Tankao: Malsamoj inter versioj

Browse history interactively

[kontrolita revizio]

← Iru al antaŭa ŝanĝo Iru al sekvanta ŝanĝo →

Enhavo forigita Enhavo aldonita

VidaVikiteksto

Enteksta

Kiel registrite je 21:28, 20 maj. 2020

Tankao (japane 短 (たん)歌 (か), tanka; “mallonga poemo”) estas tradicia japana poeziaĵo, unu el la pli mallongaj formoj de utaoj, konsistanta el kvin versoj.

Priskribo

La metriko de japanlingva poezio estas kalkulata laŭ moraoj; unu silabo povas konsisti el unu morao (se la vokalo estas mallonga kaj fina konsonanto mankas) aŭ du (se la vokalo estas longa aŭ fina konsonanto ekzistas). Rimo ne ekzistas en tradicia japana poezio.

La tankao estas mallonga fiksforma poemo, konsistanta el kvin versoj, kies moraoj estas 5, 7, 5, 7, kaj 7:

supra stro- fo	〇〇〇〇〇
	〇〇〇〇〇〇〇
	〇〇〇〇〇
malsupra strofo	〇〇〇〇〇〇〇
malsupra strofo	〇〇〇〇〇〇〇

La unuaj tri versoj (17 moraoj) nomiĝas supra strofo (japane 上 (かみ)の句 (く), kami no ku), kaj la restantaj du versoj (14 moraoj) nomiĝas malsupra strofo (japane 下 (しも)の句 (く), shimo no ku).

Japanlingve, tankaoj estas tradicie presataj sur du linioj, po unu strofo en linio:

supra strofo	〇〇〇〇〇〇〇〇〇〇〇〇〇〇〇〇〇
malsupra strofo	〇〇〇〇〇〇〇〇〇〇〇〇〇〇

Tio eblas, ĉar la ĉin-japanaj skribsignoj de japana ortografio ebligas kompaktan prezenton de longaj linioj.

Tankaoj en Esperanto

En Esperanto, pro la poezia metriko de tiu lingvo, la tankao estas kalkulata laŭ silaboj, ne moraoj. Ankaŭ, tankaoj tipe aperas en kvin horizontalaj linioj, ne en du.

Malsame al la japana originalo, Esperantaj tankaoj kelkfoje rimiĝas, ekzemple en la verkoj de Miyamoto Masao.

Historio

La plej praaj tankaoj aperis en la 7-a jarcento, do la formo estas multe pli aĝa ol la pli konata hajko.

Ekzemploj

Tankao far Iŝikaŭa Takoboku (japane 石川啄木), en la 1900-aj jaroj:

Originalo	Rondaj kanaoj	Transliteraĵo	Laŭmetra traduko	Laŭvorta traduko
東海の小島の磯の白砂にわれ泣きぬれて蟹とたわむる	とうかいのこじまのいそのしらすなにわれなきぬれてかにとたわむる	Tōkai no Kojima no iso no Shirasuna ni Ware naki nurete Kani to tawamuru	Orientmare Ĉe l’ bordo de insulet’ En blanka sablo Larme malsekiĝinta, Ludadas kun kraboj mi.	En la Orienta Maro Ĉe la marbordo de malgranda insulo En la blanka sablo Mi, plore malsekiĝante, Kun krabo ludas.

Esperantaj ekzemploj

Ekzemploj de tankaoj originale verkitaj en Esperanto:

Punte de neĝo
pristerniĝas gazono;
silent' profunda,
plena je anticipo
regas super la domo.
Uitvlugt^[1]

lume kaj ombre
memoro lante velkas
inter la ŝtonoj
testudo kantas kantojn
de ŝeloj kaj de ostoj
Darlington^[2]

Kálmán Kalocsay verkis serion de tankaoj; 29 tankaoj troviĝas en lia lasta poemaro Izolo.^[3]

Referencoj

↑ Arkivo : Hajko en Esperanto (601 - 800)
↑ La Pruno Dorna
↑ Kalocsay, Kálmán. Izolo (esperante).

Eksteraj ligiloj

Huĝimoto, Tacuo. Nur praktike pri tankao: Kiel priversi ĝin en Esperanto (esperante).
Maeda Shigeki. Kiel priversi tankaon en Esperanto? (esperante). Arkivita el la originalo je 2013-07-03.

[1] Arkivo : Hajko en Esperanto (601 - 800)

[2] La Pruno Dorna

[3] Kalocsay, Kálmán. Izolo (esperante).

[1]

[2]

[3]

@@ Linio 67: / Linio 67: @@
 <small>''Darlington''<ref>[http://prunodorna.blogspot.com/2006/04/lume-kaj-ombre-tankao.html La Pruno Dorna]</ref></small>
-[[Kálmán Kalocsay]] verkis serion de tankaoj; 29 tankaoj troviĝas en lia lasta poemaro ''Izolo''.<ref>{{citaĵo el la reto | titolo = Izolo | url= https://egalite.hu/kalocsay/izolo.htm | persona nomo = Kálmán | familia nomo = Kalocsay | lingvo = eo}}</ref>
+[[Kálmán Kalocsay]] verkis serion de tankaoj; 29 tankaoj troviĝas en lia lasta poemaro ''[[Izolo (Kalocsay)|Izolo]]''.<ref>{{citaĵo el la reto | titolo = Izolo | url= https://egalite.hu/kalocsay/izolo.htm | persona nomo = Kálmán | familia nomo = Kalocsay | lingvo = eo}}</ref>
 == Referencoj ==