Zubera dialekto: Malsamoj inter versioj
| [kontrolita revizio] | [kontrolita revizio] |
Tn4196 (diskuto | kontribuoj) eNeniu resumo de redakto |
e (GR) File renamed: File:Dialectos Euskara eo.svg → File:Basque dialects-eo.svg File renaming criterion #4: To harmonize the file names of a set of images: so that only one part of all names differs. |
||
| Linio 1: | Linio 1: | ||
[[Dosiero: |
[[Dosiero:Basque dialects-eo.svg|thumb|right|Dialektoj de la eŭska lingvo]] |
||
La '''Zubera''' estas [[dialekto]] de la [[Eŭska lingvo]]. |
La '''Zubera''' estas [[dialekto]] de la [[Eŭska lingvo]]. |
||
Kiel registrite je 00:09, 29 jun. 2017
La Zubera estas dialekto de la Eŭska lingvo.
Enkonduko
La Zubera dialekto estas specifa eŭska variaĵo parolata en Zubero (la plej malgranda el la 7 historiaj provincoj de Eŭsklando, situanta nord-oriente de tiu ĉi). Ĝi prezentas kelkajn lingvajn kaj fonetikajn specifaĵojn kiuj distingas ĝin. Ĝia prononco diferencas de aliaj eŭskaj elparoloj per, interalie, la « e » prononcata « i » kaj la « o » prononcata « u » kiam ili estas sekvataj de vokalo kaj ĉefe kun la akcento « ü » kiu ĝenerale prononcatas kiel la franca « u » sed povas prononciĝi « i » se ĝi estas sekvata aŭ antaŭita de vokalo. Ĝi karakterizas la zuberan fonetikon kie ĝia ofteco estas multe pli granda ol tiu de « u » en la norma eŭska dum oni retrovas ĝin en neniu alia dialekto.
La zubera ankaŭ prezentas leksikajn kaj deklinaciajn specifaĵojn.
Leksikaj specifaĵoj
| esperanto | norma eŭska | zubera dial. | |
|---|---|---|---|
| Adverboj: | neniam | inoiz ez, sekula | sekülan |
| ofte | maiz | üsü | |
| Adjektivoj: | bone | ongi | honki, ontsa |
| bela | eder | eijer | |
| Verboj: | okazi | gertatu | agitü |
| havi | ukan | üken | |
| fini | bukatu | ürrentü | |
| veni | etorri | jin | |
| Substantivoj: | kuirejo | sukalde | sükalte |
| floro | lore | lili | |
| loko | leku | lekü | |
| monto | mendi | bortü, borthü | |
| pluvo | euri | ebi | |
| poeto | bertsolari | koblakari | |
| suno | eguzki | eki | |
| eliro | irteera, atera | elkigia | |
| Zubero | Zuberoa | Xiberoa |
Lingva situacio
Hodiaŭ, pli ol 60 % el la 16,000 Zuberanoj estas eŭsklingvaj, sed la malkresko de nombro da parolantoj inter la junularo kaj maldungo kunportas danĝeron por la pluekzisto de la dialekto. Tamen, la laboro farata de kulturaj asocioj en kiuj multaj gejunuloj implikiĝas, ebligas al la dialekto pludaŭri, malgraŭ la normigo de la lingvo fare de "Euskara batua", kiu ŝajne ne forpelis la zuberan.
Bibliografio
- Fenaille Mispiratzeguy: Dictionnaire Français-Basque Grammaire, 1936. Eldonita de la aŭtoro, 38, rue D'Angiviller - Versailles. Vendata ĉe Eldonejo Foldex, 111, rue Legendre, Parizo.
Vidu ankaŭ
Eksteraj ligiloj
- Xiberoko Gaü Eskola - aek
- Hiru.com teorias sobre el origen del euskara
- Sü Azia
- Motho gorri txipia (Ruĝkufulineto)