Pedagogio: Malsamoj inter versioj
| [nekontrolita versio] | [kontrolita revizio] |
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Aldonado de "Infanoinstruiscienco" kiel alieblo per diri "pedagogio" |
eNeniu resumo de redakto |
||
| Linio 1: | Linio 1: | ||
'''Pedagogio''' (greke ''gvidado de infanoj'') aŭ Infanoinstruiscienco estis origine [[eduko|edukado]] de infanoj, nun scienco pri klerigado ĝenerale, do ankaŭ de adoleskantoj kaj plenkreskuloj. Ĝi okupiĝas ankaŭ pri edukado de estontaj edukistoj. |
'''Pedagogio''' (greke ''gvidado de infanoj'') aŭ Infanoinstruiscienco estis origine [[eduko|edukado]] de infanoj, nun scienco pri klerigado ĝenerale, do ankaŭ de adoleskantoj kaj plenkreskuloj. Ĝi okupiĝas ankaŭ pri edukado de estontaj edukistoj. |
||
Pedagogio estas praktika scienco, kiu ne kontentiĝas per observado, sed klopodas aktive ŝanĝi la konstatitajn faktojn. La korpa edukado baziĝas sur natursciencoj ([[antropologio]], [[biologio]], [[fiziologio]]), la spirita edukado apogas sin je [[psikologio]] kaj [[sociologio]], ĉar homa ido fariĝas vera homo nur per eduko en la homa socio. La homo estas edukata por esti utila al la socio, kiu lin edukis. La psikologio instruas pri la spiritaj kapabloj de homo dum la evoluo laŭ la aĝo kaj laŭ diversaj temperamentoj, [[intelekto]]j kaj [[talento]]j, kio necesigas elaste ŝanĝadi la [[metodo (uzo)|metodojn]] de la eduko. |
Pedagogio estas praktika scienco, kiu ne kontentiĝas per observado, sed klopodas aktive ŝanĝi la konstatitajn faktojn. La korpa edukado baziĝas sur natursciencoj ([[antropologio]], [[biologio]], [[fiziologio]]), la spirita edukado apogas sin je [[psikologio]] kaj [[sociologio]], ĉar homa ido fariĝas vera homo nur per eduko en la homa socio. La homo estas edukata por esti utila al la socio, kiu lin edukis. La psikologio instruas pri la spiritaj kapabloj de homo dum la evoluo laŭ la aĝo kaj laŭ diversaj temperamentoj, [[intelekto]]j kaj [[talento]]j, kio necesigas elaste ŝanĝadi la [[metodo (uzo)|metodojn]] de la eduko. |
||
La celoj de edukado estas starigitaj per normigaj sciencoj, kiel [[gimnastiko]] kaj [[higieno]] koncerne la korpon, dum la spiriton trejnas [[logiko]] (arto pensi), [[estetiko]] (kultivas guston kaj fantazion) kaj [[etiko]] (instruas la volon kaj moralon). La edukito estu kapabla aktive partopreni en [[scienco]], [[filozofio]], [[arto]], [[religio]], [[sporto]], [[metio]] kaj en aliaj sferoj de la homa [[kulturo]] kaj praktika vivo. |
La celoj de edukado estas starigitaj per normigaj sciencoj, kiel [[gimnastiko]] kaj [[higieno]] koncerne la korpon, dum la spiriton trejnas [[logiko]] (arto pensi), [[estetiko]] (kultivas guston kaj fantazion) kaj [[etiko]] (instruas la volon kaj moralon). La edukito estu kapabla aktive partopreni en [[scienco]], [[filozofio]], [[arto]], [[religio]], [[sporto]], [[metio]] kaj en aliaj sferoj de la homa [[kulturo]] kaj praktika vivo. |
||
[[Dosiero:Bundesarchiv B 145 Bild-F079064-0006, Bonn, Gymnasium.jpg| |
[[Dosiero:Bundesarchiv B 145 Bild-F079064-0006, Bonn, Gymnasium.jpg|eta|250px|]] |
||
Specialan signifon en la homa edukado havas la parolo kaj kalkulado, sekve ankaŭ la [[gramatiko]] kaj [[matematiko]]. |
Specialan signifon en la homa edukado havas la parolo kaj kalkulado, sekve ankaŭ la [[gramatiko]] kaj [[matematiko]]. |
||
== Historio de pedagogio == |
== Historio de pedagogio == |
||
Pri la problemoj de edukado okupiĝis jam la antikvaj filozofoj, kiel [[Sokrato]], [[Platono]] kaj [[Aristotelo]]. La verkisto [[Ksenofono]] postlasis romanon ''Pri la edukiĝo de Kiro'', en kiu li priskribis ideale edukitan reganton. En la mezepoko vizitadis lernejon nur knaboj, kiuj intencis fariĝi pastroj, ankaŭ la instruistoj estis klerikoj. La instruado okazis en la latino kaj konsistis ĉefe el studado de klasikuloj. |
Pri la problemoj de edukado okupiĝis jam la antikvaj filozofoj, kiel [[Sokrato]], [[Platono]] kaj [[Aristotelo]]. La verkisto [[Ksenofono]] postlasis romanon ''Pri la edukiĝo de Kiro'', en kiu li priskribis ideale edukitan reganton. En la mezepoko vizitadis lernejon nur knaboj, kiuj intencis fariĝi pastroj, ankaŭ la instruistoj estis klerikoj. La instruado okazis en la latino kaj konsistis ĉefe el studado de klasikuloj. |
||
| Linio 20: | Linio 19: | ||
== Metodoj de instruado == |
== Metodoj de instruado == |
||
:[[Didaktiko]] - [[Metodiko]] - [[Orientiga instruado]] - [[Studado]] - [[Interkultura edukado]] - [[Metapedagogio]] - [[Slojdo]] - [[Ekzameno]] - [[Testo]] - [[Diplomo]] - [[Licencio]] - [[Habilitiĝo]] - [[Andragogiko]] - [[Gerontagogiko]] - [[Agogiko]] - [[Antipedagogio]] - [[Etnopedagogio]] - [[Etopedio]] - [[Etologio]] - [[Instruhoro]] - [[Leciono]] - [[Montessoria pedagogio]] |
:[[Didaktiko]] - [[Metodiko]] - [[Orientiga instruado]] - [[Studado]] - [[Interkultura edukado]] - [[Metapedagogio]] - [[Slojdo]] - [[Ekzameno]] - [[Testo]] - [[Diplomo]] - [[Licencio]] - [[Habilitiĝo]] - [[Andragogiko]] - [[Gerontagogiko]] - [[Agogiko]] - [[Antipedagogio]] - [[Etnopedagogio]] - [[Etopedio]] - [[Etologio]] - [[Instruhoro]] - [[Leciono]] - [[Montessoria pedagogio]] |
||
== Pedagogiaj institucioj == |
== Pedagogiaj institucioj == |
||
:[[Ministerio de Instruado]] - [[Reedukejo]] - [[Bebovartejo]] - [[Infanvartejo]] - [[Infanĝardeno]] - [[Elementa lernejo]] - [[Mezlernejo]] - [[Gimnazio]] - [[Liceo]] - [[Altlernejo]] - [[Universitato]] - [[Internulejo]] - [[Pensiono]] - [[Pensionato]] - [[Studenthejmo]] - [[Teknikumo]] - [[Metilernejo]] |
:[[Ministerio de Instruado]] - [[Reedukejo]] - [[Bebovartejo]] - [[Infanvartejo]] - [[Infanĝardeno]] - [[Elementa lernejo]] - [[Mezlernejo]] - [[Gimnazio]] - [[Liceo]] - [[Altlernejo]] - [[Universitato]] - [[Internulejo]] - [[Pensiono]] - [[Pensionato]] - [[Studenthejmo]] - [[Teknikumo]] - [[Metilernejo]] |
||
== Pedagogiaj personoj == |
== Pedagogiaj personoj == |
||
| ⚫ | :[[Analfabeto]] - [[Lernanto]] - [[Gimnaziano]] - [[Disĉiplo]] - [[Aŭtodidakto]]- [[Abituriento]] - [[Studento]] - [[Altlernejano]] - [[Pedagogo]] - [[Edukisto]] - [[Instruisto]] - [[Asistanto]] - [[Bakalaŭro]] - [[Licenciulo]] - [[Magistro]] - [[Doktoro]] - [[Docento]] - [[Profesoro]] - [[Rektoro]] - [[Dekano]] - [[Kvestoro]] - [[Lektoro]] - [[Pedagogiisto]] - [[Kantoro]] - [[Finstudinto]] - [[Inspektoro]] - [[Pedelo]] - [[Instruktoro]] - [[Vartisto]] |
||
| ⚫ | :[[Analfabeto]] - [[Lernanto]] - [[Gimnaziano]] - [[Disĉiplo]] - [[Aŭtodidakto]]- [[Abituriento]] - [[Studento]] - [[Altlernejano]] - [[Pedagogo]] - [[Edukisto]] - [[Instruisto]] - [[Asistanto]] - [[Bakalaŭro]] - [[Licenciulo]] - [[Magistro]] - [[Doktoro]] - [[Docento]] - [[Profesoro]] - [[Rektoro]] - [[Dekano]] - [[Kvestoro]] - [[Lektoro]] - [[Pedagogiisto]] - [[Kantoro]] - [[Finstudinto]] - [[Inspektoro]] - [[Pedelo]] - [[Instruktoro]] - [[ |
||
== Aĝogrupoj == |
== Aĝogrupoj == |
||
:[[Infanaĝo]] - [[Pubereco]] - [[Adoleskanteco]] - [[Junaĝo]] - [[Maturaĝo]] - [[Maljunaĝo]] |
:[[Infanaĝo]] - [[Pubereco]] - [[Adoleskanteco]] - [[Junaĝo]] - [[Maturaĝo]] - [[Maljunaĝo]] |
||
== Difektoj de lernado kaj konduto == |
== Difektoj de lernado kaj konduto == |
||
:[[Diskalkulio]] - [[Disleksio]] - [[Disgrafio]] - [[Disortografio]] - [[Dismuzio]] - [[Dispraksio]] - [[Dispiksio]] - [[Agresemo]] - [[Golem-efekto]] - [[Pigmalion-efekto]] - [[Lernej-evitado]] - [[Bando]] - [[Ĉikanado]] - [[Logopedio]] - [[Surdopedio]] - [[Problema infano]] - [[Etopedio]] - [[Suflorslipeto]] |
:[[Diskalkulio]] - [[Disleksio]] - [[Disgrafio]] - [[Disortografio]] - [[Dismuzio]] - [[Dispraksio]] - [[Dispiksio]] - [[Agresemo]] - [[Golem-efekto]] - [[Pigmalion-efekto]] - [[Lernej-evitado]] - [[Bando]] - [[Ĉikanado]] - [[Logopedio]] - [[Surdopedio]] - [[Problema infano]] - [[Etopedio]] - [[Suflorslipeto]] |
||
== Famaj pedagogoj == |
== Famaj pedagogoj == |
||
[[Dosiero:Pestalozzi.jpeg| |
[[Dosiero:Pestalozzi.jpeg|eta|dekstra|180px| [[Johann Heinrich Pestalozzi]] en [[Zuriko]]]] |
||
:[[John Dewey]] |
:[[John Dewey]] |
||
:[[Erasmo]] |
:[[Erasmo]] |
||
| Linio 58: | Linio 52: | ||
== Vidu ankaŭ == |
== Vidu ankaŭ == |
||
:[[Catherine Baker]] |
:[[Catherine Baker]] |
||
Kiel registrite je 20:07, 5 jul. 2017
Pedagogio (greke gvidado de infanoj) aŭ Infanoinstruiscienco estis origine edukado de infanoj, nun scienco pri klerigado ĝenerale, do ankaŭ de adoleskantoj kaj plenkreskuloj. Ĝi okupiĝas ankaŭ pri edukado de estontaj edukistoj.
Pedagogio estas praktika scienco, kiu ne kontentiĝas per observado, sed klopodas aktive ŝanĝi la konstatitajn faktojn. La korpa edukado baziĝas sur natursciencoj (antropologio, biologio, fiziologio), la spirita edukado apogas sin je psikologio kaj sociologio, ĉar homa ido fariĝas vera homo nur per eduko en la homa socio. La homo estas edukata por esti utila al la socio, kiu lin edukis. La psikologio instruas pri la spiritaj kapabloj de homo dum la evoluo laŭ la aĝo kaj laŭ diversaj temperamentoj, intelektoj kaj talentoj, kio necesigas elaste ŝanĝadi la metodojn de la eduko.
La celoj de edukado estas starigitaj per normigaj sciencoj, kiel gimnastiko kaj higieno koncerne la korpon, dum la spiriton trejnas logiko (arto pensi), estetiko (kultivas guston kaj fantazion) kaj etiko (instruas la volon kaj moralon). La edukito estu kapabla aktive partopreni en scienco, filozofio, arto, religio, sporto, metio kaj en aliaj sferoj de la homa kulturo kaj praktika vivo.
Specialan signifon en la homa edukado havas la parolo kaj kalkulado, sekve ankaŭ la gramatiko kaj matematiko.
Historio de pedagogio
Pri la problemoj de edukado okupiĝis jam la antikvaj filozofoj, kiel Sokrato, Platono kaj Aristotelo. La verkisto Ksenofono postlasis romanon Pri la edukiĝo de Kiro, en kiu li priskribis ideale edukitan reganton. En la mezepoko vizitadis lernejon nur knaboj, kiuj intencis fariĝi pastroj, ankaŭ la instruistoj estis klerikoj. La instruado okazis en la latino kaj konsistis ĉefe el studado de klasikuloj.
En la baroko aperis postulo, ke ĉiuj infanoj, knaboj kaj knabinoj, vizitadu lernejon, lernu minimume legi, skribi kaj kalkuli, la instruado okazu en la gepatra lingvo kaj koncernu la naturon kaj la praktikan vivon. Komenio dividis la junaĝon je kvar periodoj po 6 jaroj:
- patrina lernejo - beboj (0-6 jaroj) estu instruataj hejme de sia patrino (tial ankaŭ virinoj estu kleraj, ĉar stulta patrino ne povas eduki saĝajn infanojn) pri la bazoj de fiziko (kio estas granda, mola, varma k.s.), astronomio (suno, luno, steloj), gramatiko (kapablo paroli), matematiko (unu, du, multaj) ktp., simple bazon de ĉiuj fakoj, ĉar ĉiuj interrilatas reciproke kaj devas esti instruataj samtempe
- elementa lernejo - geknaboj (7-12 jaroj) lernu ĉiujn fakojn je pli alta nivelo, pli detale
- mezlernejo - adoleskantoj (13-18 jaroj) lernu ĉion je ankoraŭ pli alta nivelo
- altlernejo - junuloj (19-24 jaroj) studu la fakojn je plej alta nivelo por fariĝi majstroj
La deviga instruado almenaŭ en la elementa lernejo estis enkondukita en la 18-a jarcento. Novajn ideojn pri edukado alportis J. J. Rousseau, kiu postulis revenon de la homo al la naturo.
Metodoj de instruado
- Didaktiko - Metodiko - Orientiga instruado - Studado - Interkultura edukado - Metapedagogio - Slojdo - Ekzameno - Testo - Diplomo - Licencio - Habilitiĝo - Andragogiko - Gerontagogiko - Agogiko - Antipedagogio - Etnopedagogio - Etopedio - Etologio - Instruhoro - Leciono - Montessoria pedagogio
Pedagogiaj institucioj
- Ministerio de Instruado - Reedukejo - Bebovartejo - Infanvartejo - Infanĝardeno - Elementa lernejo - Mezlernejo - Gimnazio - Liceo - Altlernejo - Universitato - Internulejo - Pensiono - Pensionato - Studenthejmo - Teknikumo - Metilernejo
Pedagogiaj personoj
- Analfabeto - Lernanto - Gimnaziano - Disĉiplo - Aŭtodidakto- Abituriento - Studento - Altlernejano - Pedagogo - Edukisto - Instruisto - Asistanto - Bakalaŭro - Licenciulo - Magistro - Doktoro - Docento - Profesoro - Rektoro - Dekano - Kvestoro - Lektoro - Pedagogiisto - Kantoro - Finstudinto - Inspektoro - Pedelo - Instruktoro - Vartisto
Aĝogrupoj
Difektoj de lernado kaj konduto
- Diskalkulio - Disleksio - Disgrafio - Disortografio - Dismuzio - Dispraksio - Dispiksio - Agresemo - Golem-efekto - Pigmalion-efekto - Lernej-evitado - Bando - Ĉikanado - Logopedio - Surdopedio - Problema infano - Etopedio - Suflorslipeto
Famaj pedagogoj
- John Dewey
- Erasmo
- Francisco Ferrer
- Célestin Freinet
- Paulo Freire
- Johano Amoso Komenio
- Janusz Korczak
- Maria Montessori
- A.S. Neill
- Johann Heinrich Pestalozzi
- Jean Piaget
- Rudolf Steiner
Nuntempaj famaj pedagogoj
Vidu ankaŭ