Sociolingvistiko: Malsamoj inter versioj
| [nekontrolita versio] | [nekontrolita versio] |
Berkor (diskuto | kontribuoj) eNeniu resumo de redakto |
Berkor (diskuto | kontribuoj) |
||
| Linio 6: | Linio 6: | ||
Laŭ William Labov, la sociolingvistiko devas klarigi kaj priskribi la variaĵojn en la lingvo-uzo, ambaŭ ĉe la mikroskopa nivelo (sur la nivelo de la individua kaj interindividua rilatoj) kaj ĉe la makrosocia nivelo (sur la nivelo de de tuta komunumo). Ĝi estas priskribo kaj klarigo de la variaĵoj ambaŭ en unuopaj individuoj kaj en pli granda grupo. Ni konstatas, ke lingvo estas la reflekto de sociaj rilatoj, kaj ke ĝi ludas rolon de identa markilo, kiun la sociolingvistiko devas raporti |
Laŭ William Labov, la sociolingvistiko devas klarigi kaj priskribi la variaĵojn en la lingvo-uzo, ambaŭ ĉe la mikroskopa nivelo (sur la nivelo de la individua kaj interindividua rilatoj) kaj ĉe la makrosocia nivelo (sur la nivelo de de tuta komunumo). Ĝi estas priskribo kaj klarigo de la variaĵoj ambaŭ en unuopaj individuoj kaj en pli granda grupo. Ni konstatas, ke lingvo estas la reflekto de sociaj rilatoj, kaj ke ĝi ludas rolon de identa markilo, kiun la sociolingvistiko devas raporti |
||
== Historio == |
|||
William Labov ofte estas konsiderata, almenaŭ en la anglosaksa tradicio, kiel la fondinto de moderna sociolingvistiko. Estis li, kiu en 1966 eldonis The Social Stratification of English in The New York City (La Socia Stratificació de la Angla en Novjorko). |
|||
La naskiĝ-teksto de sociolingvistiko estas subskribita de Antoine Meillet, kiu kontraŭis la Kurson (de Ĝenerala Lingvistiko (KGL) de Ferdinand de Saussure ekde sia apero en 1916, kritikante ĝin sur pluraj niveloj. Meillet stariĝas kontraŭ la traktado de lingvaj ŝanĝoj. Li skribas: "disigante lingvan ŝanĝon disde la eksteraj kondiĉoj, de kiuj ĝi dependas, Ferdinand de Saussure senigas lin de realeco; li reduktas ĝin al abstraktado nepre neklarigebla "2. La frazo, kiu ŝajnas esti la plej limiga laŭ Meillet, estas tiu, kiu finas la Kurson de Ĝenerala Lingvistiko, (KGL), kie la aŭskultantoj de ĉi tiu postmorta verko asignas al lingvistiko veran kaj unikan celon de studo : "la lingvo antaŭvidita en ĝi mem kaj por si mem "3. |
|||
Certe estis homoj, kiuj faris sociolingvistikon "sen scii ĝin": dialektaj studoj, eĉ antaŭ ol la sociolingvistika termino aŭ sociologio de la lingvo aperas, pri dialektoj konsiderante la geografian variaĵon; studoj pri lingvaj kontaktoj (Schuchardt 1842-1927, Harald Weinrich); historia lingvistiko kun lingvistoj kiel Antoine Meillet, Marcel Cohen, ktp .; aŭ lingva antropologio kun Franz Boas, Edward Sapir, ktp. kaj multe pli transe al la rilato lingvo- penso (logikistoj) kaj al la rilato viv-stilo / socia klaso. |
|||
La konstitucio de la disciplino de sociolingvistiko disvolviĝis en la 1960-aj jaroj en Usono ĉirkaŭ grupo kies plej multaj membroj fariĝos famaj en siaj respektivaj kampoj4: Dell Hymes, Joshua Aaron Fishman, John J. Gumperz, William Labov , Charles A. Ferguson, ktp. Ilia granda ideo povas esti resumita en ĉi tiu fama frazo "Studi, kiu parolas pri kio, kie kaj al kiu" 5. La sociaj rilatoj inter individuoj fariĝas centraj pli ol ekstercentraj. Sociolingvistiko disvolviĝis en malakordo pli-malpli markita kun Struktura lingvistiko rezultanta el la verkoj de Ferdinand de Saussure kaj kompreneble kun Generanta lingvistiko (Generative Linguistics) de Noam Chomsky. |
|||
Kritiko de certa "imanentisma" koncepto de strukturismo estas la origino de sociolingvistiko. Labov, kiu estis lernanto de Weinreich, kontraŭas la strukturan lingvosciencon de Saussure, kiu priskribas lingvajn faktojn nur rilate al aliaj lingvaj faktoj, dum li, same kiel Antoine Meillet (tamen strukturisto), proponas uzante eksterajn datumojn, tiritajn de socia konduto, por klarigi iujn el ĉi tiuj lingvaj faktoj. |
|||
Jam antaŭ la fino de la 1960-aj jaroj, William Labov kaj aliaj nordamerikaj, eŭropaj kaj aparte francaj esploristoj pridubis la strukturismon de Ferdinand de Saussure, kiu, kiel Henri Boyer6 atentigas, metis la temon unuflanke. (parolante / skribante) for en la lingva analizo kaj, aliflanke, enmetas krampojn "kompleksaj sed certe esencaj rilatoj inter lingvo (lingvo) kaj socio". Efektive, tio, kio allogis la atenton de la esploristoj, estas la ĉeesto de multnombraj projektoj, empiriaj datumoj, realigitaj kaj kolektitaj per studoj ankaŭ pri malmulte konataj komunumoj kiel sur multe pli konataj komunumoj renkontaditaj ĉiutage. . Jen kiel sociolingvistiko komencis disvolviĝi. |
|||
== Klasifikado == |
== Klasifikado == |
||
Kiel registrite je 21:09, 22 nov. 2019
Sociolingvistiko, ankaŭ socia lingvoscienco aŭ lingva sociologio, estas fako de lingvoscienco kiu priskibas la rilaton inter socio kaj lingvo, la efikojn de aspektoj de socio, inkluzive de ĝiaj kulturaj normoj, atendoj kaj kunteksto, la manieron kiel komunumo uzas lingvon kaj la efikojn de tiu lingvo-uzo sur lingvokomunuo, socio[1]. Estas vere, ke por studi lingvan fenomenon oni devas meti ĝin en sian socian kuntekston alie, ĝia analizo kaj ĝia klarigo estus lamaj, ekzemple: la profesia situacio, la sekso, la aĝo, la etneco, la nivelo de studoj
La sociolingvistiko okupiĝas same pri la efektiva uzado kiel pri kromsignifoj, valoroj kaj sintenoj. Ĝi tiamaniere okupiĝas pri ĉiuj strukturaj ŝanĝiĝoj, pri kiuj okupiĝas historia lingvistiko kaj klopodas klarigi la ŝanĝiĝon, dum la strikta lingvistiko okupiĝas nur pri la priskribo de la formo.
Ĉi tiu disciplino konsideras, unue kaj ĉefe, ke la temo de sia studo ne povas esti "lingvo" (en la De Saussure-senso), alproksimigita kiel sistemo de lingvaj signoj, nek "kompetenteco" (en la Chomsky-senco), priskribita kiel sistemo de reguloj. . Bayon (1996: 35) atentigas, ke ekde 1972, D. Hymes disvolvis la koncepton de "komunikadkapabloj". Por ĉi-lastaj, ne sufiĉas scii la lingvon. Majstrado de ĝi en sia socia kunteksto estas esenca1.
Laŭ William Labov, la sociolingvistiko devas klarigi kaj priskribi la variaĵojn en la lingvo-uzo, ambaŭ ĉe la mikroskopa nivelo (sur la nivelo de la individua kaj interindividua rilatoj) kaj ĉe la makrosocia nivelo (sur la nivelo de de tuta komunumo). Ĝi estas priskribo kaj klarigo de la variaĵoj ambaŭ en unuopaj individuoj kaj en pli granda grupo. Ni konstatas, ke lingvo estas la reflekto de sociaj rilatoj, kaj ke ĝi ludas rolon de identa markilo, kiun la sociolingvistiko devas raporti
Historio
William Labov ofte estas konsiderata, almenaŭ en la anglosaksa tradicio, kiel la fondinto de moderna sociolingvistiko. Estis li, kiu en 1966 eldonis The Social Stratification of English in The New York City (La Socia Stratificació de la Angla en Novjorko).
La naskiĝ-teksto de sociolingvistiko estas subskribita de Antoine Meillet, kiu kontraŭis la Kurson (de Ĝenerala Lingvistiko (KGL) de Ferdinand de Saussure ekde sia apero en 1916, kritikante ĝin sur pluraj niveloj. Meillet stariĝas kontraŭ la traktado de lingvaj ŝanĝoj. Li skribas: "disigante lingvan ŝanĝon disde la eksteraj kondiĉoj, de kiuj ĝi dependas, Ferdinand de Saussure senigas lin de realeco; li reduktas ĝin al abstraktado nepre neklarigebla "2. La frazo, kiu ŝajnas esti la plej limiga laŭ Meillet, estas tiu, kiu finas la Kurson de Ĝenerala Lingvistiko, (KGL), kie la aŭskultantoj de ĉi tiu postmorta verko asignas al lingvistiko veran kaj unikan celon de studo : "la lingvo antaŭvidita en ĝi mem kaj por si mem "3.
Certe estis homoj, kiuj faris sociolingvistikon "sen scii ĝin": dialektaj studoj, eĉ antaŭ ol la sociolingvistika termino aŭ sociologio de la lingvo aperas, pri dialektoj konsiderante la geografian variaĵon; studoj pri lingvaj kontaktoj (Schuchardt 1842-1927, Harald Weinrich); historia lingvistiko kun lingvistoj kiel Antoine Meillet, Marcel Cohen, ktp .; aŭ lingva antropologio kun Franz Boas, Edward Sapir, ktp. kaj multe pli transe al la rilato lingvo- penso (logikistoj) kaj al la rilato viv-stilo / socia klaso.
La konstitucio de la disciplino de sociolingvistiko disvolviĝis en la 1960-aj jaroj en Usono ĉirkaŭ grupo kies plej multaj membroj fariĝos famaj en siaj respektivaj kampoj4: Dell Hymes, Joshua Aaron Fishman, John J. Gumperz, William Labov , Charles A. Ferguson, ktp. Ilia granda ideo povas esti resumita en ĉi tiu fama frazo "Studi, kiu parolas pri kio, kie kaj al kiu" 5. La sociaj rilatoj inter individuoj fariĝas centraj pli ol ekstercentraj. Sociolingvistiko disvolviĝis en malakordo pli-malpli markita kun Struktura lingvistiko rezultanta el la verkoj de Ferdinand de Saussure kaj kompreneble kun Generanta lingvistiko (Generative Linguistics) de Noam Chomsky.
Kritiko de certa "imanentisma" koncepto de strukturismo estas la origino de sociolingvistiko. Labov, kiu estis lernanto de Weinreich, kontraŭas la strukturan lingvosciencon de Saussure, kiu priskribas lingvajn faktojn nur rilate al aliaj lingvaj faktoj, dum li, same kiel Antoine Meillet (tamen strukturisto), proponas uzante eksterajn datumojn, tiritajn de socia konduto, por klarigi iujn el ĉi tiuj lingvaj faktoj.
Jam antaŭ la fino de la 1960-aj jaroj, William Labov kaj aliaj nordamerikaj, eŭropaj kaj aparte francaj esploristoj pridubis la strukturismon de Ferdinand de Saussure, kiu, kiel Henri Boyer6 atentigas, metis la temon unuflanke. (parolante / skribante) for en la lingva analizo kaj, aliflanke, enmetas krampojn "kompleksaj sed certe esencaj rilatoj inter lingvo (lingvo) kaj socio". Efektive, tio, kio allogis la atenton de la esploristoj, estas la ĉeesto de multnombraj projektoj, empiriaj datumoj, realigitaj kaj kolektitaj per studoj ankaŭ pri malmulte konataj komunumoj kiel sur multe pli konataj komunumoj renkontaditaj ĉiutage. . Jen kiel sociolingvistiko komencis disvolviĝi.
Klasifikado
Ekzistas diversaj socilingvistika esplorterenoj kaj/aŭ sub-disciplinoj :
La filozofia antropologia sociolingvistiko konsideras lingvon kiel portanto de grava funkcio en la kampoj de mondbildo, kulturo kaj socio.
La psikologia sociolingvistiko koncernas la homan pensadon en rilato kun la lingvo kaj pritraktas lingvoakiradon kaj lingvan edukadon rilata al lingvo.
La sociologia socioscienca sociolingvistiko okupiĝas pri la strukturo de socio. La lingvo ene de grupoj, etnaj grupoj aŭ malplimultoj estas centra temo ĉi tie.
La reala lingva sociolingvistiko identigas kaj analizas la lingvosistemon.
La interaga komunikadoteoria sociolingvistiko traktas la analizon de konversacioj, inkluzive de komunika etnografio, konversacio-analizo kaj interkultura komunikado. La esperanta sociolingvistiko rilatas al lingvo en la esperanto-parolanta socio, ekzemple :
- "Sociolingvistikaj aspektoj de la Esperanto-movado". (Detlev Blanke). En: Literatura Foiro, anno 11, n-o 61
- “Enquête sociologique sur les espérantophones suisses” (enketo sociolingvistika pri la svisaj esperantistoj). en: Domaine de la recherche en linguistique appliquée. Red. Tazio Carlevaro. Bellinzona 1998 (Dubois)
- Benedikt Poller (Universitato Munkeno), La kultura ligiteco de Esperanto – sociolingvistika esploro (magistra disertacio),
- Goro Christoph Kimura, Esperanto and minority languages: A sociolinguistic comparison (Esperanto kaj malplimultaj lingvoj: lingvosociologia komparo), en: Language Problems and Language Planning 36(2), 167-181.
- Lilli Papaloïzos, Ethnographie de la communication dans un milieu social exolingue: Le Centre Culturel espérantiste de la Chaux-de-Fonds (Etnografio de la komunikado en socia ekzolingva medio: la Esperanto-Kulturcentro de la Chaux-de-Fonds), eld. Peter Lang, Editions scientifiques européennes, Bern, 1992,
Esplorkampoj
La gvida principo de la socilingvistika esplorkampo venante de Joshua Fishman estis formulita kun la sekvanta demando: Kiu parolas kiun lingvon, kiel, kaj kiam, kun kiu kaj sub kiuj sociaj cirkonstancoj kaj kun kiuj intencoj kaj sekvoj?
La socilingvistiko okupiĝas pri praktikaj temoj kiuj tuŝas multajn aliajn lingvajn disciplinojn. Prioritataj aferoj estas ekzemple:
- Dua lingvo-akirado (ekzemple migrantoj), plurlingvismo
- Lingvoŝanĝiĝo: sociaj faktoroj de lingvoŝanĝiĝo.
- Publika lingvo-uzo: lingvopolitiko, amaskomunikilaro kaj varbado, la prestiĝo de lingvoj ...
- Dialektologio: faka studado rilate al la uzo de dialektoj (dialektoj, regiolektoj ...)
- Varieco-lingvistiko: sociaj dialektoj, apero de piĝino kaj kreolaj lingvoj, ...
- Faklingva esploro: ekesto kaj disvastigo de terminologio
Rilataj aŭtoroj
Bibliografio
Jouko Lindstedt, Lingvo — rimedo aŭ resurso ? (12p, PDF)
'Sociolingvistikaj problemoj en la funkciado de Universala Planlingvo. La ekzemplo de Esperanto'. En:2 Werkstattgespräch 'Interlinguistikin Wissenschaft und Bildung/2a laborkonferenco "Interlingvistiko en Scienco kaj Klerigo", Paderborner Arbeitspapiere 38, Paderborn, FEoLL-GmbH, 1978, pp 5-9.
Vidu ankaŭ
Referencoj
Tiu ĉi artikolo estas parta traduko de la samtitola artikolo en la germana versio de Vikipedio je la 23-a de marto 2018.
- ↑ (angla) Sociolinguistics, Book Gazette, John Benjamins publishing co, Amsterdam, printempo 2018, p. 5.
