Police (Pollando): Malsamoj inter versioj

El Vikipedio, la libera enciklopedio
[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Kozyra (diskuto | kontribuoj)
Neniu resumo de redakto
Kozyra (diskuto | kontribuoj)
Linio 71: Linio 71:


=== Historio de Police de la 16a j ĝis la 19a jc ===
=== Historio de Police de la 16a j ĝis la 19a jc ===
[[Dosiero:Map Thirty Years War-fr.svg|eta|dekstra|Eŭropo dum la [[Tridekjara Milito]]]]

En la 16a kaj 17a jarcentoj tiuj terenoj famis pri la [[lupolo]]- kaj [[greno]]-komercoj. En la jaro 1630 dum la [[Tridekjara Milito]] (vidu la apudan mapon) la urbon konkeris armeo de [[Svedio]], kaj de la jaro 1720 eniris [[Prusio]]n (tiam oni germanigis la nomon al Pölitz). Po odzyskaniu autonomii w 1808 roku miasto
W XVI i XVII wieku tereny te były znane z handlu chmielem i zbożem. W 1630 roku
zostało zajęte przez Szwedów, a od 1720 roku wchodziło w skład Prus
(zgermanizowana nazwa Pölitz). Po odzyskaniu autonomii w 1808 roku miasto
rozkwitło ponownie. Wiązało się to głównie z rozwojem drobnego przemysłu. Dodatkowo
rozkwitło ponownie. Wiązało się to głównie z rozwojem drobnego przemysłu. Dodatkowo
powstawały liczne obiekty użyteczności publicznej, między innymi ratusz,
powstawały liczne obiekty użyteczności publicznej, między innymi ratusz,
Linio 82: Linio 80:
przełomie XIX i XX wieku w Policach istniała stocznia rzeczna. W 1898 roku
przełomie XIX i XX wieku w Policach istniała stocznia rzeczna. W 1898 roku
Police uzyskały kolejowe połączenie ze Szczecinem, prowadzące wówczas do Jasienicy.
Police uzyskały kolejowe połączenie ze Szczecinem, prowadzące wówczas do Jasienicy.
12 lat później linię kolejową przedłużono do Trzebieży. Powstanie kolei
12 lat później linię kolejową przedłużono do Trzebieży. La konstruita fervojo disvolviĝis la urbon kaj industrion.
przyczyniło się do dalszego rozwoju przemysłu.


(la artikolo de esperantisto '''Mariusz Borysiewicz''', doktoriĝ-kandidato el Pomeria Akademio en [[Slupsko]] / [[Słupsk]])
(la artikolo de esperantisto '''Mariusz Borysiewicz''', doktoriĝ-kandidato el Pomeria Akademio en [[Slupsko]] / [[Słupsk]])

Kiel registrite je 08:11, 9 nov. 2018

Police

Blazono

Blazono
urbo
Police (Pollando) (Pollando)
Police (Pollando) (Pollando)
DMS
Genitivo de la nomo Polic
Provinco Okcidenta Pomerio
Distrikto Distrikto Policki
Komunumo Komunumo Police
Speco de komunumo Urbo-kampa
Fondita en 1260
Urborajtoj 1260
Koordinatoj 53° 32′ N, 14° 34′ O (mapo)53.53333333333314.566666666667Koordinatoj: 53° 32′ N, 14° 34′ O (mapo)
Areo 36,84 km²
Loĝantaro 34456 (en 2004)
Loĝdenso 935,3 loĝ./km²
Poŝtkodo 72-009, 72-010, 72-011
Telefona antaŭkodo 91
Aŭtokodo ZPL
TERYT 4324311044
Estro Władysław Diakun
Titolo de estro Urbestro
Adreso de estraro Urząd Gminy
ul. Batorego 3
Poŝtkodo de estraro 72-009, 72-010, 72-011
Telefono de estraro 91 4311830
Fakso de estraro 91 4311832
Ĝemelaj urboj (Germanio) Pasewalk
(Danio) Korsør
(Ukrainio) Nowy Rozdół
Komunuma retejo http://www.police.pl
vdr

Police (kaŝube: Pòlëca; Polyz 1249, Poliz 1249, Pulitzs 1253, Politz 1253, Poltze 1577, Pölitz, germane: Pölitz) estas urbo en Okcidenta Pomerio en Pollando.

Monaĥejo de Aŭgustenoj, ruino, 14a jarcento, Police - Jasienica
La gentoj de okcident-slavoj, en la 9-a kaj 10-a jarcentoj

Ĝi apartenas al komunumo Police en distrikto Policki.

Historio

Historio de la ĉirkaŭaĵoj de Police de la antikveco ĝis la Mezepoko

Pollando dum la regado de Boleslavo la 3-a Kurbabuŝa
La princo de Pomerio Barnim la 1-a "Bona" (1210-1287)

La spuroj de la homsetlado sur tiuj terenoj aperis en la malfrua paleolitiko (ĉirkaŭ 8 mil jaroj a.K.). W okolicach jeziora Świdwie koczowało wówczas nieliczne plemię. Na Wysoczyźnie Mścięcińskiej pierwsi ludzie osadowili się w okresie późnego neolitu, reprezentując kulturę ceramiki sznurowej. Między IX a XI wiekiem w Mściecinie istniał wczesnośredniowieczny, słowiański obronny gród. Następnie Słowianie założyli osadę w okolicach współczesnego rynku Polic. Pierwsze pisane wzmianki o niej sięgają 1254 roku. Prawdopodobnie była to osada o charakterze rolno-rybackim oraz usługowym. En la jaro 1260 princo de Okcidenta Pomerio Barnim la 1-a "Bona" (1210-1287) enmanigis la urborajtojn al la urbo. Szybki rozwój, usytuowanego tuż przy ujściu Odry miasta, zagroził głównemu ośrodkowi Pomorza Zachodniego, a więc Szczecinowi. W celu zahamowania rozwoju Polic, w 1321 roku książę odebrał miastu prawa miejskie i włączył Police w obręb Szczecina. Prawa miejskie zostały przywrócone dopiero w 1808 roku. En la menciita tempo Police estis la posedaĵo de la urbanoj de Szczecin.

(la artikolo de esperantisto Mariusz Borysiewicz, doktoriĝ-kandidato el Pomeria Akademio en Slupsko / Słupsk)

Historio de Police de la 16a j ĝis la 19a jc

Eŭropo dum la Tridekjara Milito

En la 16a kaj 17a jarcentoj tiuj terenoj famis pri la lupolo- kaj greno-komercoj. En la jaro 1630 dum la Tridekjara Milito (vidu la apudan mapon) la urbon konkeris armeo de Svedio, kaj de la jaro 1720 eniris Prusion (tiam oni germanigis la nomon al Pölitz). Po odzyskaniu autonomii w 1808 roku miasto rozkwitło ponownie. Wiązało się to głównie z rozwojem drobnego przemysłu. Dodatkowo powstawały liczne obiekty użyteczności publicznej, między innymi ratusz, szkoły, nowy kościół, port rzeczny na Łarpii. Uruchomiono też przeprawę promową przez Odrę. W latach 1816-1939 miasto znajdowało się w powiecie Randow. W maju 1852 roku powołano Królewskie Ewangelickie Seminarium Nauczycielskie. Na przełomie XIX i XX wieku w Policach istniała stocznia rzeczna. W 1898 roku Police uzyskały kolejowe połączenie ze Szczecinem, prowadzące wówczas do Jasienicy. 12 lat później linię kolejową przedłużono do Trzebieży. La konstruita fervojo disvolviĝis la urbon kaj industrion.

(la artikolo de esperantisto Mariusz Borysiewicz, doktoriĝ-kandidato el Pomeria Akademio en Slupsko / Słupsk)

Historio de Police dum la 20a jc

W 1938 roku zbudowana została fabryka benzyny syntetycznej (niem. Hydrierwerke Pölitz ). Fabryka miała ogromne znaczenie dla przemysłu wojennego III Rzeszy. W dniu 15 października 1939 roku miasto zostało włączone w granice tak zwanego Wielkiego Miasta Szczecina. Tym sposobem okres rozwoju Polic przerwała II wojna światowa. Decydenci III Rzeszy postanowili w okolicach miasta wybudować dużą fabrykę benzyny syntetycznej. Produkowano w niej, na potrzeby armii niemieckiej, wysokiej klasy paliwo. Paliwo uzyskiwano z węgla, a używane było m.in. do napędu rakiet V-2. W tym czasie w okolicach Polic istniało także 8 obozów pracy oraz filia obozu koncentracyjnego w Sztuthofie. W obozach tych przebywało blisko 30 tys. więźniów różnej narodowości. 13 tys. więźniów, w tym 9 tys. Polaków, nie doczekało końca wojny. Fabryka i miasto były kilkakrotnie celem ataków sił powietrznych aliantów.

Curzon-linio kaj ŝanĝoj de la teritorio de Pollando post la Dua Mondmilito

Miasto zostało zdobyte 26 kwietnia 1945 roku wraz ze Szczecinem przez wojska radzieckie i polskie. Post la fino de Dua Mondmilito la urbo eniris Pollandon laŭ la decido de la Potsdama konferenco kaj ankaŭ laŭ la decidoj de la konferenco komenciĝis la procedo de translokiĝo de la germana popolo kaj anstataŭigo de ili per poloj de la centra Pollando kaj de orienta Pollando de post la Curzon-linio (vidu la apudan mapon). W rzeczywistości miasto znalazło się w rękach polskiej administracji dopiero w październiku 1946 roku. Wcześniej Rosjanie ustanowili w nim punkt przerzutowy wywożonych w głąb Rosji łupów wojennych. Jednak prawdziwy przełom w rozwoju miasta nastąpił w połowie lat sześćdziesiątych XX wieku, kiedy to postanowiono wybudować pod Policami duże zakłady chemiczne. Odtąd wzrasta też systematycznie liczba ludności, która aktualnie wynosi ponad 35 tys. osób. Współczesne Police są miastem nowoczesnym i przemysłowym.

(la artikolo de esperantisto Mariusz Borysiewicz, doktoriĝ-kandidato el Pomeria Akademio en Slupsko / Słupsk)

Bibliografio

  • Wiesław Gaweł, Gmina Police, Szczecin: PROMOCJA Agencja Wydawniczo-Reklamowa, 1997.
  • Wiesław Gaweł, Rys historyczny Polic, Police: Gazeta Policka, 1993.
  • Jan Matura, Historia Polic od czasów najstarszego osadnictwa do II wojny światowej, Police: Urząd Gminy w Policach, 2002.
  • Jan Matura, Powojenne Dzieje Polic 1945-2004. Police: Urząd Gminy w Policach, 2004.
  • Elżbieta Olczak, Julia Tazbir, Konrad Banach, Wielki atlas historyczny, Varsovio: Demart 2003.


Urbo Police sur mapo de distrikto Policki


Fervojstacio j

Vidu ankaŭ