Lingva revivigo: Malsamoj inter versioj

Browse history interactively

[kontrolita revizio]

← Iru al antaŭa ŝanĝo Iru al sekvanta ŝanĝo →

Enhavo forigita Enhavo aldonita

VidaVikiteksto

Enteksta

Kiel registrite je 14:05, 14 maj. 2019

Eliezer Ben Yehuda, la patro de la renaskiĝo de la hebrea lingvo

Lingva revivigo estas la procezo flanke de registaroj, politikaj aŭtoritatoj, komunumoj, akademiuloj por rekuperi la uzon de lingvo, kiu ne plu estas parolata kaj uzata hejme. Lingva revivigo celas reuzi lingvon estingitan aŭ endanĝerigitan.

Lingvomortiĝo estas la procezo per kiu lingvo ĉesas esti uzata de la homoj, kiuj ĝin parolis.

Ekzemploj

Eble la plej fama ekzemplo de sukcesa lingva revivigo estas la hebrea lingvo, kiu nun ekzistas kiel vivanta lingvo uzata ĉiutage en Israelo.

Aliaj oficialaj provoj por revivigi minacatajn lingvojn malpli sukcesis kiel ekzemple la plialtigon de la irlanda lingvo en Irlando, .

Aliaj endanĝeritaj lingvoj kiuj estis temo de lingvaj revivigaj kampanjoj fare de entuziasmuloj aŭ registaroj, inkluzivas la jenajn lingvojn :

bretona lingvo
kopta lingvo
kornvala lingvo
feroa lingvo
frisa lingvo
kimra lingvo
ladina (judhispana lingvo)
manksa lingvo
nynorsk (nova norvega)
okcitana lingvo (malprave nomata 'provenca lingvo')
skota lingvo
skotgaela lingvo
jida lingvo
indiĝenaj lingvoj de Ameriko

Aldoneblaj lingvoj povas esti :

la greka lingvo katarevusa (purisma), parte revitaligo de la antikva greka kreita de la filologo Adamantios Korais (1748 - 1833) kaj uzata kiel oficiala lingvo de Grekio (sed multe malpli kiel literatura lingvo) ĝis 1976.
la latina lingvo, la erudicia lingvo, en kiu la supera edukado kaj akademia komunikado efektiviĝis en Eŭropo dum multaj jarcentoj, kreante tiele kulturan ligon en la kontinento tra ĉiuj ĝiaj universitatoj ĝis la periodo menciita supre. Ĝi estas celo de movado por lingva revivigo kaj estas malforte kreskanta laŭ nombro de parolantoj (cfr. Latina hodiaŭ), ankaŭ se ĉi tiu movado ne ricevis subtenon de iu ajn registaro, nacia aŭ supranacia (ekzemple kiel lingvo ne-indiĝena kaj de neniu specifa popolo)

Bibliografio

(en) Endangered Languages: Language Loss and Community Response (ISBN 0-521-59712-9 )

(en) Language Death (ISBN 0-521-01271-6 )

(en) Vanishing Voices (ISBN 0-19-515246-8 )

(en) Peter_Berresford & Ellis Peter Berresford, Seumas mac a' Ghobhainn, The Problem of Language Revival. Examples of Language Survival, Inverness, Club Leabhar Limited, 1971

(en) J.A. Fishman, Reversing Language Shift: Theory and Practice of Assistance to Threatened Languages, Clevedon, Multilingual Matters, 1991

(en) Zuckermann, Ghil'ad & Walsh, Michael, "'Our Ancestors Are Happy!': Revivalistics in the Service of Indigenous Wellbeing", Foundation for Endangered Languages (Fondumo por Endanĝeritaj Lingvoj) XVIII: 113-119, 2014.

Rilataj artikoloj

Socilingvistiko

Lingva politiko

Lingvomorto

Malplimulta lingvo

Eksteraj ligiloj

(en) Hans Rausing Endangered Languages Project, hrelp.org.

(en) The Endangered Language Fund, yourdictionary.com.

(en) Foundation for Endangered Languages, ogmios.org.

(en) Revitalizing Indigenous Languages, jan.ucc.nau.edu.

Portalo pri Linguistica

@@ Linio 1: / Linio 1: @@
 [[Dosiero:BYwork.jpg|167x167px|eta| Eliezer Ben Yehuda, la patro de la renaskiĝo de la [[hebrea]] lingvo |alternative=|maldekstra]]
-'''Lingva revitaligo''' estas la procezo flanke de registaroj, politikaj aŭtoritatoj, komunumoj, akademiuloj por rekuperi la uzon de [[lingvo]], kiu ne plu estas parolata kaj uzata hejme. Lingva revitaligo celas reuzi [[Endanĝeraj lingvoj|lingvon]] estingitan aŭ [[Endanĝeraj lingvoj|endanĝerigitan]].
+'''Lingva revivigo''' estas la procezo flanke de registaroj, politikaj aŭtoritatoj, komunumoj, akademiuloj por rekuperi la uzon de [[lingvo]], kiu ne plu estas parolata kaj uzata hejme. Lingva revivigo celas reuzi [[Endanĝeraj lingvoj|lingvon]] estingitan aŭ [[Endanĝeraj lingvoj|endanĝerigitan]].
 [[Lingvomorto|Lingvomortiĝo]] estas la procezo per kiu lingvo ĉesas esti uzata de la homoj, kiuj ĝin parolis.
 [[Dosiero:Aire-leanai.jpg|dekstra|eta| Vojsignoj en la irlanda lingvo ]]
 == Ekzemploj ==
-Eble la plej fama ekzemplo de sukcesa lingva revitaligo estas la [[Hebrea lingvo|hebrea lingvo]], kiu nun ekzistas kiel vivanta lingvo uzata ĉiutage en [[Israelo]].
+Eble la plej fama ekzemplo de sukcesa lingva revivigo estas la [[Hebrea lingvo|hebrea lingvo]], kiu nun ekzistas kiel vivanta lingvo uzata ĉiutage en [[Israelo]].
-Aliaj oficialaj provoj por revitaligi endanĝeritajn lingvojn, kiel ekzemple la plialtigo de la [[Irlanda lingvo|irlanda lingvo]] en [[Irlando]], malpli sukcesis.
+Aliaj oficialaj provoj por revivigi minacatajn lingvojn malpli sukcesis kiel ekzemple la plialtigon de la [[Irlanda lingvo|irlanda lingvo]] en [[Irlando]], .
-Aliaj endanĝeritaj lingvoj, kiuj estis la temo de lingvaj revitaligaj kampanjoj fare de entuziasmuloj aŭ registaroj, inkluzivas la jenajn lingvojn :
+Aliaj endanĝeritaj lingvoj kiuj estis temo de lingvaj revivigaj kampanjoj fare de entuziasmuloj aŭ registaroj, inkluzivas la jenajn lingvojn :
 * [[Bretona lingvo|bretona lingvo]]
@@ Linio 26: / Linio 26: @@
 * [[Indiĝenaj lingvoj de Ameriko|indiĝenaj lingvoj de Ameriko]]
-Ĉi tiuj lingvoj povas esti aldonataj:
+Aldoneblaj lingvoj povas esti  :
 * la [[Greka lingvo|greka lingvo]] [[Katarevuso|katarevusa]] (purisma), parte revitaligo de la [[Antikva greka lingvo|antikva greka]] kreita de la filologo [[Adamantios Korais]] ([[1748]] - [[1833]]) kaj uzata kiel oficiala lingvo de [[Grekio]] (sed multe malpli kiel literatura lingvo) ĝis [[1976]].
-* la [[Latina lingvo|latina lingvo]], la erudicia lingvo, en kiu la supera edukado kaj akademia komunikado efektiviĝis en Eŭropo dum multaj jarcentoj, kreante tiele kulturan ligon en la kontinento tra ĉiuj ĝiaj universitatoj ĝis la periodo menciita supre. Ĝi estas celo de movado por lingva revitaligo kaj estas malforte kreskanta laŭ nombro de parolantoj (cfr. [[Latina lingvo|Latina hodiaŭ]]), ankaŭ se (kiel lingvo ne indiĝena kaj de neniu popolo), ĉi tiu movado ne ricevis subtenon de iu ajn registaro, nacia aŭ supranacia.
+* la [[Latina lingvo|latina lingvo]], la erudicia lingvo, en kiu la supera edukado kaj akademia komunikado efektiviĝis en Eŭropo dum multaj jarcentoj, kreante tiele kulturan ligon en la kontinento tra ĉiuj ĝiaj universitatoj ĝis la periodo menciita supre. Ĝi estas celo de movado por lingva revivigo kaj estas malforte kreskanta laŭ nombro de parolantoj (cfr. [[Latina lingvo|Latina hodiaŭ]]), ankaŭ se ĉi tiu movado ne ricevis subtenon de iu ajn registaro, nacia aŭ supranacia (ekzemple kiel lingvo ne-indiĝena kaj de neniu specifa popolo)
 == Bibliografio ==