Ridgaso: Malsamoj inter versioj

Browse history interactively

[kontrolita revizio]

← Iru al antaŭa ŝanĝo Iru al sekvanta ŝanĝo →

Enhavo forigita Enhavo aldonita

VidaVikiteksto

Enteksta

Kiel registrite je 16:44, 30 okt. 2019

Dinitrogena oksido

Plata kemia strukturo de la Dinitrogena oksido

Tridimensia kemia strukturo de la Dinitrogena oksido

En antikveco, dinitrogena oksido estis uzata en festoj pro ĝiaj efikoj sur la konduto de la homoj.

Dinitrogena oksido estis malkovrita en 1775 de la angla kemiisto Joseph Priestley (1733-1804).^[1]

Alternativa(j) nomo(j)

Dunitrogena oksido
Anhidrido de la hiponitrita acido
Nitroza oksido
Protooksido de nitrogeno
Ridgaso

N₂O

923

948

Merck Index

15,6740

Fizikaj proprecoj

Aspekto

senkolora gaso kun anestezaj proprecoj

44,013 g·mol^-1

1,977g cm⁻³

-91°C

-88°C

Nebrulema

Akvo:1,5 g/L

Sekurecaj Indikoj

Riskoj

R8 R26 R34 R38

Sekureco

S1/2 S9 S26 S28 S36/37/39 S45

Pridanĝeraj indikoj

Danĝero

T
Toksa

Xn
Noca por la sano

GHS Damaĝo Piktogramo

GHS Signalvorto

Damaĝa

GHS Deklaroj pri damaĝoj

H270, H280, H336, H360, H372

GHS Deklaroj pri antaŭgardoj

P201, P202, P220, P244, P260, P261, P264, P270, P271, P281, P304+340, P308+313, P314, P370+376, P403, P403+233, P405, P410+403, P501^[2]

Escepte kiam indikitaj, datumoj estas prezentataj laŭ iliaj normaj kondiĉoj pri temperaturo kaj premo
(25 °C kaj 100 kPa)

Ridgaso^[3], dinitrogenoksido^[3], dunitrogena oksido ^[4] (N₂O), estas senkolora gaso.

Kiam homo enspiras iom de la gaso, li unue havas plezursenton kaj eŭforion, kiu ofte kaŭzas ridon. Pli forta dozo senkonsciigas. Tial la gaso dum iu tempo estis uzata kiel anestezilo.

La anestezan efikon unue konstatis Humphry Davy en mem-eksperimento en 1799. La unua kuracisto, kiu aplikis la gason, estis Horace WELLS el Hartford. Li observis la efikon de la gaso en foira amuzejo kaj rimarkis, ke ĝi ne nur plezurigas, sed ankaŭ sensentigas.

Ridgaso kontribuas al la forceja efiko, ĉar ĝi blokas infraruĝan lumon. Oni taksas ĝian kontribuon al la homkaŭza forceja efiko je 5 procentoj.

Vidu ankaŭ

Bildaro

Dosiero:Lachgas.png

Referencoj

↑ Laughing Gas, Viagra, and Lipitor: The Human Stories Behind the Drugs We Use
↑ PubChem
↑ ^3,0 ^3,1 Ridgaso en vortaro.net
↑ Zdeněk Pluhař (2011). SISTEMA ĤEMIA NOMENKLATURO EN ESPERANTO, p. 26. Arkivita el la originalo je 2015-07-06.

Eksteraj ligiloj

Ĉi tiu artikolo ankoraŭ estas ĝermo pri kemio.

Helpu al Vikipedio plilongigi ĝin. Se jam ekzistas alilingva samtema artikolo pli disvolvita, traduku kaj aldonu el ĝi (menciante la fonton).

[1] Laughing Gas, Viagra, and Lipitor: The Human Stories Behind the Drugs We Use

[2] PubChem

[vortaro.net-3] 3,0 ^3,1 Ridgaso en vortaro.net

[Pluhař-4] Zdeněk Pluhař (2011). SISTEMA ĤEMIA NOMENKLATURO EN ESPERANTO, p. 26. Arkivita el la originalo je 2015-07-06.

[1]

[2]

[3]

[4]

@@ Linio 2: / Linio 2: @@
 {| class="wikitable floatright" width=10%
 |-style="background: green; color: white"
-|colspan="2" style="text-align: center;"|<big><big>Dunitrogena oksido</big></big>
+|colspan="2" style="text-align: center;"|<big><big>Dinitrogena oksido</big></big>
 |-
 |colspan="2" style="text-align: center;"|<center>[[Dosiero:Nitrous-oxide-2D-VB.png|200px]]</center>
 |- style="background: green; color: white"
-|colspan="2" style="text-align: center;" |'''Plata kemia strukturo de la Dunitrogena oksido'''
+|colspan="2" style="text-align: center;" |'''Plata kemia strukturo de la Dinitrogena oksido'''
 |-
 |colspan="2" style="text-align: center;"|<center>[[Dosiero:Nitrous-oxide-dimensions-3D-balls.png|200px]]</center>
 |- style="background: green; color: white"
-|colspan="2" style="text-align: center;" |'''Tridimensia kemia strukturo de la Dunitrogena oksido'''
+|colspan="2" style="text-align: center;" |'''Tridimensia kemia strukturo de la Dinitrogena oksido'''
 |-
 |colspan="2" style="text-align: center;"|<center>[[Dosiero:Doctor_and_Mrs_Syntax,_with_a_party_of_friends,_experimentin_Wellcome_L0022227.jpg|200px]]</center>
 |- style="background: yellow; color: black"
-|colspan="2" style="text-align: center;" |'''<small>En antikveco, dunitrogena oksido estis uzata en festoj pro ĝiaj efikoj sur la konduto de la homoj.</small>'''
+|colspan="2" style="text-align: center;" |'''<small>En antikveco, dinitrogena oksido estis uzata en festoj pro ĝiaj efikoj sur la konduto de la homoj.</small>'''
 |-
 |colspan="2" style="text-align: center;"|<center>[[Dosiero:Priestley.jpg|200px]]</center>
 |- style="background: yellow; color: black"
-|colspan="2" style="text-align: center;" |'''<small>Dunitrogena oksido estis malkovrita en 1775 de la angla kemiisto [[Joseph Priestley]] (1733-1804).</small><ref>[https://books.google.com.br/books?id=vx5nDAAAQBAJ&pg=PA189&dq=laughing+gas+JOseph+Priestley&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwi8pvHAzMffAhXEDZAKHV2yAxUQ6AEIKjAA#v=onepage&q=laughing%20gas%20JOseph%20Priestley&f=false Laughing Gas, Viagra, and Lipitor: The Human Stories Behind the Drugs We Use]</ref>'''
+|colspan="2" style="text-align: center;" |'''<small>Dinitrogena oksido estis malkovrita en 1775 de la angla kemiisto [[Joseph Priestley]] (1733-1804).</small><ref>[https://books.google.com.br/books?id=vx5nDAAAQBAJ&pg=PA189&dq=laughing+gas+JOseph+Priestley&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwi8pvHAzMffAhXEDZAKHV2yAxUQ6AEIKjAA#v=onepage&q=laughing%20gas%20JOseph%20Priestley&f=false Laughing Gas, Viagra, and Lipitor: The Human Stories Behind the Drugs We Use]</ref>'''
 |- style="background: green; color: white"
 |colspan="2" style="text-align: center;" |<big>Alternativa(j) nomo(j)</big>
 |-
 |colspan="2" style="text-align: center;" |
-* Anhidrido de la hiponitrita acido* Nitroza oksido
+* Dunitrogena oksido
+* Anhidrido de la hiponitrita acido
+* Nitroza oksido
+* Protooksido de nitrogeno
+* Ridgaso
 |-
 ||[[Kemia formulo]]||<big><center>{{KemiaFormulo|<big>'''N|2|O'''}}</big></center></big>
@@ Linio 74: / Linio 78: @@
 '''Ridgaso'''<ref name=vortaro.net>[http://vortaro.net/#ridgaso Ridgaso en vortaro.net]</ref>, '''dinitrogenoksido'''<ref name=vortaro.net />, [[ridgaso|dunitrogena oksido]] <ref name="Pluhař">{{Citaĵo el la reto | url = http://www.eventoj.hu/steb/kemio/kemia-nomenklaturo-versio-2011-2.pdf| titolo = SISTEMA ĤEMIA NOMENKLATURO EN ESPERANTO| aŭtoro = Zdeněk Pluhař| paĝoj = 26| dato = 2011|| arkivurl = http://web.archive.org/web/20150706000136/http://www.eventoj.hu/steb/kemio/kemia-nomenklaturo-versio-2011-2.pdf | arkivdato =2015-07-06}}</ref> (N<sub>2</sub>O), estas senkolora [[gaso]].
-Kiam homo enspiras iom de la gaso, li unue havas plezursenton kaj [[eŭforio]]n, kiu ofte kaŭzas ridon. Pli forta dozo senkonsciigas. Tial la gaso dum iu tempo estis uzata kiel [[anestezo|anestezilo]].
+Kiam homo enspiras iom de la gaso, li unue havas plezursenton kaj [[eŭforio]]n, kiu ofte kaŭzas [[rido]]n. Pli forta dozo senkonsciigas. Tial la gaso dum iu tempo estis uzata kiel [[anestezo|anestezilo]].
 La anestezan efikon unue konstatis [[Humphry Davy]] en mem-eksperimento en [[1799]]. La unua kuracisto, kiu aplikis la gason, estis ''Horace WELLS'' el [[Hartford (Konetikuto)|Hartford]]. Li observis la efikon de la gaso en foira amuzejo kaj rimarkis, ke ĝi ne nur plezurigas, sed ankaŭ sensentigas.