Silla: Malsamoj inter versioj

El Vikipedio, la libera enciklopedio
[nekontrolita versio][nekontrolita versio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Neniu resumo de redakto
esperantigita parametro, uzo de ŝablono, +Projektoj
Linio 1: Linio 1:
[[Dosiero:Korea south silla pagoda.jpg|right|200px|thumb|Ŝtonpagodo de la Silla epoko.]]
[[Dosiero:Korea south silla pagoda.jpg|dekstra|200px|eta|Ŝtonpagodo de la Silla epoko.]]
'''Silla''' ([[-57|57 a.K.]] – [[935|935 p.K.]]) estas unu el la [[Tri Antikvaj Regnoj de Koreio]], la plej suda, ĝi enspacis parton de la nuntempa [[Sud-Koreio]]. Ĝi komenciĝis proksimume [[-57|57 a.K.]] kiel klano en la konfederacio [[Samhano|samhana]]. Silla finfine venkis la aliajn du regnojn, [[Baekje]] en 660 kaj [[Kogurjo|Goguryeo]] en 668. Poste, ĝi fojfoje estas nomata [[Unuiĝinta Silla]] kiu ampleksis plejparton de la [[korea duoninsulo]], kiam la norda parto de Goguryeo renaskiĝis kiel [[Balhae]]. Post proksimuma jarmilo, Silla diseriĝis al la [[Postaj Tri Regnoj]] kaj cedis al [[Goryeo]] en [[935]].
'''Silla''' ([[-57|57 a.K.]] – [[935|935 p.K.]]) estas unu el la [[Tri Antikvaj Regnoj de Koreio]], la plej suda, ĝi enspacis parton de la nuntempa [[Sud-Koreio]]. Ĝi komenciĝis proksimume [[-57|57 a.K.]] kiel klano en la konfederacio [[Samhano|samhana]]. Silla finfine venkis la aliajn du regnojn, [[Baekje]] en 660 kaj [[Kogurjo|Goguryeo]] en 668. Poste, ĝi fojfoje estas nomata [[Unuiĝinta Silla]] kiu ampleksis plejparton de la [[korea duoninsulo]], kiam la norda parto de Goguryeo renaskiĝis kiel [[Balhae]]. Post proksimuma jarmilo, Silla diseriĝis al la [[Postaj Tri Regnoj]] kaj cedis al [[Goryeo]] en [[935]].


== Nomo ==
== Nomo ==
De sia fondiĝo ĝis sia kresko al plena regno, Silla estis registrita per variaj [[hanĝa]] (ĉinaj ideogramoj) fonetike proksimaj al sia korea nomo: 斯盧 (사로, saro), 斯羅 (사라, sara), 徐那(伐) (서나(벌), seona(beol)), 徐耶(伐) (서야(벌), seoya(beol)), 徐羅(伐) (서라(벌), seora(beol)), 徐伐 (서벌, seobeol). En 503, Reĝo [[Jijeung]] normigis per la ideogramoj 新羅, kio en moderna [[korea lingvo]] estas legata kune kiel "Silla"; tamen, korea /s/ estas ofte palataligita antaŭ /i/, do la aktuala fonetika rezulto aŭdemas simile al "Ŝil-la". La origina nomo de la vorto eble signifis "ĉefurbo", kvankam ekzistas variaj aliaj konjektoj.
De sia fondiĝo ĝis sia kresko al plena regno, Silla estis registrita per variaj [[hanĝa]] (ĉinaj ideogramoj) fonetike proksimaj al sia korea nomo: 斯盧 (사로, saro), 斯羅 (사라, sara), 徐那(伐) (서나(벌), seona(beol)), 徐耶(伐) (서야(벌), seoya(beol)), 徐羅(伐) (서라(벌), seora(beol)), 徐伐 (서벌, seobeol). En 503, Reĝo [[Jijeung]] normigis per la ideogramoj 新羅, kio en moderna [[korea lingvo]] estas legata kune kiel "Silla"; tamen, korea /s/ estas ofte palataligita antaŭ /i/, do la aktuala fonetika rezulto aŭdemas simile al "Ŝil-la". La origina nomo de la vorto eble signifis "ĉefurbo", kvankam ekzistas variaj aliaj konjektoj.
[[Dosiero:统一新罗九州.jpg|thumb|right|Unuigita Silla 新羅.]]
[[Dosiero:统一新罗九州.jpg|eta|dekstra|Unuigita Silla 新羅.]]
La rektan idon de la vorto "Seora-beol," la nomo de la ĉefurbo de Silla, oni povas vidi en la Frua Mezkorea formo Syebeurh (셔블) signifanta "reĝa ĉefurbo", kiu baldaŭ ŝanĝiĝis al Syeowul (셔울), kaj finfine rezultis al Seoul ([[Seulo]]) (서울) en la moderna korea lingvo. "Seoul" estas ja la nomo, per kiu la modernaj koreoj nomas la nunan ĉefurbon de [[Sud-Koreio]], urbo kiu estis historie konata kiel Hanseong aŭ Hanyang.
La rektan idon de la vorto "Seora-beol," la nomo de la ĉefurbo de Silla, oni povas vidi en la Frua Mezkorea formo Syebeurh (셔블) signifanta "reĝa ĉefurbo", kiu baldaŭ ŝanĝiĝis al Syeowul (셔울), kaj finfine rezultis al Seoul ([[Seulo]]) (서울) en la moderna korea lingvo. "Seoul" estas ja la nomo, per kiu la modernaj koreoj nomas la nunan ĉefurbon de [[Sud-Koreio]], urbo kiu estis historie konata kiel Hanseong aŭ Hanyang.


Linio 12: Linio 12:


<gallery>
<gallery>
Dosiero:Three Kingdoms of Korea Map.png|<!-- thumb|left|180px|Tri (Regnoj, Regnas) de (Koreio, Koreujo), je la fino de la 5-a jarcento -->
Dosiero:Three Kingdoms of Korea Map.png|<!-- thumb|maldekstra|180px|Tri (Regnoj, Regnas) de (Koreio, Koreujo), je la fino de la 5-a jarcento -->
Dosiero:Korea south silla stone buddha.jpg|<!-- thumb|left|180px|(Budho, Budao) faciliĝo tajlis enen ŝtono sur _Mt_. _Namsan_ proksima _Gyeongju_ -->
Dosiero:Korea south silla stone buddha.jpg|<!-- thumb|maldekstra|180px|(Budho, Budao) faciliĝo tajlis enen ŝtono sur _Mt_. _Namsan_ proksima _Gyeongju_ -->
Dosiero:Buddhistswastika.jpg|<!-- thumb|left|180px|(Budaisto, Budaano, Budhisto, Budhano) preĝejo montranta antikva _jumonji_ je _Gyeongju_ -->
Dosiero:Buddhistswastika.jpg|<!-- thumb|maldekstra|180px|(Budaisto, Budaano, Budhisto, Budhano) preĝejo montranta antikva _jumonji_ je _Gyeongju_ -->
</gallery>
</gallery>
{{-}}
<br clear=all>


== Vidu ankaŭ ==
== Vidu ankaŭ ==
Linio 22: Linio 22:


== Eksteraj ligiloj ==
== Eksteraj ligiloj ==
{{Projektoj}}
* http://gyeongju.museum.go.kr <!-- _国立庆州博物馆_(_韩语_、Angla lingvo、Japana lingvo) -->
* http://gyeongju.museum.go.kr <!-- _国立庆州博物馆_(_韩语_、Angla lingvo、Japana lingvo) -->
* http://www.koreandb.net/Sam/Bon/Samkuk/Samkuk022.html <!-- _三国史記新羅本紀_(Korea lingvo) -->
* http://www.koreandb.net/Sam/Bon/Samkuk/Samkuk022.html <!-- _三国史記新羅本紀_(Korea lingvo) -->

Kiel registrite je 11:12, 7 nov. 2020

Ŝtonpagodo de la Silla epoko.

Silla (57 a.K.935 p.K.) estas unu el la Tri Antikvaj Regnoj de Koreio, la plej suda, ĝi enspacis parton de la nuntempa Sud-Koreio. Ĝi komenciĝis proksimume 57 a.K. kiel klano en la konfederacio samhana. Silla finfine venkis la aliajn du regnojn, Baekje en 660 kaj Goguryeo en 668. Poste, ĝi fojfoje estas nomata Unuiĝinta Silla kiu ampleksis plejparton de la korea duoninsulo, kiam la norda parto de Goguryeo renaskiĝis kiel Balhae. Post proksimuma jarmilo, Silla diseriĝis al la Postaj Tri Regnoj kaj cedis al Goryeo en 935.

Nomo

De sia fondiĝo ĝis sia kresko al plena regno, Silla estis registrita per variaj hanĝa (ĉinaj ideogramoj) fonetike proksimaj al sia korea nomo: 斯盧 (사로, saro), 斯羅 (사라, sara), 徐那(伐) (서나(벌), seona(beol)), 徐耶(伐) (서야(벌), seoya(beol)), 徐羅(伐) (서라(벌), seora(beol)), 徐伐 (서벌, seobeol). En 503, Reĝo Jijeung normigis per la ideogramoj 新羅, kio en moderna korea lingvo estas legata kune kiel "Silla"; tamen, korea /s/ estas ofte palataligita antaŭ /i/, do la aktuala fonetika rezulto aŭdemas simile al "Ŝil-la". La origina nomo de la vorto eble signifis "ĉefurbo", kvankam ekzistas variaj aliaj konjektoj.

Unuigita Silla 新羅.

La rektan idon de la vorto "Seora-beol," la nomo de la ĉefurbo de Silla, oni povas vidi en la Frua Mezkorea formo Syebeurh (셔블) signifanta "reĝa ĉefurbo", kiu baldaŭ ŝanĝiĝis al Syeowul (셔울), kaj finfine rezultis al Seoul (Seulo) (서울) en la moderna korea lingvo. "Seoul" estas ja la nomo, per kiu la modernaj koreoj nomas la nunan ĉefurbon de Sud-Koreio, urbo kiu estis historie konata kiel Hanseong aŭ Hanyang.

La nomo de aŭ Silla aŭ ĝia ĉefurbo Seora-beol estis ankaŭ tre konata tra nordorienta Azio kiel etno-nomo de la prauloj de la mezepoka kaj morderna korea nacio, aperanta kiel "Shiragi" (新羅、しらぎ) aŭ "Shiragi-bito" (新羅人, laŭvorte "Silla-popolo") en la lingvo de la Yamato-japanoj kaj kiel "Solgo" aŭ "Solho" en la lingvo de la mezepokaj jurĉenoj kaj iliaj postaj idoj, la manĉuoj.



Vidu ankaŭ

Eksteraj ligiloj