Galilejaj satelitoj: Malsamoj inter versioj
[kontrolita revizio] | [nekontrolita versio] |
Alumnum (diskuto | kontribuoj) Neniu resumo de redakto |
786r (diskuto | kontribuoj) bilder-grandeco estas malfleksa, upright to pli bonas por altajn bildojn. korektetoj laŭ kritiko en telegramgrupo. |
||
Linio 1: | Linio 1: | ||
[[Dosiero:Jupiter and the Galilean Satellites.jpg| |
[[Dosiero:Jupiter and the Galilean Satellites.jpg|upright=1.1|eta|La 4 Galilejaj satelitoj kaj Jupitero en miksita bildo komparanta iliajn grandecojn. De supre al malsupre estas [[Ioo]], [[Eŭropo (luno)|Eŭropo]], [[Ganimedo]], kaj [[Kalisto (luno)|Kalisto]].]] |
||
La '''Galilejaj satelitoj''' estas la kvar satelitoj de [[Jupitero]] malkovritaj far [[Galilejo]]. Ili estas je multo la plej grandaj satelitoj de Jupitero, kaj ili estas videblaj eĉ per malforta teleskopo. Ili estis unue observitaj far Galilejo je la [[7-a de januaro]] [[1610]]. |
La '''Galilejaj satelitoj''' estas la kvar satelitoj de [[Jupitero]] malkovritaj far [[Galilejo]]. Ili estas je multo la plej grandaj satelitoj de Jupitero, kaj ili estas videblaj eĉ per malforta teleskopo. Ili – [[Ioo]], [[Eŭropo (luno)|Eŭropo]], [[Ganimedo]], kaj [[Kalisto (luno)|Kalisto]] – estis unue observitaj far Galilejo je la [[7-a de januaro]] [[1610]]. |
||
La nomojn de la lunoj donis la astronomo [[Simon Marius]], kiu asertis, ke li sendepende malkovris la lunojn. |
La nomojn de la lunoj donis la astronomo [[Simon Marius]], kiu asertis, ke li sendepende malkovris la lunojn. |
||
Linio 6: | Linio 6: | ||
La malkovro de tiuj lunoj estis fakto neklarigebla laŭ la tradicia [[Ptolemeo|ptolemea]] mondkoncepto, laŭ kiu ĉiuj astroj rivoluas ĉirkaŭ la [[Tero]]. Ĝi tial fortigis la sun-centran teorion de [[Koperniko]]. |
La malkovro de tiuj lunoj estis fakto neklarigebla laŭ la tradicia [[Ptolemeo|ptolemea]] mondkoncepto, laŭ kiu ĉiuj astroj rivoluas ĉirkaŭ la [[Tero]]. Ĝi tial fortigis la sun-centran teorion de [[Koperniko]]. |
||
Ĉiu el la kvar satelitoj estas pli granda ol la ceteraj lunoj de Jupitero kune (konataj estas pli ol 60). Ganimedo estas la plej granda luno de la [[sunsistemo]]; ĝi estas pli granda ol la |
Ĉiu el la kvar satelitoj estas pli granda ol la ceteraj lunoj de Jupitero kune (konataj estas pli ol 60). Ganimedo estas la plej granda luno de la [[sunsistemo]]; ĝi estas pli granda ol la planedo [[Merkuro]] aŭ la [[nanoplanedo]] [[Plutono]]. Se ĝi ne estus proksima al Jupitero, ĝi almenaŭ iutempe estus videbla per sen-ila okulo.<ref>[http://denisdutton.com/jupiter_moons.htm ''Naked-Eye Observations of Jupiter’s Moons'' (nudokulaj observoj de Jupiteraj lunoj) el "''Sky & Telescope''"] {{lingvokodo|en}}</ref> Krom Tero, Ioo antaŭe estis la sola sunsistema astro, kie aktivaj [[vulkano]]j estas konataj. |
||
Ioo kaj Tero estas la solaj astroj de la sunsistemo, kie aktivaj [[vulkano]]j estas konataj. |
|||
<br clear="all"> |
<br clear="all"> |
||
Linio 55: | Linio 54: | ||
|} |
|} |
||
== Referencoj == |
|||
⚫ | |||
== Notoj kaj referencoj == |
|||
<references /> <!-- Helpo : //eo.wikipedia.org/wiki/Helpo:Referencoj kaj piednotoj --> |
<references /> <!-- Helpo : //eo.wikipedia.org/wiki/Helpo:Referencoj kaj piednotoj --> |
||
⚫ | |||
[[Kategorio:Lunoj de Jupitero]] |
[[Kategorio:Lunoj de Jupitero]] |
Kiel registrite je 16:29, 26 nov. 2018
La Galilejaj satelitoj estas la kvar satelitoj de Jupitero malkovritaj far Galilejo. Ili estas je multo la plej grandaj satelitoj de Jupitero, kaj ili estas videblaj eĉ per malforta teleskopo. Ili – Ioo, Eŭropo, Ganimedo, kaj Kalisto – estis unue observitaj far Galilejo je la 7-a de januaro 1610.
La nomojn de la lunoj donis la astronomo Simon Marius, kiu asertis, ke li sendepende malkovris la lunojn.
La malkovro de tiuj lunoj estis fakto neklarigebla laŭ la tradicia ptolemea mondkoncepto, laŭ kiu ĉiuj astroj rivoluas ĉirkaŭ la Tero. Ĝi tial fortigis la sun-centran teorion de Koperniko.
Ĉiu el la kvar satelitoj estas pli granda ol la ceteraj lunoj de Jupitero kune (konataj estas pli ol 60). Ganimedo estas la plej granda luno de la sunsistemo; ĝi estas pli granda ol la planedo Merkuro aŭ la nanoplanedo Plutono. Se ĝi ne estus proksima al Jupitero, ĝi almenaŭ iutempe estus videbla per sen-ila okulo.[1] Krom Tero, Ioo antaŭe estis la sola sunsistema astro, kie aktivaj vulkanoj estas konataj.
La Galilejaj satelitoj estas, de la plej proksima ĝis la plej malproksima:
Nomo | Bildo | Diametro (km) |
Maso (kg) |
Meza orbita radiuso (km) |
Orbita periodo |
Tipo |
---|---|---|---|---|---|---|
Ioo | 3643 | 8,93×1022 | 421 800 | 1,77 tagoj | vulkana | |
Eŭropo | 3122 | 4,8×1022 | 671 100 | 3,55 tagoj | oceana | |
Ganimedo | 5262 | 1,48×1023 | 1 070 400 | 7,16 tagoj | oceana | |
Kalisto | 4821 | 1,08×1023 | 1 882 700 | 16,69 tagoj | oceana |
Referencoj
- ↑ Naked-Eye Observations of Jupiter’s Moons (nudokulaj observoj de Jupiteraj lunoj) el "Sky & Telescope" (angle)
|