Wilkszyn: Malsamoj inter versioj

Browse history interactively

[kontrolita revizio]

← Iru al antaŭa ŝanĝo Iru al sekvanta ŝanĝo →

Enhavo forigita Enhavo aldonita

VidaVikiteksto

Enteksta

Kiel registrite je 19:13, 11 sep. 2018

Ŝablono:Vilaĝo pl

La pligrandigoj de la teritorio de Prusio en la 17-a kaj la 18-a jarcento
* *blue*: Margraflando Brandenburgio en la jaroj 1600
* *verde*: Duklando Prusio en la jaro 1600
* *flave*: Teritorioj aneksitaj en la 1600-1772
* *ruĝe*: Teritorioj aneksitaj en la 1772-1795 sekve de la dispartigoj de Pollando-Litovio 1. "Nova Silezio" (Duklando Siewierz) 2. Varmio 3. Malantaŭa Pomerio 4. Antaŭpomerio 5. Magdeburgo 6. Osnabrück 7. Minden 8. Mark 9. Kleve

la "translokiĝo" de Pollando
(komparo antaŭ kaj post la Dua Mondmilito)

Wilkszyn (germane Wilxen) – granda vilaĝo en Pollando en Malsuprasilezia Provinco, en distrikto Średzki, en komunumo Miękinia.

Laŭ la administra divido en Pollando dum la jaroj 1975–1998 la vilaĝo estis en Vojevodio de Vroclavo.

Wilkszyn havas bonegan bus-trafikon kun Vroclavo.

Infrastrukturo de la vilaĝo: kurento, akvodukto, gasodukto, telefonreto, sendrata Interreto kaj kanalizo. En Wilkszyn estas futbala stadiono. En la vilaĝo estas benzinstacio, restoracio, sukeraĵejo kaj la pluraj nutraĵ-vendejoj.

La apuda setlejo Miłoszyn ankaŭ apartenas al la vilaĝo, iam ĝi estis aparta vilaĝo, kiel farmo (farmbieno). De sudo Wilkszyn najbaras kun la Las Mokrzański (Arbaro Mokrzański), kiu jam estas en la administraj limoj de apuda Vroclavo.

Nomo

La deveno de la nomo ne estas tute klara. Probable devenas de la pola nomo de rabbesto - wilk (lupo}. La unuan fojon menciita en historia dokumento en la jaro 1175 latine: Wilcesin kiel la princa vilaĝo, en 1320 kiel Wilksin, 1335 Wilkenow kaj Wilxen, en 1786 - Wilxin kaj de la jaro 1926 ĝis 1945 kiel Wilxen. La loko menciita en la malnovpola lingvo iom latinigita kiel Wilczin en la latina dokumento eldonita la 10an de aŭgusto 1201 en la kancelario de la papo Inocento la 3-a eldonita en Segni^[1]. En la sekva latina dokumento eldonita de episkopo de Vroclavo estis menciita kiel Wilcsin^[1]. Nomita ankaŭ kiel:

1175 - Wilcesin
1320 - Wilksin
1786 - Wilxin
1926 - Wilxen

Historio

En la jaro 1175 - La unuan fojoj en historiaj dokumentoj estis menciita la informo pri Wilkszyn (tiam: Wilcesin) kiel la princa vilaĝo. En la sama jaro kiel donacio aljuĝita al klostro (abatejo) en Lubiąż, kun la kampoj, lagoj kaj arbaroj kaj aliaj posedaĵoj en la ĉirkaŭaĵo. En la 13-a jarcento du sileziaj regantoj el dinastio Piastoj - Henriko la 1-a (pole: Henryk I Brodaty) kaj Henriko la 2-a – unuigis du feŭdajn partojn, Silezion kaj Malgrandpollandon, sed post mongolaj atakoj kaj la bataloj ĉe Chmielnik kaj Legnica en 1241 ilia ŝtato denove dispeciĝis. Unuiĝon de la lando efektivigis Ladislao la 1-a (pole: Władysław I Łokietek), kiu en 1320 iĝis reĝo de Pollando (vidu la apudan mapon). Lia filo, Kazimiro la Granda (pole: Kazimierz III Wielki), efike plifortigis signifon de Pollando en la regiono, pligrandigis ĝian teritorion, subskribis diversajn defendopaktojn kaj faris diversajn enlandajn reformojn, ĉefe en konstruado kaj ekonomio. Post lia seninfana morto la dinastio de Piastoj kiel regantoj de Pollando malaperis.

La apero de mencioj pri Wilkszyn en la historiaj dokumentoj:

En la historiaj dokumentoj estas informo intaralie pri tio, ke en la jaro 1326 la princo Henriko la 6-a "Bona" (pole: Henryk VI Dobry) el la pola dinastio Piastoj - el la linio de Henriko la 1-a (Pollando) (Henriko la 1-a Barbulo, pole: Henryk I Brodaty) (vidu la mapon) - ke li persone akceptis por sia servistaro la loĝantojn de la vilaĝo Wilkszyn (tiam nomata: Wilksin), pagante por ili po 12 polaj groŝoj, kaj en la jaro 1335 la papa nuncio en la pola Unuiĝinta Reĝlando Galhard de Carceribus (dum la jaroj 1934-43) notis la informon pri la loka preĝejo. En la jaro 1352 - oni menciis pri Miłoszyn kiel farmo (farmbieno) ke apartenas al la abatejo en Lubiąż, kiun gvidis monaĥo Eyko. En la jaro 1353 Wilkszyn (tiam: Wilksin) eniris la Vroclavan Princlandon, kaj en la jaro 1472 abato de Lubiąż la posedanto de Wilkszyn kaj Miłoszyn denove certigis jam aljuĵitan la iaman lokigon, nun laŭ la germana leĝo.

En la rakonto (priskribo) pri Silezio el la jaro 1786 oni menciis la lokon Wilkszyn (tiam: Wilxin), ke daŭre estas posedaĵo de klostro de Lubiąż, kaj enhavas 27 da bienoj kaj farmon, kaj en la vilaĝo estas lernejo, gastejo, preĝejo kun parokestra domo. En la jaro 1785 esti menciita Miłoszyn, ke ĝi estas malgranda vilaĝo kun 16 loĝantoj kaj kun du bienoj, kaj ke ĝi estis la klostra vilaĝo kaj ke daŭre apartenas al la abatoj kun la farmo kaj kastelo. Post la sekularigo de la ordenoj en la jaro 1807, la posedaĵoj de klostro fariĝis la ŝtataj, kaj sekve venditaj aŭ transdonitaj por luado kiel farmoj (farmbienoj). En la jaro 1810 - Wilkszyn kaj Miłoszyn nome de la ŝtato Reĝlando Prusio (vidu la apudan mapon) prizorgis la Reĝa Imposta Oficejo en Środa Śląska. En la jaro 1830 - Wilhelm Jordan aĉetis Miłoszyn je 17 mil da taleroj. En la jaro 1845 - Wilkszyn restis kiel la ŝtata posedaĵo, la vilaĝo havis 73 domojn, 11 metiistojn kaj 6 komercistojn. De la jaro 1905 - Wilkszyn ekestis granda vilaĝo kaj havas bienojn mezgrandajn kaj malgrandajn. Strukturon mastrumadan konsistas metiejoj, magazeno, 2 viandaĵvendejoj, 2 bakejoj, restoracio kaj 2 ekskurs-domoj "Wenzel" kaj "Arbara kastelo" ("Leśny zamek"). En la jaro 1925 - sud-orienten de Wilkszyn, direkten al Mokra, en la setlejeto nomata "Neuen Siedlung" aperis la vilaĝa rezidejo an la angla stilo, ĝi kostis 2 milionoj da markoj kaj konstruita de sinjorino Briegemann, la posedantono de la ŝuo-fabriko. En la parko estis palaco, nomata "blua vilao" („błękitną willą”). Nun la loko estas nomata „Parko de Göring”.

Historiaj monumentoj

Laŭ la registro de la Nacia-Heredaĵ-Instituto enskribita sur la liston de historiaj monumentoj estis enskribita^[2]:

La preĝejo de Sankta Laŭrenco menciita jam en la jaro 1335, la nuna jam baroka el la jaro 1721, en la jaro 1909 rekonstruita, denove renovigita en la jaroj 1963 kaj 1974. Ĝi estis konstruita sur la plano de ortangulo, kovrita per barelvolbo, kun la lunetoj (en la arĥitektura faklingvo estas vizierforma volbo) kaj ĉefaltarejo (absido) kaj ĥorejo. La internaĵo de la preĝejo devenas el la 18a jarcento, kaj la plej valoraj estas freskoj sur la plafono, probable de la skolo de Willmann (el la jaro 1721). En la preĝejo estas mekanikaj tubaj orgenoj, naŭvoĉaj el la jaro 1868. Apud la preĝejo staras la figuro de Johano Nepomuka.

En la jaro 1910 ĝi estis la ĉefa konstruaĵo en la vilaĝo. La vilaĝo Wilkszyn konsistas interalie el mastrumadaj konstruaĵoj diversgrandaj, situantaj laŭ la apudaj vojoj.

La parokestra domo el la duono de la 18a jarcento kun la barokaj ornam-elementoj de la fasado. Ĝi troviĝas ĉe la preĝejo.

Famaj loĝantoj aŭ famuloj ligitaj kun Wilkszyn

Zofia Szychowska (^[3]) - d-rino de Medicina Universitato en Vroclavo, Pediatra Fakultato, loĝanta en Wilkszyn, favora por Esperanto.
Piotr Szychowski (^[4], ^[5], ^[6], ^[7], ^[8], ^[9], ^[10], ^[11], ^[12]) - d-ro habil., adjunkto de Muzika Akademio en Poznano, mondfama pianisto, favora por Esperanto, filo de univ. d-rino Zofia Szychowska kaj d-ro Marek Szychowski (laringologo).
Zbigniew Bortnik (^[13]) - pastro kanoniko, parokestro en la preĝejo de Sankta Laŭrenco en Wilkszyn, dekano de dekanejo en Miękinia.
Maciej Janowski (^[14]) - monda ĉampiono en motorcikla veturado sur skorio (2011), monda ĉampiono kun pola teamo (2013), ano de sportklubo "Sparta" Vroclavo.

Eksteraj ligiloj

La portalo de la parokejo de Sankta Laŭrenco en Wilkszyn

Bibliografio

'.

Ŝablono:Komunumo Wołów

Referencoj

Ŝablono:Komunumo Miękinia

[FOOTNOTEColmar_Grünhagen1866-1] 1,0 ^1,1 Colmar Grünhagen 1866.

[2] Rejestr zabytków nieruchomych woj. dolnośląskiego, p. 155. Narodowy Instytut Dziedzictwa. Alirita 2015-04-11.

[3] ttps://www.goldenline.pl/zofia-szychowska/

[4] ttps://amuz.edu.pl/piotr-szychowski-2/

[5] ttp://www.piotrszychowski.pl/

[6] ttps://www.google.com/search?q=piotr+szychowski&tbm=isch&source=iu&ictx=1&fir=z-hXt9g5TGENBM%253A%252CfOP2Y2IM5k4PwM%252C_&usg=__t0_pcSbbsueBuGXtVMagTAJ7w6I%3D&sa=X&ved=0ahUKEwjauPeeqNPZAhUK_KQKHeCxDBMQ9QEIODAF&biw=1024&bih=469#imgrc=z-hXt9g5TGENBM:

[7] ttps://www.youtube.com/watch?v=kN7iyJgn_uc

[8] ttps://www.youtube.com/watch?v=JkTxLbyEpXw

[9] ttp://gorzow.wyborcza.pl/gorzow/7,36844,23147136,piotr-szychowski-i-jego-goscie-koncert-jubileuszowy-pianisty.html?disableRedirects=true

[10] ttps://www.facebook.com/pg/LubuskiUrzadWojewodzki/photos/?tab=album&album_id=1836587829704830

[11] ttps://www.youtube.com/watch?v=gBa1lilil84&feature=share

[12] ttps://www.facebook.com/photo.php?fbid=10201336420692005&set=a.2436116121776.83806.1817927131&type=3&theater

[13] ttp://parafiawilkszyn.pl/parafia/50-2/

[14] ttps://pl.wikipedia.org/wiki/Maciej_Janowski_(%C5%BCu%C5%BClowiec)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

@@ Linio 83: / Linio 83: @@
 == Historiaj monumentoj ==
-Laŭ la registro de la Nacia Heredaĵ-Instituto enskribita sur la liston de historiaj monumentojestis enskribita<ref>{{cytuj stronę|url=http://www.nid.pl/pl/Informacje_ogolne/Zabytki_w_Polsce/rejestr-zabytkow/zestawienia-zabytkow-nieruchomych/DLN-rej.pdf|tytuł=Rejestr zabytków nieruchomych woj. dolnośląskiego|opublikowany=Narodowy Instytut Dziedzictwa|data dostępu=11.04.2015|strony=155}}</ref>:
+Laŭ la registro de la Nacia-Heredaĵ-Instituto enskribita sur la liston de historiaj monumentoj estis enskribita<ref>{{Citaĵo el la reto|url=http://www.nid.pl/pl/Informacje_ogolne/Zabytki_w_Polsce/rejestr-zabytkow/zestawienia-zabytkow-nieruchomych/DLN-rej.pdf|titolo=Rejestr zabytków nieruchomych woj. dolnośląskiego|eldoninto=Narodowy Instytut Dziedzictwa|alirdato=2015-04-11|paĝoj=155}}</ref>:
-* La '''preĝejo''' de [[Sankta Laŭrenco]] menciita jam en la jaro 1335, la nuna jam baroka el la jaro 1721, en la jaro 1909 rekonstruita, denove renovigita en la jaroj 1963  kaj 1974. Ĝi estis konstruita sur la plano de [[ortangulo]], kovrita per [[barelvolbo]], kun la [[luneto (arĥitekturo)|lunetoj]] (en la arĥitektura faklingvo estas vizierforma [[volbo]]) kaj ĉefaltarejo ([[absido]]) kaj ĥorejo. La internaĵo de la preĝejo devenas el la 18a jarcento, kaj la plej valoraj estas [[fresko]]j sur la [[plafono]], probable de la skolo de Willmann (el la jaro 1721). En la preĝejo estas mekanikaj tubaj [[orgeno]]j, naŭvoĉaj el la jaro 1868. Apud la preĝejo staras la figuro de [[Sankta Nepomuko]].
+* La '''preĝejo''' de [[Sankta Laŭrenco]] menciita jam en la jaro 1335, la nuna jam baroka el la jaro 1721, en la jaro 1909 rekonstruita, denove renovigita en la jaroj 1963  kaj 1974. Ĝi estis konstruita sur la plano de [[ortangulo]], kovrita per [[barelvolbo]], kun la [[luneto (arĥitekturo)|lunetoj]] (en la arĥitektura faklingvo estas vizierforma [[volbo]]) kaj ĉefaltarejo ([[absido]]) kaj ĥorejo. La internaĵo de la preĝejo devenas el la 18a jarcento, kaj la plej valoraj estas [[fresko]]j sur la [[plafono]], probable de la skolo de Willmann (el la jaro 1721). En la preĝejo estas mekanikaj tubaj [[orgeno]]j, naŭvoĉaj el la jaro 1868. Apud la preĝejo staras la figuro de [[Johano Nepomuka]].
-En la jaro 1910 ĝi estas la ĉefa konstruaĵo en la vilaĝo. La vilaĝo Wilkszyn konsistas interalie el mastrumadaj konstruaĵoj diversgrandaj, situitaj laŭ la apudaj vojoj.
+En la jaro 1910 ĝi estis la ĉefa konstruaĵo en la vilaĝo. La vilaĝo Wilkszyn konsistas interalie el mastrumadaj konstruaĵoj diversgrandaj, situantaj laŭ la apudaj vojoj.
 * La '''parokestra domo''' el la duono de la 18a jarcento kun la [[baroko|barokaj]] ornam-elementoj de la [[fasado]]. Ĝi troviĝas ĉe la preĝejo.