Socia sekso: Malsamoj inter versioj

Browse history interactively

[kontrolita revizio]

← Iru al antaŭa ŝanĝo Iru al sekvanta ŝanĝo →

Enhavo forigita Enhavo aldonita

VidaVikiteksto

Enteksta

Kiel registrite je 11:37, 25 dec. 2018

Genro^[1] (neologisme laŭ la angla vorto gender [ĜENder]) estas la "socia" aŭ "psikologa" sekso de persono, kiu malsamas al biologia sekso, statistika klasigo de homoj bazita je ilia rolo en reproduktado. Oni devas rimarki, ke la esperanta vorto "sekso" ne nur inkluzivas la biologian sencon, sed enhavas ankaŭ sociajn kaj kulturajn sencojn.

La distingo inter "biologia sekso" kaj "socia sekso," kaj la kapablo difini biologian sekson laŭ absolutaj terminoj, estas tamen komplikitaj pro la ekzisto de homoj kun kondiĉoj, kia la simptomaro de plena androgen-rezistado, kie plene fenotipe inaj homoj estas genotipe "viraj." Ĝi estas plu komplikita pro lastaj studoj en neŭroscienco, kiuj montras similaĵojn inter la malmultaj sekse duformaj cerbaj strukturoj de antaŭhormonterapiaj transseksuloj kaj tiuj de cisgenruloj de ilia interna sekso.^[2] Iusence eĉ biologia sekso estas socia konstruaĵo, kvankam utila konstruaĵo por priskribi la plimulton da homoj, sed certe ne scienca leĝo kiel gravito aŭ lumrapido.

En feminisma teorio kaj kvir-teorio oni distingas la utilajn biologiajn klasigojn de vira, ina, kaj interseksa seksoj, disde la socia sekso, la aro de enaj sentoj, sociaj konceptoj, normoj, kredoj, kaj anticipoj konstruitaj ĉirkaŭ tiu klasigo, laŭ kiuj oni taksas sin viro, virino, ambaŭ, aŭ neniu el tiuj.

Kelkaj aspektoj de socia sekso estas:

nomo kaj respekttitolo;
aspekto - videbla fizika formo, hararo, voĉo ktp.;
vestaĵoj;
sinteno;
interna identiĝo.

Malakordo aŭ malkonformo inter aspektoj de ies interna sento pri sia sekso kaj ties socie determinita sekso povas logi diskriminacion aŭ eĉ perforton.

Socia seksrolo

Socia seksrolo (angle gender role) estas la kondutmaniero kiu en ĝusta kulturo estas taksata tipa aŭ akceptabla por koncerna sekso. Laŭ kelkaj psikologoj, kelkaj kondutmanieroj rezultas pro biologiaj kondiĉoj kaj kelkaj pro socia premo.

Vidu ankaŭ

Eksteraj ligiloj

Retpaĝo de la Eŭropa Komisiono pri seksegaleco (oficialaj lingvoj de Eŭropa Unio)

Referencoj

Ŝablono:Ĝ

[1] ttp://www.reta-vortaro.de/revo/art/genr.html#genr.0o.POL

[2] Ligilaro al diversaj neŭrosciencaj studoj en la angla.

[1]

[2]

@@ Linio 1: / Linio 1: @@
 [[Dosiero:Bagpipe performer.jpg|eta|dekstra|180px|[[Sakŝalmo]] en [[Skotlando|Skota]] [[Armeo|armea]] klano-[[uniformo]]. En multaj partoj de la [[Okcidenta civilizo|Okcidento]], [[jupo]] povas esti neakceptebla kiel parto de vira [[socia seksrolo]], sed en [[Skotlando]] viroj tradicie portas [[kilto]]-n, kiu estas iom simila al virina jupo.]]
-{{Mankas fonto|'''Socia sekso'''|dato=oktobro 2017}} aŭ '''genro'''<ref>http://www.reta-vortaro.de/revo/art/genr.html#genr.0o.POL</ref> ([[neologismo|neologisme]] laŭ la [[angla lingvo|angla]] vorto ''gender'' [ĜENder]) estas la "socia" aŭ "psikologa" sekso de persono, kiu malsamas al [[sekso|biologia sekso]], statistika klasigo de homoj bazita je ilia rolo en reproduktado. Oni devas rimarki, ke la esperanta vorto "sekso" ne nur inkluzivas la [[biologio|biologian]] sencon, sed enhavas ankaŭ [[socio|sociajn]] kaj [[kultura]]jn sencojn.
+'''Genro'''<ref>http://www.reta-vortaro.de/revo/art/genr.html#genr.0o.POL</ref> ([[neologismo|neologisme]] laŭ la [[angla lingvo|angla]] vorto ''gender'' [ĜENder]) estas la "socia" aŭ "psikologa" sekso de persono, kiu malsamas al [[sekso|biologia sekso]], statistika klasigo de homoj bazita je ilia rolo en reproduktado. Oni devas rimarki, ke la esperanta vorto "sekso" ne nur inkluzivas la [[biologio|biologian]] sencon, sed enhavas ankaŭ [[socio|sociajn]] kaj [[kultura]]jn sencojn.
-La distingo inter "biologia sekso" kaj "socia sekso," kaj la kapablo difini biologian sekson laŭ absolutaj terminoj, estas tamen komplikitaj pro la ekzisto de homoj kun kondiĉoj, kia la [[simptomaro de plena androgen-rezistado]], kie plene fenotipe inaj homoj estas genotipe "viraj." Ĝi estas plu komplikita pro lastaj studoj en neŭroscienco, kiuj montras similaĵojn inter la malmultaj [[Seksa duformismo|sekse duformaj]] [[Cerbo|cerbaj]] strukturoj de antaŭhormonterapiaj [[transseksulo]]j kaj tiuj de cisgenruloj de ilia interna sekso.<ref>[https://docs.google.com/spreadsheets/d/1d9KKqP9IHa5ZxU84a_Jf0vIoAh7e8nj_lCW27KbYBh0/edit?pli=1#gid=0 Ligilaro al diversaj neŭrosciencaj studoj en la angla].</ref> Iusence eĉ biologia sekso estas socia konstruaĵo, kvankam utila konstruaĵo por priskribi la plimulton da homoj, sed certe ne scienca leĝo kiel [[gravito]] aŭ [[lumrapido]].
+La distingo inter "biologia sekso" kaj "socia sekso," kaj la kapablo difini biologian sekson laŭ absolutaj terminoj, estas tamen komplikitaj pro la ekzisto de homoj kun kondiĉoj, kia la [[simptomaro de plena androgen-rezistado]], kie plene fenotipe inaj homoj estas genotipe "viraj." Ĝi estas plu komplikita pro lastaj studoj en neŭroscienco, kiuj montras similaĵojn inter la malmultaj [[Seksa duformismo|sekse duformaj]] [[Cerbo|cerbaj]] strukturoj de antaŭhormonterapiaj [[transseksulo]]j kaj tiuj de cisgenruloj de ilia interna sekso.<ref>[https://docs.google.com/spreadsheets/d/1d9KKqP9IHa5ZxU84a_Jf0vIoAh7e8nj_lCW27KbYBh0 Ligilaro al diversaj neŭrosciencaj studoj en la angla].</ref> Iusence eĉ biologia sekso estas socia konstruaĵo, kvankam utila konstruaĵo por priskribi la plimulton da homoj, sed certe ne scienca leĝo kiel [[gravito]] aŭ [[lumrapido]].
 En [[feminismo|feminisma teorio]] kaj [[kvir-teorio]] oni distingas la utilajn biologiajn klasigojn de [[vira sekso|vira]], [[ina sekso|ina]], kaj [[intersekseco|interseksa]] seksoj, disde la socia sekso, la aro de enaj sentoj, sociaj konceptoj, normoj, kredoj, kaj anticipoj konstruitaj ĉirkaŭ tiu klasigo, laŭ kiuj oni taksas sin viro, virino, ambaŭ, aŭ [[Neduuma genro|neniu el tiuj]].