Halogeno: Malsamoj inter versioj
| [kontrolita revizio] | [kontrolita revizio] |
KuBOT (diskuto | kontribuoj) e Anstataŭigo de ne plu uzota Ŝablono:EL; vidu VP:DT en Marto 2017 |
DidCORN (diskuto | kontribuoj) e astateno --> astato; vidu ankaŭ |
||
| Linio 1: | Linio 1: | ||
[[Dosiero:Halogene.jpg|eta| |
[[Dosiero:Halogene.jpg|eta|Halogenoj: fluoro, kloro, bromo, jodo]] |
||
La '''halogena familio''' konsistas el la elementoj de la kolumno 17 (VIIB) en la perioda tabelo. La vorto "halogeno" venas de du [[Greka lingvo|grekaj]] vortoj kiuj signifas "faras mar-salon". En 1811, la germana fizikisto Johann Schweigger (1779-1857)<ref>[https://books.google.com.br/books?id=ĥ1jPbJVSu4C&pg=PA70&dq=Johann+Schweigger+%281779-1857%29&hl=pt-BR&sa=X&ei=wJP4VIGNGLCJsQS18IKQCw&ved=0CDYQ6AEwAw#v=onepage&q=Johann%20Schweigger%20(1779-1857)&f=false Groundbreaking Scientific Experiments, Inventions, and Discoveries of the ...], Michael Windelspecht</ref> eltrovis, ke kloro, la unua halogeno malkovrita, kuniĝas rekte kun metalo por formi [[salo]]n, kaj li elpensis la vorton "halogeno." |
La '''halogena familio''' konsistas el la elementoj de la kolumno 17 (VIIB) en la [[perioda tabelo]]. La vorto "halogeno" venas de du [[Greka lingvo|grekaj]] vortoj kiuj signifas "faras mar-salon". En 1811, la germana fizikisto Johann Schweigger (1779-1857)<ref>[https://books.google.com.br/books?id=ĥ1jPbJVSu4C&pg=PA70&dq=Johann+Schweigger+%281779-1857%29&hl=pt-BR&sa=X&ei=wJP4VIGNGLCJsQS18IKQCw&ved=0CDYQ6AEwAw#v=onepage&q=Johann%20Schweigger%20(1779-1857)&f=false Groundbreaking Scientific Experiments, Inventions, and Discoveries of the ...], Michael Windelspecht</ref> eltrovis, ke [[kloro]], la unua halogeno malkovrita, kuniĝas rekte kun [[metalo]] por formi [[salo]]n, kaj li elpensis la vorton "halogeno." |
||
[[Fluoro]] (atomnumero 9) kaj [[Kloro]] (17) estas tre reakciemaj venenaj gasoj. [[Bromo]] (35) estas malhelruĝa [[likvo]]. [[Jodo]] (53) estas griza [[solido]], sed varmigita, ĝi sublimiĝas en violan vaporon. [[Astato]] (85) estas tre malabunda elemento; estas nur 45 |
[[Fluoro]] (atomnumero 9) kaj [[Kloro]] (17) estas tre reakciemaj venenaj gasoj. [[Bromo]] (35) estas malhelruĝa [[likvo]]. [[Jodo]] (53) estas griza [[solido]], sed varmigita, ĝi sublimiĝas en violan vaporon. [[Astato]] (85) estas tre malabunda elemento; estas nur 45 [[miligramo]]j da astato en natura stato en la [[tero]]. |
||
La halogenoj estas tro aktivaj por esti liberaj en la |
La halogenoj estas tro aktivaj por esti liberaj en la naturo, sed ĝiaj [[kemiaj kombinaĵoj|kombinaĵoj]] estas tre abundaj. Unu ekzemplo estas ordinara [[salo]] (NaCl}. Fluoro estas la pli abunda halogeno (544 partoj por miliono). La plejmulta parto de fluoro estas uzita en la [[nuklea industrio]] en la formo de urania heksafluorido [UF<sub>6</sub>]. Kloro (126 ppm) estas grava en la produktado de [[organika kombinaĵo|organikaj kombinaĵoj]] uzataj en [[medikamento]]j, [[tinkturo]]j, sintezaj teksaĵoj, kaj trudbestmortigenzoj. Oni uzas neorganikajn [[klorido]]jn en blankigilo kaj desinfektaĵo. |
||
== Vidu ankaŭ == |
== Vidu ankaŭ == |
||
* [[Halogenido]] |
* [[Halogenido]] |
||
* [[Hipoklorita akvo]] |
|||
* [[Kloro-fluoro-karbono|Klorfluorkarbono]] |
|||
<br clear=all> |
|||
* [[Oksidanto]] |
|||
== Eksteraj ligiloj == |
== Eksteraj ligiloj == |
||
Kiel registrite je 18:32, 12 jan. 2021
La halogena familio konsistas el la elementoj de la kolumno 17 (VIIB) en la perioda tabelo. La vorto "halogeno" venas de du grekaj vortoj kiuj signifas "faras mar-salon". En 1811, la germana fizikisto Johann Schweigger (1779-1857)[1] eltrovis, ke kloro, la unua halogeno malkovrita, kuniĝas rekte kun metalo por formi salon, kaj li elpensis la vorton "halogeno."
Fluoro (atomnumero 9) kaj Kloro (17) estas tre reakciemaj venenaj gasoj. Bromo (35) estas malhelruĝa likvo. Jodo (53) estas griza solido, sed varmigita, ĝi sublimiĝas en violan vaporon. Astato (85) estas tre malabunda elemento; estas nur 45 miligramoj da astato en natura stato en la tero.
La halogenoj estas tro aktivaj por esti liberaj en la naturo, sed ĝiaj kombinaĵoj estas tre abundaj. Unu ekzemplo estas ordinara salo (NaCl}. Fluoro estas la pli abunda halogeno (544 partoj por miliono). La plejmulta parto de fluoro estas uzita en la nuklea industrio en la formo de urania heksafluorido [UF6]. Kloro (126 ppm) estas grava en la produktado de organikaj kombinaĵoj uzataj en medikamentoj, tinkturoj, sintezaj teksaĵoj, kaj trudbestmortigenzoj. Oni uzas neorganikajn kloridojn en blankigilo kaj desinfektaĵo.
Vidu ankaŭ
Eksteraj ligiloj
| ||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
- ↑ Groundbreaking Scientific Experiments, Inventions, and Discoveries of the ..., Michael Windelspecht