatas en produktado de [[rezino]]j plastaj boteloj por trinkaĵoj. La altplenuma polimero, poli-benzimidazolo estas produktata ekde izoftalata acido. Ankaŭ, la acido uzatas kiel grava krudmaterialo en la produktado de izolado-materialoj.


==Izomeroj==
== Izomeroj ==
Izoftalata acido estas unu el la tri izomeroj de la benzenokarboksilata acido, estante aliaj la [[ftalata acido]] kaj la [[tereftalata acido]].
Izoftalata acido estas unu el la tri izomeroj de la benzenokarboksilata acido, estante aliaj la [[ftalata acido]] kaj la [[tereftalata acido]].
<center>
<center>
Linio 83: Linio 83:
</center>
</center>


==Literaturo==
== Literaturo ==
{{EL}} [http://www.thechemco.com/chemical/isophthalic-acid/ The Chemical Company]
* [http://www.thechemco.com/chemical/isophthalic-acid/ The Chemical Company]
{{EL}} [http://www.chemicalland21.com/petrochemical/PURIFIED%20ISOPHTHALIC%20ACID.htm Chemicalland21]
* [http://www.chemicalland21.com/petrochemical/PURIFIED%20ISOPHTHALIC%20ACID.htm Chemicalland21]
{{EL}} [http://webbook.nist.gov/cgi/cbook.cgi?ID=C121915&Mask=80 NIST] National Institute of Standards and Technology
* [http://webbook.nist.gov/cgi/cbook.cgi?ID=C121915&Mask=80 NIST] National Institute of Standards and Technology
{{EL}} [http://www.sigmaaldrich.com/catalog/product/aldrich/i19209?lang=pt&region=BR Sigma Aldrich]
* [http://www.sigmaaldrich.com/catalog/product/aldrich/i19209?lang=pt&region=BR Sigma Aldrich]
{{EL}} [http://cameochemicals.noaa.gov/chemical/8759 Cameo Chemicals]
* [http://cameochemicals.noaa.gov/chemical/8759 Cameo Chemicals]
{{EL}} [http://scripts.iucr.org/cgi-bin/paper?S0567740872004844 Acta Crystallographica]
* [http://scripts.iucr.org/cgi-bin/paper?S0567740872004844 Acta Crystallographica]
{{EL}} [http://www.degruyter.com/view/j/ijcre.2015.13.issue-3/ijcre-2015-0032/ijcre-2015-0032.xml De Gruyter]
* [http://www.degruyter.com/view/j/ijcre.2015.13.issue-3/ijcre-2015-0032/ijcre-2015-0032.xml De Gruyter]


==Vidu ankaŭ==
== Vidu ankaŭ ==
{{EL}}[[Ftalata acido]]
* [[Ftalata acido]]
{{EL}}[[Tereftalata acido]]
* [[Tereftalata acido]]


==Referencoj==
== Referencoj ==
{{referencoj|3}}
{{referencoj|3}}


Kiel registrite je 21:54, 1 mar. 2017

Izoftalata acido
Kemia strukturo de la
Izoftalata acido
3D Kemia strukturo de la
Izoftalata acido
Kemia formulo Ŝablono:EL
C6H4(COOH)2
Alternativa(j) nomo(j)
Ŝablono:ELŜablono:EL1,3-benzenodukarboksilata acido
CAS-numero-kodo Ŝablono:ELŜablono:EL121-91-5
ChemSpider kodo Ŝablono:ELŜablono:EL8182
PubChem-kodo Ŝablono:ELŜablono:EL8496
Fizikaj proprecoj
Aspekto Ŝablono:ELŜablono:ELBlanka kristala solido
Mola maso Ŝablono:ELŜablono:EL166,14 g mol−1
Denseco Ŝablono:ELŜablono:EL1526 g/cm3
Fandopunkto Ŝablono:ELŜablono:EL348,5 °C (sublimiĝas)
Solvebleco Ŝablono:ELŜablono:ELAkvo:0,12 g/L
Acideco (pKa) Ŝablono:ELŜablono:EL3,62 Ŝablono:EL4,60
Merck Index Ŝablono:ELŜablono:EL14,5197Ŝablono:EL15,5243
Sekurecaj Indikoj
Risko Ŝablono:ELŜablono:ELR36/37/38
Sekureco Ŝablono:ELŜablono:ELS24 S25 S26 S36
Pridanĝeraj indikoj
Danĝero

Izoftalata acido, hidrogena izoftalato aŭ C6H4(COOH)2 estas organika kombinaĵo, senkolora aŭ blanka solido kaj izomero de la ftalata acido kaj tereftalata acido. Izoftalata acido estas blankaj kristaloj kiuj sublimiĝas ĉe 345 °C kaj estas malmulte solvebla en akvo, alkoholo kaj acetata acido.

Ĝi estas preparebla per oksidado de meta-ksileno en ĉeesto de kromiata acido aŭ pere de fandiĝo de kalia meta-sulfobenzoato aŭ meta-bromobenzoato kaj kalia formiato.[1] Izoftalata acido havas bonegajn plenumkarakterizaĵojn inklude de bonega malmoleco, koroda kaj makula rezistadoj, hidrolize stabila, kaj alte uzata en industriaj farbokovraĵoj.

Sintezo

  • Izoftalata acido produkteblas per oksidado de m-ksileno pere de kobalto-mangana katalizilo:
  +  3 O2       +  2 H2O
  • Bilionoj da kilogramoj de izoftalata acido produkteblas ĉiujare per oksidado de meta-ksileno en la ĉeesto de kromiata acido kiel oksidiganto aŭ pere de kobalto-mangana katalizilo. En la laboratorio, kromiata acido uzatas kiel oksidiganto. Ĝi same estigeblas per fandado de kalia meta-sulfobenzoato aŭ meta-bromobenzoato kaj kalia formiato. Tereftalata acido same formiĝas en ĉi-lasta kazo.

La baria salo, same kiel ĝia heksahidrato, estas tre solvebla, kaj tio uzatas por diferencigo inter ftalata kaj tereftalata acidoj. La uvitata acido aŭ 5-metila-izoftalata acido, prepareblas per oksidigo de la mezitileno aŭ kondensiĝo de la piroracemata acido kun baritakvo.

Uzoj

Aromataj dukarboksilataj acidoj, sub la formo de acilaj kloridoj (R-C=OCl), uzatas kiel antaŭaĵoj al komerce gravaj polimeroj, ekzemple de fajrorezista materialo konata kiel Nomex[2]. Kiam miksitaj kun tereftalata acido, tiam izoftalata acido uzatas en produktado de rezinoj plastaj boteloj por trinkaĵoj. La altplenuma polimero, poli-benzimidazolo estas produktata ekde izoftalata acido. Ankaŭ, la acido uzatas kiel grava krudmaterialo en la produktado de izolado-materialoj.

Izomeroj

Izoftalata acido estas unu el la tri izomeroj de la benzenokarboksilata acido, estante aliaj la ftalata acido kaj la tereftalata acido.

  ftalata acido     izoftalata acido     tereftalata acido
  (orto-ftalata acido)     (meta-ftalata acido)     (para-ftalata acido)

Literaturo

Vidu ankaŭ

Referencoj

  1. ↑ Chemicalland21
  2. ↑ Handbook of Fiber Science and Technology Volume 2: High Technology ..., Parte 3, Menachem Lewin, Jack Preston
Portala ikonoPortalo pri Kemio


Ĝermo pri kemio
 Ĉi tiu artikolo ankoraŭ estas ĝermo pri kemio.
Helpu al Vikipedio plilongigi ĝin. Se jam ekzistas alilingva samtema artikolo pli disvolvita, traduku kaj aldonu el ĝi (menciante la fonton).
Elŝutita el "https://eo.wikipedia.org/w/index.php?title=Izoftalata_acido&oldid=6131288"