Serotonino: Malsamoj inter versioj

Browse history interactively

[kontrolita revizio]

← Iru al antaŭa ŝanĝo Iru al sekvanta ŝanĝo →

Enhavo forigita Enhavo aldonita

VidaVikiteksto

Enteksta

Kiel registrite je 14:03, 13 jul. 2017

Serotonino

Plata kemia strukturo de la
Serotonino

Tridimensia kemia strukturo de la
Serotonino

Agadkampoj de la serotonino kaj dopamino en la cerbo

Alternativa(j) nomo(j)

Hidrokso-triptamino
Trombotonino
Trombocitino

C₁₀H₁₂N₂O

Fizikaj proprecoj

blanka pulvoro

176.215 g·mol^-1

167.7 °C

416±30 °C

10.16

Akvo:Malmulte solvebla

Mortiga dozo (LD50)

750 mg/kg (buŝe)

Sekurecaj Indikoj

Riskoj

R20/21/22, 36/37/38

Sekureco

S26

Pridanĝeraj indikoj

Danĝero

Xn
Noca por la sano

GHS etikedigo de kemiaĵoj

GHS Damaĝo-piktogramo

GHS Signalvorto

Damaĝo

GHS Deklaroj pri damaĝoj

H301, H361

GHS Deklaroj pri antaŭgardoj

P201, P202, P264, P270, P281, P301+310, P308+313, P321, P330, P405, P501^[1]

Escepte kiam indikitaj, datumoj estas prezentataj laŭ iliaj normaj kondiĉoj pri temperaturo kaj premo
(25 °C kaj 100 kPa)

Serotonino, aŭ 5-hidroksitriptamino (5-HT) respektive enteramino, estas biogena amino kaj kune kun dopamino, noradrenalino kaj adrenalino apartenas al la grupo de Monoaminoj. Ĝi kreiĝas el la aminoacido triptofano. Serotonino en la organismo de homoj kaj bestoj funkcias kiel hista hormono kaj kiel neŭrotransmisiilo en la centra nerva sistemo, la intestara nerva sistemo, la kardiovaskula sistemo kaj en la sango. La nomo kaŭziĝas pro la efiko de la substanco al la sangopremo: serotonino estas tiu komponento de la sero, kiu reguligas la premon (latine tonus) en la angioj.

En la homo la amino serotonino kreiĝas en la sekvaj organoj el la aminoacido L-triptofano:

centra nerva sistemo
hepato
lieno
la tiel nomataj "enterokromafinaj" ĉeloj de la intesta mukozo

Serotonino stokiĝas en neŭronoj, sed ankaŭ ekzemple en la trombocitoj kaj la mastocitoj.

Pluraj medikamentoj specife uzas la mekanismon pri inhibicio de neŭrotransmisiiloj en bestoj kaj homoj. Ekzemplo estas la selektivaj serotoninaj reakceptaj inhibiciiloj (SSRI) en la medicina terapio de deprimo.

Ricevantoj

Pluraj ricevantoj pri serotonino estas konataj, kiu estas grupitaj en 7 familioj: 5-HT₁ ĝis 5-HT₇. Krom 5-HT₃ ili estas proteino-G-ligataj.

↑ [tts://ubcem.ncbi.nlm.ni.gov/comound/serotonin#section=Safety-and-azardsubcem]

[1] [tts://ubcem.ncbi.nlm.ni.gov/comound/serotonin#section=Safety-and-azardsubcem]

[1]

@@ Linio 1: / Linio 1: @@
-{{Informkesto kemia substanco
+{{Tabela informkesto|Informkesto kemia substanco}}
+{| class="wikitable floatright" width=30%
-| Struktura formulo  = [[Dosiero:Serotonin (5-HT).svg|150px]]
+|-style="background: green; color: white"
-| Nomo                     = Serotonino
+|colspan="2" style="text-align: center;"|<big><big>Serotonino</big></big>
-| Alternativa(j) nomo(j)   = * 5-hidroksitriptamino
+|-
-* enteramino
+|colspan="2" style="text-align: center;"|<center>[[Dosiero:Serotonin-2D-skeletal.svg|200px]]</center>
-* 3-(2-Aminoetil)- 1''H''-indol-5-ol ([[IUPAC]])
+|- style="background: green; color: white"
- | Kemia formulo    = C<sub>10</sub>H<sub>12</sub>N<sub>2</sub>O
+|colspan="2" style="text-align: center;" |'''Plata kemia strukturo de la <br>Serotonino'''
- | CAS-numero        = 50-67-9
+|-
- | Mola maso            = 176,215 g/mol
+|colspan="2" style="text-align: center;"|<center>[[Dosiero:Serotonin-Spartan-HF-based-on-xtal-3D-balls-web.png|200px]]</center>
- | Fazo de materio          = firma
+|- style="background: green; color: white"
- | Frostopunkto           = 166–168 °C <!-- "ChemIDplus" -->
+|colspan="2" style="text-align: center;" |'''Tridimensia kemia strukturo de la <br>Serotonino'''
- | Solveblo= solvebla en akvo (20 g/l en 27 °C) <!-- "ChemIDplus" -->
+|-
-|colspan="2" style="text-align: center;" | [[Ŝablono:Danĝerosimboloj|Danĝero]]
+|colspan="2" style="text-align: center;"|<center>[[Dosiero:Dopamin-serotonin-system.png|200px]]</center>
-|Danĝerosimboloj={{Danĝerosimboloj|Xn}}
+|- style="background: green; color: white"
-| R = [[Listo da R-Deklaroj#R20/21/22|R20/21/22]] [[Listo da R-Deklaroj#R36/37/38|36/37/38]]
+|colspan="2" style="text-align: center;" |'''<small>Agadkampoj de la serotonino kaj dopamino en la cerbo</small>'''
-| S = [[Listo da S-Deklaroj#S26|R26]]
+|- style="background: green; color: white"
-}}
+|colspan="2" style="text-align: center;" |<big>Alternativa(j) nomo(j)</big>
+|-
+|colspan="2" style="text-align: center;" |
+* Hidrokso-triptamino
+* Trombotonino
+* Trombocitino
+|-
+||[[Kemia formulo]]||<big><center>{{KemiaFormulo|<big>'''C|10|H|12|N|2|O'''}}</big></center></big>
+|-
+|[[CAS-numero|CAS-numero-kodo]]||[http://www.commonchemistry.org/ChemicalDetail.aspx?ref=50-67-9 50-67-9]
+|-
+|[[ChemSpider|ChemSpider kodo]]||[http://www.chemspider.com/Chemical-Structure.5013.html 5013]
+|-
+|[[PubChem|PubChem-kodo]]||[https://pubchem.ncbi.nlm.nih.gov/compound/5202 5202]
+|- style="background: green; color: white"
+|colspan="2" style="text-align: center;" |'''Fizikaj proprecoj'''
+|-
+|[[Aspekto]]||blanka pulvoro
+|-
+|[[Molara maso]]||176.215 g·mol<sup>-1</sup>
+|-
+|[[Fandpunkto]]||167.7 °C
+|-
+|[[Bolpunkto]]||416±30 °C
+|-
+|[[Konstanto pri dissociigo de acidoj|Acideco (pKa)]]||10.16
+|-
+|[[Solvebleco]]||[[Akvo]]:Malmulte solvebla
+|-
+|[[Mortiga dozo (LD50)]]||750 mg/kg (buŝe)
+|- style="background: yellow; color: black"
+|colspan="2" style="text-align: center;" |[[Deklaroj pri Risko kaj Sekureco|'''Sekurecaj Indikoj''']]
+|-
+|[[Listo da R-Deklaroj|Riskoj]]||[[Listo da R-Deklaroj#R20/21/22, 36/37/38|R20/21/22, 36/37/38]]
+|-
+|[[Listo da S-Deklaroj|Sekureco]]||[[Listo da S-Deklaroj#R26|S26]]
+|- style="background: yellow; color: black"
+|colspan="2" style="text-align: center;" |[[Ŝablono:Danĝerosimboloj|'''Pridanĝeraj indikoj''']]
+|-
+|colspan="2" style="text-align: center;" | [[Ŝablono:Danĝerosimboloj|'''Danĝero''']] {{Danĝerosimboloj|Xn}}
+|- style="background: yellow; color: black"
+|colspan="2" style="text-align: center;" |[[GHS pri klasado kaj etikedado de kemiaĵoj|'''GHS etikedigo de kemiaĵoj''']]
+|-
+|[[GHS Damaĝo-piktogramoj|GHS Damaĝo-piktogramo]]||<center>{{GHS Piktogramo|06|08}}  </center>
+|-
+|[[GHS pri klasado kaj etikedado de kemiaĵoj|GHS Signalvorto]]||Damaĝo
+|-
+|[[GHS Deklaroj pri damaĝoj]]||{{H-Frazoj|301|361}}
+|-
+|[[GHS Deklaroj pri antaŭgardoj]]|| {{P-Frazoj|201|202|264|270|281|301+310|308+313|321|330|405|501}}<ref>[tts://ubcem.ncbi.nlm.ni.gov/comound/serotonin#section=Safety-and-azardsubcem]</ref>
+|-style="background: yellow; color: black"
+|colspan="2" style="text-align: center with=50%;"|<center><small>Escepte kiam indikitaj, datumoj estas prezentataj laŭ iliaj normaj kondiĉoj pri temperaturo kaj premo<br>(25 °C kaj 100 kPa)</small></center>
+|}
 '''Serotonino''', aŭ '''5-hidroksitriptamino''' ('''5-HT''') respektive '''enteramino''', estas [[biogena amino]] kaj kune kun [[dopamino]], [[noradrenalino]] kaj [[adrenalino]] apartenas al la grupo de ''Monoaminoj''. Ĝi kreiĝas el la [[aminoacido]] [[triptofano]]. Serotonino en la organismo de homoj kaj bestoj funkcias kiel hista hormono kaj kiel [[neŭrotransmisiilo]] en la centra nerva sistemo, la intestara nerva sistemo, la [[kardiovaskula sistemo]] kaj en la [[sango]]. La nomo kaŭziĝas pro la efiko de la substanco al la [[sangopremo]]: serotonino estas tiu komponento de la [[sero]], kiu reguligas la premon (latine ''tonus'') en la [[angio]]j.