Homeostato: Malsamoj inter versioj
| [nekontrolita versio] | [kontrolita revizio] |
e Osteologia movis paĝon Homeostazo al Homeostato: la NPIV-a formo estas ‘homeostato’ ( http://vortaro.net/#homeostato ); ne en ReVo; ŝajna etimologio per στάσις = ‘stato’ |
e homeostaz/ → homeostat/ (laŭ NPIV http://vortaro.net/#homeostato ; ne en ReVo) |
||
| Linio 1: | Linio 1: | ||
''' |
'''Homeostato''' aŭ '''homeostazo''' (de la [[greka lingvo|greka]] ''homos'' (ὅμος), ‘simila’,<ref>[http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus%3Atext%3A1999.04.0057%3Aentry%3Do%28%2Fmoios ὅμοιος], Henry George Liddell, Robert Scott, ''A Greek-English Lexicon'', pri ''Perseus''.</ref> kaj ''stasis'' (στάσις), ‘stato’, ‘stabileco’)<ref>[http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus%3Atext%3A1999.04.0057%3Aentry%3Dsta%2Fsis στάσις], Henry George Liddell, Robert Scott, ''A Greek-English Lexicon'', pri ''Perseus''.</ref> estas propraĵo de la vivantaj [[Organismo|organismoj]] kiu konsistas en sia kapablo elteni internan kondiĉon stabilan kiu kompensu la ŝanĝojn en sia medio pere de la interŝanĝo regulata de materio kaj energio kun la ekstero ([[metabolo]]). Temas pri maniero de dinamisma ekvilibro kiu eblas danke al reto de kontrolsistemoj renutritaj kiuj konstituas la mekanismojn de [[Dinamika ekvilibro|memregulado]] de la vivaj estaĵoj. Ekzemploj de homeostato estas la [[termoregulado|regulado de la temperaturo]] kaj la ekvilibro inter [[acido|acideco]] kaj alkaleco ([[pH]]). |
||
La koncepto estis aplikita de [[Walter Bradford Cannon]] en 1926,<ref>{{cite book |
La koncepto estis aplikita de [[Walter Bradford Cannon]] en 1926,<ref>{{cite book |
||
Kiel registrite je 05:54, 27 dec. 2018
Homeostato aŭ homeostazo (de la greka homos (ὅμος), ‘simila’,[1] kaj stasis (στάσις), ‘stato’, ‘stabileco’)[2] estas propraĵo de la vivantaj organismoj kiu konsistas en sia kapablo elteni internan kondiĉon stabilan kiu kompensu la ŝanĝojn en sia medio pere de la interŝanĝo regulata de materio kaj energio kun la ekstero (metabolo). Temas pri maniero de dinamisma ekvilibro kiu eblas danke al reto de kontrolsistemoj renutritaj kiuj konstituas la mekanismojn de memregulado de la vivaj estaĵoj. Ekzemploj de homeostato estas la regulado de la temperaturo kaj la ekvilibro inter acideco kaj alkaleco (pH).
La koncepto estis aplikita de Walter Bradford Cannon en 1926,[3] en 1929[4] kaj en 1932,[5][6] por referenci al la koncepto de interna medio (milieu intérieur), publikigita en 1865 de Claude Bernard, konsiderita ofte la patro de la fiziologio.
Tradicie ĝi aplikiĝis en biologio sed, pro tio ke ne nur biologio kapablas plenumi tiun difinon, ankaŭ aliaj sciencoj kaj teknikoj adoptiĝis tiun terminon.[7]
Vidu ankaŭ
Notoj
- ↑ ὅμοιος, Henry George Liddell, Robert Scott, A Greek-English Lexicon, pri Perseus.
- ↑ στάσις, Henry George Liddell, Robert Scott, A Greek-English Lexicon, pri Perseus.
- ↑ Cannon, W. B.. (1926) “Physiological regulation of normal states: some tentative postulates concerning biological homeostatics”, A. Pettit(ed.): A Charles Richet : ses amis, ses collègues, ses élèves (france). Paris: Les Éditions Médicales, p. 91.
- ↑ Cannon WB. (1929). «Organization For Physiological Homeostasis». Physiol Rev. 9: 399–431.
- ↑ Cannon WB. título=The Wisdom of the Body (1932). W. W. Norton & Company, Inc., New York.
- ↑ Karl Ludwig von Bertalanffy: ... aber vom Menschen wissen wir nichts, English title Robots, Men and Minds, translated by Dr. Hans-Joachim Flechtner. Page 115. Econ Verlag GmbH (1970), Düsseldorf, Wien. 1a eldono.
- ↑ Langley L.L (1982). Homeostasis. Madrid: Alhambra. pp. 6–8.