Lingvaj rajtoj: Malsamoj inter versioj

El Vikipedio, la libera enciklopedio
[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
de gepatra lingvo
e Bibliografio
Linio 1: Linio 1:
{{ĝermo|lingvo}}
'''Lingvaj rajtoj''' (aŭ '''lingvaj homaj rajtoj''') estas la [[Homaj rajtoj|homaj]] kaj [[Civilaj rajtoj|civilaj]] rajtoj temantaj la individuan kaj kolektivan rajton elekti la lingvon aŭ lingvojn por komuniki aŭ en la privata aŭ en la publika sfero, sendistinge per [[etno]], [[nacieco]], aŭ la nombro da parolantoj de lingvo en iu teritorio.
'''Lingvaj rajtoj''' (aŭ '''lingvaj homaj rajtoj''') estas la [[Homaj rajtoj|homaj]] kaj [[Civilaj rajtoj|civilaj]] rajtoj kiuj temas pri la individua kaj kolektiva rajtoj elekti la lingvon aŭ lingvojn por komuniki aŭ en la privata aŭ en la publika sfero, sendistinge de [[etno]], [[nacieco]], aŭ la nombro da parolantoj de lingvo en iu teritorio.


Lingvaj rajtoj inkluzivas je leĝaj, administraj, kaj juĝistaj agoj, edukado, kaj amaskomunikiloj en lingvo komprenata kaj libere elektita per tiuj koncernataj. Estas manieroj de rezistado kontraŭ devigita kultura asimilado kaj [[lingva imperiismo]], precipe en la kunteksto de protektado de [[minoritato]]j kaj [[indiĝenaj popoloj]].
Lingvaj rajtoj inkluzivas la leĝajn, administrajn, kaj juĝistajn agojn, edukadon, samkiel la amaskomunikilojn en lingvo komprenata kaj libere elektita fare de tiuj koncernataj<ref>(en) Hult, F.M., & Hornberger, N.H. (2016). ''Re-visiting orientations to language planning: problem, right, and resource''. ''[http://bilingualreview.utsa.edu/index.php/br/article/view/118 Bilingual Review/La revista bilingüe], 33''(3), 30–49. </ref>.


Estas manieroj de rezistado kontraŭ devigata [[kultura asimilado]] kaj [[lingva imperiismo]], precipe en la kunteksto de protektado de [[minoritato]]j kaj [[indiĝenaj popoloj]].
Lingvaj rajtoj en internacia leĝo estas kutime alpaŝitaj en la pli vasta trabaro de kulturo kaj edukaj rajtoj.

Lingvaj rajtoj en [[Internacia juro de homaj rajtoj|internacia juro]] estas kutime alpaŝitaj en la pli vasta trabaro de kulturo kaj edukaj rajtoj.


Gravaj dokumentoj por lingvaj rajtoj inkluzivas je la [[Universala Deklaracio de Lingvaj Rajtoj]], la [[Eŭropa Ĉarto pri la Regionaj kaj Minoritataj Lingvoj]], kaj la [[Kadra konvencio por la protekto de naciaj malplimultoj]].
Gravaj dokumentoj por lingvaj rajtoj inkluzivas je la [[Universala Deklaracio de Lingvaj Rajtoj]], la [[Eŭropa Ĉarto pri la Regionaj kaj Minoritataj Lingvoj]], kaj la [[Kadra konvencio por la protekto de naciaj malplimultoj]].

== Bibliografio ==
[[Bengt-Arne Wickström]], ''Lingvaj rajtoj kaj [[lingva justeco]]'', en : [[Ulrich Lins|U. Lins]] & [[Detlev Blanke|D. Blanke]], "[[La arto labori kune: festlibro por Humphrey Tonkin|La arto labori kune]]", p. 97-103, 2010, eld. [[Universala Esperanto-Asocio]], <nowiki>ISBN 978-92-9017-113-3</nowiki>.


== Vidu ankaŭ ==
== Vidu ankaŭ ==
* [[Afrika Akademio de Lingvoj]]
[[Lingva justeco]]
[[Afrika Akademio de Lingvoj]]

* [[Gepatra lingvo]]
* [[Minoritata lingvo]]
[[Gepatra lingvo]]

[[Minoritata lingvo]]


==Eksteraj ligiloj==
==Eksteraj ligiloj==
* [http://www.lingvaj-rajtoj.org/ Lingvaj rajtoj] - Internacia simpozio pri: "Aktuala stato de la lingvaj rajtoj en la mondo", [[Unuiĝintaj Nacioj]], [[Ĝenevo]], 24-a aprilo 2008
[http://www.lingvaj-rajtoj.org/ Lingvaj rajtoj] - Internacia simpozio pri: "Aktuala stato de la lingvaj rajtoj en la mondo", [[Unuiĝintaj Nacioj]], [[Ĝenevo]], 24-a aprilo 2008


[http://www.liberafolio.org/arkivo/www.liberafolio.org/Members/Seikou/lingvo-senrajta/ Lingvo senrajta], recenzo de Rubén Fernández Asensio en Libera Folio de la libro ''Language without rights'' de Lionel Wee,
{{ĝermo|lingvo}}


== Referencoj ==
[[Kategorio:Sociolingvistiko]]
[[Kategorio:Sociolingvistiko]]
[[Kategorio:Lingvaj rajtoj]]
[[Kategorio:Lingvaj rajtoj]]

Kiel registrite je 12:52, 14 jan. 2019


Lingvaj rajtoj (aŭ lingvaj homaj rajtoj) estas la homaj kaj civilaj rajtoj kiuj temas pri la individua kaj kolektiva rajtoj elekti la lingvon aŭ lingvojn por komuniki aŭ en la privata aŭ en la publika sfero, sendistinge de etno, nacieco, aŭ la nombro da parolantoj de lingvo en iu teritorio.

Lingvaj rajtoj inkluzivas la leĝajn, administrajn, kaj juĝistajn agojn, edukadon, samkiel la amaskomunikilojn en lingvo komprenata kaj libere elektita fare de tiuj koncernataj[1].

Estas manieroj de rezistado kontraŭ devigata kultura asimilado kaj lingva imperiismo, precipe en la kunteksto de protektado de minoritatoj kaj indiĝenaj popoloj.

Lingvaj rajtoj en internacia juro estas kutime alpaŝitaj en la pli vasta trabaro de kulturo kaj edukaj rajtoj.

Gravaj dokumentoj por lingvaj rajtoj inkluzivas je la Universala Deklaracio de Lingvaj Rajtoj, la Eŭropa Ĉarto pri la Regionaj kaj Minoritataj Lingvoj, kaj la Kadra konvencio por la protekto de naciaj malplimultoj.

Bibliografio

Bengt-Arne Wickström, Lingvaj rajtoj kaj lingva justeco, en : U. Lins & D. Blanke, "La arto labori kune", p. 97-103, 2010, eld. Universala Esperanto-Asocio, ISBN 978-92-9017-113-3.

Vidu ankaŭ

Lingva justeco

Afrika Akademio de Lingvoj

Gepatra lingvo

Minoritata lingvo

Eksteraj ligiloj

Lingvaj rajtoj - Internacia simpozio pri: "Aktuala stato de la lingvaj rajtoj en la mondo", Unuiĝintaj Nacioj, Ĝenevo, 24-a aprilo 2008

Lingvo senrajta, recenzo de Rubén Fernández Asensio en Libera Folio de la libro Language without rights de Lionel Wee,

Referencoj

  1. (en) Hult, F.M., & Hornberger, N.H. (2016). Re-visiting orientations to language planning: problem, right, and resource. Bilingual Review/La revista bilingüe, 33(3), 30–49.