Paninio: Malsamoj inter versioj

El Vikipedio, la libera enciklopedio
Browse history interactively
(Rigardi ŝanĝojn inter stabila kaj nuna versioj)
[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
← Iru al antaŭa ŝanĝoIru al sekvanta ŝanĝo →
Enhavo forigita Enhavo aldonita
VidaVikiteksto
Neniu resumo de redakto
Neniu resumo de redakto
Linio 1: Linio 1:
{{Informkesto filozofo
{{informkesto homo}}
|regiono = [[Gandaro]]
'''Paninio''' (en [[Sanskrito]]: पाणिनि ''Pāṇini'', ''ido de Pāṇi'') estis [[Hindia|antikva hindia]] [[Sanskrito|sanskrita]] [[gramatiko|gramatikisto]] kaj [[filologio|filologiisto]] el [[Gandaro]]. Li eble laboris en la [[4-a jarcento a.K.]].
|erao             = –4-a aŭ –6-a jarcentoj
|koloro = lightsteelblue
|bildo =
|bilda larĝo =
|priskribo de bildo =
|nomo = Pāṇini
|naskiĝo   = [[Ŝalaturo]]
|morto   =
|skolo tradicio =
|ĉefaj interesoj = Gramatiko
|noteblaj ideoj =
|influoj =
|influis =
|signaturo =
|kesta larĝo =
}}
'''Paninio''' (en [[Sanskrito]]: पाणिनि ''Pāṇini'', ''filo de Pāṇi'') estis [[Hindia|antikva hindia]] [[Sanskrito|sanskrita]] [[gramatiko|gramatikisto]] kaj [[filologio|filologiisto]] el [[Gandaro]], kiu kredeble laboris en la —4-a<ref>{{Citation | last =Bronkhorst | first =Johannes | year =2019 | title =A Śabda Reader: Language in Classical Indian Thought | publisher =Columbia University Press|url=https://books.google.com/books?id=gWNbDwAAQBAJ&printsec=frontcover#v=onepage&q=P%C4%81%E1%B9%87ini&f=false| isbn =9780231548311 }}</ref><ref>{{Citation | last =Vergiani | first =Vincenzo | year =2017 | chapter =Bhartrhari on Language, Perception, and Consciousness | editor-last =Ganeri | editor-first =Jonardon | title =The Oxford Handbook of Indian Philosophy | publisher =Oxford University Press|chapter-url=https://books.google.com/books?hl=en&lr=&id=Npg4DwAAQBAJ&oi=fnd&pg=PA231&dq=%22Bhartrhari+on+Language,+Perception,+and+Consciousnes%22&ots=at8gloUvKE&sig=vFnpt0B4BwQTTIuFUXk5XRE_C2Y#v=onepage&q=%22Bhartrhari%20on%20Language%2C%20Perception%2C%20and%20Consciousnes%22&f=false|pages=243, n.4}}</ref><ref>{{Citation | last =Bronkhorst | first =Johannes | year =2016 | title =How the Brahmins Won: From Alexander to the Guptas | publisher =BRILL|url=https://books.google.com/books?id=muAzDwAAQBAJ&printsec=frontcover#v=onepage&q=P%C4%81%E1%B9%87ini&f=false| isbn =9789004315518|pages=171}}</ref>{{sfn|Houben|2009|p=6}}<ref>{{citation | last =Cardona | first =George | year =1997 | orig-year =1976 | title =Pāṇini: A Survey of Research | publisher =Motilal Banarsidass | isbn =978-81-208-1494-3|pages=268}}</ref> aŭ –6-a<ref>{{Citation| last =Staal | first =Frits |year =1996 | title =Ritual and Mantras: Rules Without Meaning | publisher =Motilal Banarsidass | isbn =978-8120814127|pages=39}}</ref><ref>{{Citation | last =Scharfe | first =Hartmut | year =1977 | title =Grammatical Literature | publisher =Otto Harrassowitz Verlag | isbn =978-3-447-01706-0 | url =https://archive.org/stream/in.ernet.dli.2015.202747/2015.202747.Grammatical-Literature_djvu.txt|pages=88}}</ref> jarcentoj.


Li estas konata pro lia gramatiko ''[[Vyākaraṇa]]'' de [[Sanskrito]], en kiu li formuligis la 3,959 regulojn de Sanskrito. [[Morfologio (lingvo)|Morfologio]] en la ''Aṣṭādhyāyī''<ref name="paniniprebuddha">{{cite web|url=https://scroll.in/article/811942/a-reminder-panini-didnt-destroy-lingual-diversities-with-his-sanskrit-grammar-he-unified-them|title=A reminder: Panini didn't destroy lingual diversities with his Sanskrit grammar, he unified them}}</ref> (''la ok ĉapitroj''), la fonda teksto de la gramatika teksto de la [[Vedanga]], kiuj estis la akademiaj help-fakoj de la historia [[Veda]] [[religio]].
Li estas konata pro lia gramatiko ''[[Vyākaraṇa]]'' de [[Sanskrito]], en kiu li formuligis la 3,959 regulojn de Sanskrito. [[Morfologio (lingvo)|Morfologio]] en la ''Aṣṭādhyāyī''<ref name="paniniprebuddha">{{cite web|url=https://scroll.in/article/811942/a-reminder-panini-didnt-destroy-lingual-diversities-with-his-sanskrit-grammar-he-unified-them|title=A reminder: Panini didn't destroy lingual diversities with his Sanskrit grammar, he unified them}}</ref> (''la ok ĉapitroj''), la fonda teksto de la gramatika teksto de la [[Vedanga]], kiuj estis la akademiaj help-fakoj de la historia [[Veda]] [[religio]].
Linio 10: Linio 27:
== Tempo ==
== Tempo ==
Nenio preciza estas konata pri la vivo de Panini, eĉ ne pri la jarcento, en kiu li vivis.
Nenio preciza estas konata pri la vivo de Panini, eĉ ne pri la jarcento, en kiu li vivis.
La plejmulto de la sciencistoj opinias ke li vivis en la [[4-a jarcento a.K.]] ''floruit'', en [[Aĥemenida imperio|Aĥemenida]] [[Gandaro]] kun [[Puŝkalavatio]] kiel ĝia ĉefurbo, samtempa kun [[Nanda]] Dinastio reganta la Indo-Gangesan ebenon, sed pli posta jarcento eblas. Laŭ legendo li naskiĝis en [[Ŝalaturo]], urbo apud la rivero [[Induso]] en [[Gandaro]], kiu nun estas
La plejmulto de la sciencistoj opinias ke li vivis en la [[4-a jarcento a.K.]], en [[Aĥemenida imperio|Aĥemenida]] [[Gandaro]] kun [[Puŝkalavatio]] kiel ĝia ĉefurbo, samtempa kun la [[dinastio Nando]] reganta la [[Indus-Ganga ebenaĵo|Indus-Gangan ebenaĵon]], sed pli posta jarcento ankaŭ estas probabla. Laŭ legendo li naskiĝis en [[Ŝalaturo]], urbo apud la rivero [[Induso]] en [[Gandaro]], kiu nun estas en la [[distrikto Attock]] de la [[Panĝabo (Pakistano)|provinco Panĝabo]] en [[Pakistano]], inter [[Rawalpindi]] kaj [[Peŝavaro]].
la [[Distrikto Attock]] de la provinco [[Panĝabo (Pakistano)|Panĝabo]] en [[Pakistano]], inter [[Rawalpindi]] kaj [[Peŝavaro]].


== Referencoj ==
== Referencoj ==

Kiel registrite je 05:45, 16 aŭg. 2019

Pāṇini
Persona informo
पाणिनि
Naskiĝo
en Shalatula
Morto 1-an de decembro 1999 (1999-12-01)
Religio hinduismo vd
Lingvoj sanskrito vd
Ŝtataneco Gandhara vd
Profesio
Okupo lingvisto • verkisto • gramatikisto vd
Laborkampo Vyakarana • lingvoscienco vd
Filozofo
'Gandaro
'
Ĉefaj interesoj Gramatiko
vd Fonto: Vikidatumoj
v • d • r

Paninio (en Sanskrito: पाणिनि Pāṇini, filo de Pāṇi) estis antikva hindia sanskrita gramatikisto kaj filologiisto el Gandaro, kiu kredeble laboris en la —4-a[1][2][3][4][5] aŭ –6-a[6][7] jarcentoj.

Li estas konata pro lia gramatiko Vyākaraṇa de Sanskrito, en kiu li formuligis la 3,959 regulojn de Sanskrito. Morfologio en la Aṣṭādhyāyī[8] (la ok ĉapitroj), la fonda teksto de la gramatika teksto de la Vedanga, kiuj estis la akademiaj help-fakoj de la historia Veda religio.

La Aṣṭādhyāyī estas la plej frua konata gramatiko de Sanskrito. Eble ĝi estas bazita sur pli fruaj verkoj. Ĝi estas eble la plej frua verko pri priskriba lingvistiko, generativa lingvistiko. Ĝi estas ampleksa kaj scienca teorio de gramatiko en formo de sutro. Kune kun la verkoj de liaj antaŭuloj (Nirukta, Nighantu, Pratishakyas) ĝi staras je la komenco de la historio de lingvistiko entute.

La gramatiko de Panini estas juĝita kiel fino de la periodo Veda sanskrito, kaj enkonduko de la klasika Sanskrito.

Tempo

Nenio preciza estas konata pri la vivo de Panini, eĉ ne pri la jarcento, en kiu li vivis. La plejmulto de la sciencistoj opinias ke li vivis en la 4-a jarcento a.K., en Aĥemenida Gandaro kun Puŝkalavatio kiel ĝia ĉefurbo, samtempa kun la dinastio Nando reganta la Indus-Gangan ebenaĵon, sed pli posta jarcento ankaŭ estas probabla. Laŭ legendo li naskiĝis en Ŝalaturo, urbo apud la rivero Induso en Gandaro, kiu nun estas en la distrikto Attock de la provinco Panĝabo en Pakistano, inter Rawalpindi kaj Peŝavaro.

Referencoj

  1. ↑ Bronkhorst, Johannes (2019), A Śabda Reader: Language in Classical Indian Thought, Columbia University Press, (ISBN 9780231548311), https://books.google.com/books?id=gWNbDwAAQBAJ&printsec=frontcover#v=onepage&q=P%C4%81%E1%B9%87ini&f=false 
  2. ↑ Vergiani, Vincenzo (2017), "Bhartrhari on Language, Perception, and Consciousness", in Ganeri, Jonardon, The Oxford Handbook of Indian Philosophy, Oxford University Press, pp. 243, n.4, https://books.google.com/books?hl=en&lr=&id=Npg4DwAAQBAJ&oi=fnd&pg=PA231&dq=%22Bhartrhari+on+Language,+Perception,+and+Consciousnes%22&ots=at8gloUvKE&sig=vFnpt0B4BwQTTIuFUXk5XRE_C2Y#v=onepage&q=%22Bhartrhari%20on%20Language%2C%20Perception%2C%20and%20Consciousnes%22&f=false 
  3. ↑ Bronkhorst, Johannes (2016), How the Brahmins Won: From Alexander to the Guptas, BRILL, pp. 171, (ISBN 9789004315518), https://books.google.com/books?id=muAzDwAAQBAJ&printsec=frontcover#v=onepage&q=P%C4%81%E1%B9%87ini&f=false 
  4. ↑ Houben 2009, p. 6.
  5. ↑ Cardona, George (1997), Pāṇini: A Survey of Research, Motilal Banarsidass, pp. 268, (ISBN 978-81-208-1494-3) 
  6. ↑ Staal, Frits (1996), Ritual and Mantras: Rules Without Meaning, Motilal Banarsidass, pp. 39, (ISBN 978-8120814127) 
  7. ↑ Scharfe, Hartmut (1977), Grammatical Literature, Otto Harrassowitz Verlag, pp. 88, (ISBN 978-3-447-01706-0), https://archive.org/stream/in.ernet.dli.2015.202747/2015.202747.Grammatical-Literature_djvu.txt 
  8. ↑ A reminder: Panini didn't destroy lingual diversities with his Sanskrit grammar, he unified them.
Portala ikonoPortalo pri Hinduismo
Bibliotekoj
Elŝutita el "https://eo.wikipedia.org/w/index.php?title=Paninio&oldid=6683983"