11-a de aprilo

aprilo
lu	ma	me	ĵa	ve	sa	di
1	2	3	4	5	6	7
8	9	10	11	12	13	14
15	16	17	18	19	20	21
22	23	24	25	26	27	28
29	30
aranĝo de 2024 tagoj

La 11-a de aprilo estas la 101-a tago de la jaro (la 102-a en superjaroj) laŭ la gregoria kalendaro. 264 tagoj restas.

Je la 11-a de aprilo okazis, interalie:

Eventoj

• 217: Makrino iĝis romia imperiestro
• 672: Adeodato la 2-a iĝis papo
• 896: Bonifaco la 6-a iĝis papo
• 1471: Anglio: Eduardo la 4-a resurtroniĝis
• 1512: Dum italaj militoj en la batalo de Raveno franca armeo venkis Sanktan Ligon
• 1525: Pollando: Staszów iĝis urbo
• 1677: Franca-Nederlanda milito: venko de franca armeo en la batalo de Cassel
• 1689: Abatejo Westminster: Vilhelmo la 3-a kaj Mario la 2-a kroniĝis kiel gereĝoj de Anglio kaj Skotlando
• 1713: Subskribo de Traktato de Utrecht finanta la militon de hispana sukcedo
• 1764: Rusia Imperio kaj Reĝlando Prusio aliancis por haltigi reformojn de la Unua Respubliko (Krono de la Regno de Pollando kaj Grandprinclando Litovio)
• 1775: En Germanio okazis la lasta ekzekuto pro sorĉado
• 1775: Unua dispartigo de Pollando: en Varsovio Dispartiga Sejmo, kunvokita de Rusia Imperio, Reĝlando Prusio kaj Aŭstrio, finis sian sesion agnoskante dispartigan traktaton koncerne la Respublikon de Ambaŭ Nacioj, faritan en 1772
• 1776: Pollando: Niepołomice iĝis urbo
• 1814: Traktato de Fontainebleau finis al Militon de la Sesa Koalicio - abdiko de Napoleono Bonaparte kaj lia ekziligo al Elbo
• 1831: Novembra ribelo kontraŭ Rusia Imperio: venko de poloj en batalo de Poryck (nun en Volina provinco)
• 1833: Vieno: premiero de la farso La malica spirito de Lumpazivagabundus de Johann Nestroy
• 1864: Januara ribelo kontraŭ Rusia Imperio: matene pola diktatoro de la ribelo Romuald Traugutt estis arestita de cara polico
• 1865: Franca sciencisto Louis Pasteur akiris sian patenton pri la metodo de vino-varmigado, poste nomata pasteŭrizado
• 1868: En Japanio finiĝis ŝoguna reĝimo
• 1888: Nederlando: en Amsterdamo fondiĝis La Reĝa Koncertejo
• 1894: Ugando: Brita Imperio establis Ugandan Protektoraton
• 1906: Sigmund Freud verkis la unuan leteron al Carl Gustav Jung
• 1909: Israelo: Tel-Avivo fondiĝis
• 1919: Internacia Organizaĵo de Laboro fondiĝis
• 1921: Emiro Abd Allah ibn Husajn establis unuan centralizitan registaron en la ĵus kreita brita protektorato de la Emirlando Transjordanio
• 1939: Adolf Hitler subskribis planon de la germana invado en Pollandon kun la ĉefpremiso de fulmomilito
• Dua mondmilito en Pollando kaj la mondo:
  • 1940: Lodzo sub germana okupado renomiĝis al Litzmannstadt, omaĝe al generalo Karl Litzmann; pro partizana aktiveco de majoro Henryk Dobrzański SS-anoj, ĝendarmoj kaj Gestapo revenĝe murdis ĉirkaŭ 300 polojn kaj bruligis 400 domojn en 3 vilaĝoj (en Skłoby (proksime al Szydłowiec) pereis 265 viroj; sume de la 7-a de aprilo germanoj murdis 711 civilulojn de 31 vilaĝoj); germanaj regopovoj anoncis likvidon de ĉiuj judaj komercejoj kun enspezo malpli ol 100 mil zlotojn de neta gajno monate; en areo de Lvovo nombro de membroj de la Asocio de Armita Batalado estis ĉirkaŭ 35 mil, en tio nur kvarono estis armita; en Varsovio solena malfermo de germanaj juĝejoj; en Poznań Gestapo arestis subkolonelon Leon Komorski, mortinta post unu jaro en malliberejo de Rawicz
  • Nov-Jorko: "Nowy Świat" publikigis raporton de Karl Thalbitzer el Stokholmo pri polaj rifuĝintoj post agreso de Germanio al Danio kaj Norvegio - en Danion venis 10-15 mil polojn, kaj multe pli en Svedion kaj Norvegion, danaj ĵurnalistj estis la unuaj, kiuj malkaŝis krimojn de germanoj; samnumere korespondaĵo el Bukareŝto pri la lasta deportado de sovetaj regopovoj de ĉirkaŭ 250 mil poloj, kaj ke 20 personoj pereis dum kunpuŝiĝoj kun rusaj kamparanoj ekziligotaj
  • 1941: Germana polico en Varto-Lando dum la tuta tago kontrolis vojaĝantajn polojn sur fervoj-linioj; germanoj laborigis en ĉirkaŭaĵo de Varsovio ĉirkaŭ 25 mil judojn pri grundplibonigado
  • Itala kaj hungara armeoj invadis Jugoslavion; Egiptio: solvo de la konkurso pri kanto por Memstara Brigado de Karpataj Pafistoj - venis 30 laboraĵoj
  • 1942: Pola Rezistomovado: flankataka plotono "Wachlarz" de Pola Enlanda Armeo sinkigis en kanalo liganta Dnepron kun Okcidenta Bugo kirasitan ŝipon por bari akvovojon inter Nigra Maro kaj Balta Maro
  • 1943: Germana polico pafekzekutis en vilaĝo apud Bodzentyn 19 personojn pro kunlaboro kun partizanoj kaj en alia vilaĝo de distrikto Kielecki 92 personojn, en tio 16 infanojn ĝis 7 jaroj
  • Germanoj oficiale informis pri trovo apud Smolensk de amasa tombo kun 3000 kadavroj de polaj oficiroj, murditaj en 1940 de NKVD - sovetaj regopovoj malkonfesis la krimon, akuzante germanojn kaj rompis diplomatiajn rilatojn kun la pola registaro en ekzilo
  • 1944: Germana polico pafmortigis en ruinoj de Varsovia geto 80 personojn; 127 usonaj bombaviadiloj atakis Szczecin kaj Żary
  • 1945: La 2-a Armeo de Pola Soldataro okupis defendan pozicion apud rivero Nysa Łużycka
  • Usonaj soldatoj liberigis germanan naziisman koncentrejon Buchenwald kaj Mittelbau-Dora
• 1956: Kondamnita al ĝismorta puno pola piloto de ĉasaviadilo Stanisław Skalski estis liberigita kaj rehonorigita
• 1956: Habib Burgiba iĝis ĉefministro de Tunizio
• 1961: En Jerusalemo komenciĝis proceso de la nazia germana krimulo Adolf Eichmann
• 1963: Papo Johano la 23-a publikigis sian lastan enciklikon Pacem in terris, adresitan pli al la "homoj de bona volo" ol katolikoj
• 1968: Prezidento Lyndon B. Johnson subskribis la akton de civilaj rajtoj.
• 1968: Germana studentestro Rudi Dutschke serioze vundita dum atenco en Berlino
• 1970: Kosmocentro Kennedy Space Center: kadre de la Projekto Apollo estis lanĉita Apollo 13
• 1979: Idi Amin, diktatoro en Ugando, estis eksoficigita.
• 1980: Deklaro de la Komitato de Socia Memdefendo KOR en la 40-an datrevenon de la Katina krimo, esprimanta konvinkon, ke malkaŝo de stalinistaj krimoj kontraŭ polaj civitanoj "estos esenca paŝo direkte al frateco kaj amikeco kun la rusa nacio"
• 1983: Konstantin Ĉernenko iĝis komunista gvidanto de Sovetunio
• 1983: La filmo Gandhi de Richard Attenborough ricevis 8 Oskar-premiojn (i.a. pro la plej bona reĝisorado kaj la filmo mem)
• 1990: En Pollando oni forigis cenzuron de Pola Popola Respubliko
• 1996: Pro incendio 17 personoj pereis kaj 88 vundiĝis en Flughaveno Duseldorfo
• 1998: Kamboĝa armeo konkeris la lastan grandan bazon de Ruĝaj Kmeroj (apud landlimo kun Tajlando)
• 2002: Venezuelo: puĉo kontraŭ prezidento Hugo Chávez por du tagoj flankigis lin de la regopovo - 19 personoj pereis kaj ĉirkaŭ 300 vundiĝis
• 2005: Nov-Delhio: ĉefministroj de Barato kaj Ĉinio Manmohan Singh kaj Wen Jiabao subskribis interkonsenton pri strategia partnereco por paco kaj prospero
• 2006: Eŭropa Kosma Agentejo: sondilo Venus Express atingas Venuson
• 2010: Post celebrado de la 70-a datreveno de Soveta Krimo en Katin sur varsovia aviadilejo alteriĝis aviadilo kun korpo de tragike mortinta pola prezidento Lech Kaczyński. La ĉerko estis transportita al Prezidenta Palaco, kien alvenis preskaŭ 200 mil personoj por omaĝi la prezidenton.
• 2011: Laurent Gbagbo, eksa prezidento de Ebur-Bordo, estis arestita post kvar monatoj da armita konflikto
• 2011: Dum bomba atenco en la Metroo de Minsko mortis 15 kaj vundiĝis 204 personoj
• 2012: Forta tertremo apud Sumatro
• 2015: En Panamurbo renkontiĝis prezidentoj de Usono kaj Kubo: Barack Obama kaj Raúl Castro
• 2018: Varsovio: dum scienca konferenco estis prezentita enkonduka teknika raporto de la komisiono de Antoni Macierewicz pri la pola registara aviadilo frakasiĝinta super Smolensk - oni konstatis detruajn eksplodojn ene en la aero, kaj la prilaboraĵon direktis al akuzisto

Naskiĝoj

• 146: Septimo Severo, romia imperiestro, fondinto de dinastio, persekutanta kristanojn kaj judojn (m. 211)
• 1357: Johano la 1-a, reĝo de Portugalio, fondinto de la Dinastio Aviso (m. 1433)
• 1492: Margareta de Navaro, franca verkistino de renesanco kaj reĝa fratino, mecenato (m. 1549)
• 1626: Paul Hainlein, germana komponisto de baroko (m. 1686)
• 1644: Maria-Johanino Baptistino de Savojo, dukino de Savojo (m. 1724)
• 1722: Christopher Smart, angla poeto mistik-matematika (m. 1771)
• 1735: Sándor Báróczi, hungara verkisto kaj tradukisto (m. 1809)
• 1749: Adélaïde Labille-Guiard, franca pentristino de portretoj kaj pri historio (m. 1803)
• 1771: Samuel Linde, pola pedagogo sveddevena, leksikografo, tradukisto, lingvisto kaj bibliotekisto (m. 1847)
• 1801: Claude Tillier, franca pamfletisto kaj romanisto (m. 1844)
• 1810: Henry Creswicke Rawlinson, angla diplomato kaj asiriologo, kontribuanta al Encyclopaedia Britannica (m. 1895)
• 1819: Karl Leiningen-Westerburg, generalo, unu el martiroj de hungara revolucio de 1848 (m. 1849)
• 1825: Ferdinando Lasalo, germana politikisto, socialisto kaj verkisto juddevena, kritikisto de Bismarck (m. 1864)
• 1852: Bérenger Saunière, franca katolika kleriko enigme riĉiĝinta (m. 1917)
• 1852: Leon Wyczółkowski, pola pentristo, grafikisto kaj desegnisto, reprezentanto de realisma pentrarto kadre de Juna Pollando (m. 1936)
• 1877: Ivan Ŝirjaev, rusia instruisto, kunlaboranto de "L' Esperantiste", "Lingvo Internacia", "La Lumo", "La Ondo de Esperanto", "Literatura Mondo" kaj iniciatinto de la Enciklopedio de Esperanto, enestanta en antologio 33 Rakontoj, lanĉita de la eldonejo Pro Esperanto (m. 1933)
• 1887: Jack Phillips, brita maristo kaj radiotelegrafisto sur Titanic (m. 1912)
• 1887: Gyula Szőkefalvi-Nagy, hungara profesoro kaj matematikisto (m. 1953)
• 1889: Nick LaRocca, usona kornetisto kaj pioniro de ĵazo (m. 1961)
• 1892: György Páll, rumania hungara ĵurnalisto, redaktoro (m. 1973)
• 1898: Frank Reginald Banham, angla esperantisto kaj korektisto transloĝinta en Aŭstralion, redaktoro de "La Suda Kruco", kunlaboranto de la Enciklopedio de Esperanto, tradukisto (m. 1974)
• 1900: Sándor Márai, hungara verkisto, poeto, ĵurnalisto, membro de Hungara Scienca Akademio (m. 1989)
• 1903: Misuzu Kaneko, japana poetino kaj kantverkistino, kies poezio enestas en 11 lingvoj (m. 1930)
• 1905: Attila József, hungara poeto, unu el la plej grandaj en la 20-a jarcento, kune kun Endre Ady (m. 1937)
• 1909: Reto Mario Rossetti, svisa-brita verkisto, tradukisto, redaktoro de esperantlingva antologio 33 Rakontoj, frato de Cezaro Rossetti (m. 1994)
• 1921: Margit Csűrös-Káptalan, rumania hungara botanikistino (m. 1994)
• 1921: Géza Leiher, rumania hungara ĝardenkulturisto publikiginta kelkcent artikolojn en Szatmári Hírlap, Falvak Népe kaj Szatmári Hírlap
• 1924: Elek Csetri, rumania hungara historiisto, profesoro (m. 2010)
• 1930: Anton Szandor LaVey, usona fondinto kaj sacerdoto de la Eklezio de Satano (m. 1997)
• 1930: Tereza Kapista, serbia esperantistino hungardevena, reprezentantino de Serbia Esperanto-Ligo, membrino de la Internacia Rajtigita Ekzamenantaro de ILEI, Cseh-instruistino en diversaj landoj de Azio, Afriko kaj Sudameriko, sekvantino de Tibor Sekelj, ĉeforganizantino de la 79-a SAT-Kongreso 2006 (m. 2016)
• 1936: Czesław Biedulski, pola pastro, kapuceno, bioelektronikisto, fondinto de Esperanto-eldonejoj, redaktoro, tradukisto, eldonisto, prezidanto de IKUE kontribuinta al E-elsendoj ĉe Radio Vatikana, kunfondinto de Esperanto-biblioteko kadre de la Katolika Universitato de Lublin (m. 2018)
• 1943: Poul Nielson, dana politikisto, ambasadoro ĉe UN
• 1953: Guy Verhofstadt, flandra politikisto, ĉefministro de Belgio
• 1953: Andrew Wiles, angla matematikisto pruvinta la lastan teoremon de Fermat
• 1959: Ana María Polo, kub-usona advokatino
• 1961: Katalin Cseh, rumania hungara poetino el Kluĵo
• 1970: Whigfield, dana-itala kantistino kaj aktorino
• 1971: Tomasz Gollob, pola skoria motorciklisto, 7-foja mondĉampiono
• 1976: Barna Fazakas, hungara grafikisto kaj fotisto
• 1979: Nazanin Afshin-Jam, iran-kanada belulino, kantistino kaj aktivulino pri homaj rajtoj
• 1981: Alessandra Ambrosio, brazila modelino pol-italdevena

Mortoj

• 678: Dono, papo, kiu en Baziliko Sankta Petro metis marmoran pargeton
• 714: Guthlac, anglosaksa militisto, ermito kaj sanktulo (n. ĉirkaŭ 673)
• 879: Ludoviko la 2-a, filo de Karlo la 2-a kaj de Ermentruda de Orleano, reĝo de Akvitanio (n. 846)
• 1165: Stefano la 4-a, reĝo de Hungario el la unua Arpad-dinastio (naskiĝis ĉirkaŭ 1133)
• 1514: Donato Bramante, itala arĥitekturisto kaj pentristo (n. 1444)
• 1520: Agostino Chigi, itala bankisto kaj mecenato de arto (m. 1466)
• 1554: Thomas Wyatt la pli juna, kiu estris ribelon kontraŭ Maria la 1-a (Anglio) (n. 1521)
• 1774: Elias Gottlob Haussmann, germana pentristo de malfrua baroko (n. 1695)
• 1798: Karl Wilhelm Ramler, germana poeto kaj kritikisto (n. 1725)
• 1842: Sándor Kőrösi Csoma, hungara lingvisto kaj vojaĝisto, fondinto de tibetologio, kies biografion esperantigis Ervin Fenyvesi (n. 1784)
• 1851: Miĥail Lazarev, rusa admiralo, vojaĝisto, malkovrinto de Antarkto (n. 1780)
• 1870: Justo José de Urquiza, prezidento de Argentino (n. 1801)
• 1890: Joseph Merrick, angla homo elefantulo, laboranta en cirko (n. 1862)
• 1895: Julius Lothar Meyer, germana kemiisto kaj kuracisto kontribuinta al Perioda Tabelo (n. 1830)
• 1900: Adolfo Bezerra de Menezes, brazila kuracisto de malriĉuloj kaj spiritisto (n. 1831)
• 1903: Gema Galgani, itala mistikulino, stigmatulino, sanktulino (n. 1878)
• 1916: Théophile Rousseau, franca profesoro de matematiko kaj aktiva esperantisto (n. 1876)
• 1918: Otto Wagner, aŭstra arkitekto de secesio (n. 1841)
• 1921: Auguste Viktoria von Schleswig-Holstein-Sonderburg-Augustenburg, reĝino de Prusio, la lasta imperiestrino de Germanio (n. 1858)
• 1934: Alfredo Zayas y Alfonso, kuba advokato, poeto, politikisto, prezidento (n. 1861)
• 1951: Zoltán Zsögön, hungara, rumania hungara poeto, verkisto (n. 1880)
• 1963: Franz Karl Ginzkey, aŭstra verkisto kaj kartografo (n. 1871)
• 1970: Domokos Gyallay, hungara ĵurnalisto, patro de Zsigmond Gyallay-Pap (n. 1880)
• 1974: Mózes Kahána, hungara komunista verkisto (n. 1897)
• 1977: Jacques Prévert, franca poeto kaj scenaristo (n. 1900)
• 1979: Leonid Bikov, soveta aktoro, reĝisoro, scenaristo ukraindevena (n. 1928)
• 1982: Dezső Varró, hungara reformita pastro, poeto (n. 1907)
• 1984: Etelka Pataky, G., hungara pentristino (n. 1898)
• 1985: Enver Hoĝa, komunista gvidanto de Albanio altrudinta ŝtatan ateismon kaj stalinismon (n. 1908)
• 1987: Primo Levi, itala-juda verkisto kaj kemiisto travivinta germanan holokaŭston (n. 1919)
• 1991: Géza Szabó, rumania hungara reformita pastro, fabelverkisto, fabelkolektisto (n. 1904)
• 1993: Imre Horváth, hungara poeto, kies vivkunulino estis Viktória Diamandy (n. 1906)
• 1994: Chu Tu-nan, ĉina politikisto kaj esperantisto, kontribuinta al UK 1986 en Pekino (n. 1899)
• 2003: Raymond Gonin, franca esperantisto el Villeurbanne kaj instruisto de lingvoj por blinduloj, partoprenanta UK 1932 dum kiu kreiĝis la Universala Asocio de Blindul-Organizaĵoj, gvidanto de la Universala Asocio de Blindul-Organizaĵoj, redaktoro de "Esperanta Ligilo" por blinduloj, komitatano de Unuiĝo Franca por Esperanto kaj Franca Esperanto-Instituto, honora membro de UEA (n. 1913)
• 2005: Vasil Barka, ukraina-usona verkisto, tradukisto (de Biblio) kaj literaturisto priskribinta sovetan genocidon - holodomoron (n. 1908)
• 2007: Kurt Vonnegut, usona verkisto de postmoderna literaturo kaj sciencfikcio (n. 1922)
• 2012: Hal McKusick, usona ĵazmuzikisto de moderna ĵazo (n. 1924)
• 2013: Hilary Koprowski, pola biologo, virussciencisto, imunologo juddevena, inventinto de polio-vakcino (n. 1916)
• 2015: François Maspero, franca verkisto kaj tradukisto (n. 1932)

Specialaj tagoj kaj festoj

• Monda Tago de Parkinson Malsano - de 1997
• Pollando: Tago de Radiofonio
• Romkatolika Kalendaro: Memoro de
  • Sankta Stanislao, pola episkopo kaj martiro
  • Gema Galgani, itala mistikulino kaj stigmatulino

Tagoj de semajno

La 11-a de aprilo estas (laŭ gregoria kalendaro):

• Dimanĉo en jaroj: 1582 1593 1599 1604 1610 1621 1627 1632 1638 1649 1655 1660 1666 1677 1683 1688 1694 1700 1706 1717 1723 1728 1734 1745 1751 1756 1762 1773 1779 1784 1790 1802 1813 1819 1824 1830 1841 1847 1852 1858 1869 1875 1880 1886 1897 1909 1915 1920 1926 1937 1943 1948 1954 1965 1971 1976 1982 1993 1999 2004 2010 2021 2027 2032 2038 2049 2055 2060 2066 2077 2083 2088 2094;
• Lundo en jaroj: 1583 1588 1594 1605 1611 1616 1622 1633 1639 1644 1650 1661 1667 1672 1678 1689 1695 1701 1707 1712 1718 1729 1735 1740 1746 1757 1763 1768 1774 1785 1791 1796 1803 1808 1814 1825 1831 1836 1842 1853 1859 1864 1870 1881 1887 1892 1898 1904 1910 1921 1927 1932 1938 1949 1955 1960 1966 1977 1983 1988 1994 2005 2011 2016 2022 2033 2039 2044 2050 2061 2067 2072 2078 2089 2095;
• Mardo en jaroj: 1589 1595 1600 1606 1617 1623 1628 1634 1645 1651 1656 1662 1673 1679 1684 1690 1702 1713 1719 1724 1730 1741 1747 1752 1758 1769 1775 1780 1786 1797 1809 1815 1820 1826 1837 1843 1848 1854 1865 1871 1876 1882 1893 1899 1905 1911 1916 1922 1933 1939 1944 1950 1961 1967 1972 1978 1989 1995 2000 2006 2017 2023 2028 2034 2045 2051 2056 2062 2073 2079 2084 2090;
• Merkredo en jaroj: 1584 1590 1601 1607 1612 1618 1629 1635 1640 1646 1657 1663 1668 1674 1685 1691 1696 1703 1708 1714 1725 1731 1736 1742 1753 1759 1764 1770 1781 1787 1792 1798 1804 1810 1821 1827 1832 1838 1849 1855 1860 1866 1877 1883 1888 1894 1900 1906 1917 1923 1928 1934 1945 1951 1956 1962 1973 1979 1984 1990 2001 2007 2012 2018 2029 2035 2040 2046 2057 2063 2068 2074 2085 2091 2096;
• Ĵaŭdo en jaroj: 1585 1591 1596 1602 1613 1619 1624 1630 1641 1647 1652 1658 1669 1675 1680 1686 1697 1709 1715 1720 1726 1737 1743 1748 1754 1765 1771 1776 1782 1793 1799 1805 1811 1816 1822 1833 1839 1844 1850 1861 1867 1872 1878 1889 1895 1901 1907 1912 1918 1929 1935 1940 1946 1957 1963 1968 1974 1985 1991 1996 2002 2013 2019 2024 2030 2041 2047 2052 2058 2069 2075 2080 2086 2097;
• Vendredo en jaroj: 1586 1597 1603 1608 1614 1625 1631 1636 1642 1653 1659 1664 1670 1681 1687 1692 1698 1704 1710 1721 1727 1732 1738 1749 1755 1760 1766 1777 1783 1788 1794 1800 1806 1817 1823 1828 1834 1845 1851 1856 1862 1873 1879 1884 1890 1902 1913 1919 1924 1930 1941 1947 1952 1958 1969 1975 1980 1986 1997 2003 2008 2014 2025 2031 2036 2042 2053 2059 2064 2070 2081 2087 2092 2098;
• Sabato en jaroj: 1587 1592 1598 1609 1615 1620 1626 1637 1643 1648 1654 1665 1671 1676 1682 1693 1699 1705 1711 1716 1722 1733 1739 1744 1750 1761 1767 1772 1778 1789 1795 1801 1807 1812 1818 1829 1835 1840 1846 1857 1863 1868 1874 1885 1891 1896 1903 1908 1914 1925 1931 1936 1942 1953 1959 1964 1970 1981 1987 1992 1998 2009 2015 2020 2026 2037 2043 2048 2054 2065 2071 2076 2082 2093 2099.