Nacia Sekureca Agentejo: Malsamoj inter versioj
[nekontrolita versio] | [kontrolita revizio] |
e Flugkapitano movis paĝon National Security Agency al Nacia Sekureca Agentejo: Esperantigis titolon. |
eNeniu resumo de redakto |
||
Linio 1: | Linio 1: | ||
[[Dosiero:National Security Agency seal.png|thumb|right|Blazono de National Security Agency]] |
[[Dosiero:National Security Agency seal.png|thumb|right|Blazono de National Security Agency]] |
||
''' |
La '''Nacia Sekureca Agentejo''' ({{en}} National Security Agency, NSA) aŭ '''NSA''' estas federacia sekureca servo de [[Usono]], kiu okupiĝas pri la nacia sekureco, speciale pri informsekureco. La NSA estas do speco de "sekreta servo". La cefa misio de NSA estas protektado de informa kaj teknika sekureco de Usono. |
||
Ĝi laboras precipe je la kampo de informo kaj komunikado; tasko ĝia estas protekti la mesaĝojn, kiuj pasas tra registaraj instancoj. Oni supozas, ke komplemente ĝi kontrolas la enhavon de eksterlandaj mesaĝoj, kaj ankaŭ tiujn de usonaj civitanoj. |
Ĝi laboras precipe je la kampo de informo kaj komunikado; tasko ĝia estas protekti la mesaĝojn, kiuj pasas tra registaraj instancoj. Oni supozas, ke komplemente ĝi kontrolas la enhavon de eksterlandaj mesaĝoj, kaj ankaŭ tiujn de usonaj civitanoj. |
||
Linio 6: | Linio 6: | ||
NSA forte okupiĝas pri [[ĉifrado]] kaj okupas monde pintajn fakulojn pri [[kriptografio]] sub la kondiĉo, ke ili ne tuj publikigu siajn plej gravajn rezultojn. Oni supozas, ke NSA dungas pli da [[matematikisto]]j ol ĉiu ajn alia instanco aŭ firmao. |
NSA forte okupiĝas pri [[ĉifrado]] kaj okupas monde pintajn fakulojn pri [[kriptografio]] sub la kondiĉo, ke ili ne tuj publikigu siajn plej gravajn rezultojn. Oni supozas, ke NSA dungas pli da [[matematikisto]]j ol ĉiu ajn alia instanco aŭ firmao. |
||
La centro de NSA situas ĉe |
La centro de NSA situas ĉe Fort Meade en [[Marilando]], ĉ. 16 kilometrojn nord-oriente de [[Vaŝingtono]], ĉe la koordinatoj {{koordinatoj_gms|39|06|35.48|N|76|46|11.44|U}}. Ĝi havas propran konektejon ĉe aŭtovojo ''Baltimore-Washington Parkway'', kiu portas la indikon ''nur por dungitoj de NSA'' kaj kutime estas gardata de du policaj aŭtoj. Fotoj montras ĉ. 18.000 parklokojn por aŭtoj, kaj oni supozas, ke dise tra la mondo laboras pli ol la duoblo de tiu nombro da dungitoj. RSA estas la dua plej granda konsumanto de [[elektro]] en Marilando, kun elektrokostoj de ĉ. 30 milionoj da dolaroj jare. |
||
== Historio == |
== Historio == |
||
Linio 20: | Linio 20: | ||
[[Dosiero:National Security Agency headquarters, Fort Meade, Maryland.jpg|thumbnail|La centro de NSA]] |
[[Dosiero:National Security Agency headquarters, Fort Meade, Maryland.jpg|thumbnail|La centro de NSA]] |
||
=== Direktoroj === |
=== Direktoroj === |
||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
<small>''USA'', ''USAF'' kaj ''USN'' signifas, respektive, ''United States Army'' (ter-armeo), ''United States Air Force'' (aer-armeo) kaj ''United States Navy'' (mar-armeo).</small> |
<small>''USA'', ''USAF'' kaj ''USN'' signifas, respektive, ''United States Army'' (ter-armeo), ''United States Air Force'' (aer-armeo) kaj ''United States Navy'' (mar-armeo).</small> |
||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
=== Vicdirektoroj === |
=== Vicdirektoroj === |
||
* dec. 1952 – nov. 1953 Vicadmiralo [[Joseph Wenger]], USN |
* dec. 1952 – nov. 1953 Vicadmiralo [[Joseph Wenger]], USN |
||
* nov. 1953 – jun. 1956 Brigada generalo [[John Ackerman]], USAF |
* nov. 1953 – jun. 1956 Brigada generalo [[John Ackerman]], USAF |
||
Linio 69: | Linio 67: | ||
== Vidu ankaŭ == |
== Vidu ankaŭ == |
||
* [[Bullrun]] |
|||
* [[Echelon]] |
* [[Echelon]] |
||
* [[PRISM]] |
* [[PRISM]] |
||
== Eksteraj ligiloj == |
== Eksteraj ligiloj == |
||
* |
* [http://www.nsa.gov/ Oficiala retejo de NSA] {{en}} |
||
[[Kategorio:Registaro de Usono]] |
[[Kategorio:Registaro de Usono]] |
Kiel registrite je 16:22, 21 dec. 2017
La Nacia Sekureca Agentejo (angle National Security Agency, NSA) aŭ NSA estas federacia sekureca servo de Usono, kiu okupiĝas pri la nacia sekureco, speciale pri informsekureco. La NSA estas do speco de "sekreta servo". La cefa misio de NSA estas protektado de informa kaj teknika sekureco de Usono.
Ĝi laboras precipe je la kampo de informo kaj komunikado; tasko ĝia estas protekti la mesaĝojn, kiuj pasas tra registaraj instancoj. Oni supozas, ke komplemente ĝi kontrolas la enhavon de eksterlandaj mesaĝoj, kaj ankaŭ tiujn de usonaj civitanoj.
NSA forte okupiĝas pri ĉifrado kaj okupas monde pintajn fakulojn pri kriptografio sub la kondiĉo, ke ili ne tuj publikigu siajn plej gravajn rezultojn. Oni supozas, ke NSA dungas pli da matematikistoj ol ĉiu ajn alia instanco aŭ firmao.
La centro de NSA situas ĉe Fort Meade en Marilando, ĉ. 16 kilometrojn nord-oriente de Vaŝingtono, ĉe la koordinatoj 39° 06′ 35.48″ N 76° 46′ 11.44″ U / 39.1098556 °N, 76.7698444 °U (mapo)Koordinatoj: 39° 06′ 35.48″ N 76° 46′ 11.44″ U / 39.1098556 °N, 76.7698444 °U (mapo). Ĝi havas propran konektejon ĉe aŭtovojo Baltimore-Washington Parkway, kiu portas la indikon nur por dungitoj de NSA kaj kutime estas gardata de du policaj aŭtoj. Fotoj montras ĉ. 18.000 parklokojn por aŭtoj, kaj oni supozas, ke dise tra la mondo laboras pli ol la duoblo de tiu nombro da dungitoj. RSA estas la dua plej granda konsumanto de elektro en Marilando, kun elektrokostoj de ĉ. 30 milionoj da dolaroj jare.
Historio
La 20-an de marto 1949 la usona defenda ministerio fondis organizon samranga al la Sekureca Agentejo de la Armitaj Fortoj, kiu do ne estis dependa de aliaj sekretaj servoj, sed havis malmulte da propra aŭtoritato. Tamen pro la pligravigo de komunikado oni ekkonsciis, ke por kontroli la mondan komunikadon necesas absolute sendependa, forta instanco.
Tiel prezidento Harry S. Truman en junio 1952 per ordono 12333 ordonis la kreadon de NRA, kiu estis formale instituita en novembro. Tiu ordono estis strikte sekreta kaj estis publikigita nur unu generacion poste.
Personaro
Ĉiuj ĝisnunaj direktoroj de NSA estis oficiroj en la rango de generalo aŭ admiralo. Pro la rivaleco de la usonaj armeoj ili alternas inter tera, aera kaj mara armeoj, kvankam ne strikte. El la ĝisnunaj 16 direktoroj 4 estis de la tera, 7 de la aera kaj 5 de la mara armeo.
Ankaŭ la unuaj vicdirektoroj estis soldatoj, sed la lastaj estis civiluloj.
Direktoroj
USA, USAF kaj USN signifas, respektive, United States Army (ter-armeo), United States Air Force (aer-armeo) kaj United States Navy (mar-armeo).
- 1952 – 1956 Vicgeneralo Ralph J. Canine, USA
- 1956 – 1960 Vicgeneralo John A. Samford, USAF
- 1960 – 1962 Vicadmiralo Laurence H. Frost, USN
- 1962 – 1965 Vicgeneralo Gordon A. Blake, USAF
- 1965 – 1969 Vicgeneralo Marshall S. Carter, USA
- 1969 – 1972 Vicadmiralo Noel A. M. Gaylor, USN
- 1972 – 1973 Vicgeneralo Samuel C. Phillips, USAF
- 1973 – 1977 Vicgeneralo Lew Allen, Jr., USAF
- 1977 – 1981 Vicadmiralo Bobby Ray Inman, USN
- 1981 – 1985 Vicgeneralo Lincoln D. Faurer, USAF
- 1985 – 1988 Vicgeneralo William E. Odom, USA
- 1988 – 1992 Vicadmiralo William O. Studeman, USN
- 1992 – 1996 Vicadmiralo John M. McConnell, USN
- 1996 – 1999 Vicgeneralo Kenneth A. Minihan, USAF
- 1999 – 2005 Vicgeneralo Michael V. Hayden, USAF
- 2005 – nun Vicgeneralo Keith B. Alexander, USA
Vicdirektoroj
- dec. 1952 – nov. 1953 Vicadmiralo Joseph Wenger, USN
- nov. 1953 – jun. 1956 Brigada generalo John Ackerman, USAF
- jun. 1956 – aŭg. 1956 Majora generalo John A. Samford, USAF
- aŭg. 1956 – sep. 1957 Joseph H. Ream
- okt. 1957 – lug. 1958 D-ro H. T. Engstrom
- aŭg. 1958 – apr. 1974 D-ro Louis W. Tordella, USN
- apr. 1974 – maj. 1978 Benson K. Buffham
- maj. 1978 – apr. 1980 Robert E. Drake
- apr. 1980 – jul. 1982 Ann Z. Caracristi
- jul. 1982 – jun. 1985 Robert E. Rich
- jun. 1985 – mar. 1988 Charles R. Lord
- mar. 1988 – jul. 1990 Gerald R. Young
- jul. 1990 – feb. 1994 Robert L. Prestel
- feb. 1994 – okt. 1997 William P. Crowell
- okt. 1997 – jun. 2000 Barbara A. McNamara
- jun. 2000 – nun William B. Black, Jr.
Famaj kriptografiistoj
- Agnes Meyer Driscoll
- William F. Friedman
- Solomon Kullback
- Frank Rowlett
- Abraham Sinkov
- Louis W. Tordella