Barbado: Malsamoj inter versioj

El Vikipedio, la libera enciklopedio
[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Neniu resumo de redakto
e nun respubliko; kaj korekto de MEP: miliardoj da dolaroj, NE duilionoj (=miloj da miliardoj)!
Linio 24: Linio 24:
| landkodo = BB
| landkodo = BB
| tel = +1-246
| tel = +1-246
| politika sistemo = [[Parlamento|Parlamenta]] [[demokratio]] kaj [[Konstitucia monarkio]]
| politika sistemo = [[Parlamento|Parlamenta]] [[demokratio]] kaj [[respubliko]]
| ŝtatestro = [[Sandra Mason]]
| ŝtatestro = prezidanto [[Sandra Mason]]
| ĉefministro = [[Mia Mottley]]
| ĉefministro = [[Mia Mottley]]
| nacia tago = [[30-a de novembro]]
| nacia tago = [[30-a de novembro]]
Linio 31: Linio 31:
| de kiu = [[Unuiĝinta Reĝlando|Britio]]
| de kiu = [[Unuiĝinta Reĝlando|Britio]]
| esperanto-asocio =
| esperanto-asocio =
| MEP = [[Usona dolaro|$]]6,175 duiliono
| MEP = [[Usona dolaro|$]]6,175 [[miliardo]]j
| MEP jaro = 2010
| MEP jaro = 2010
| MEP pokapa = $ 22 296
| MEP pokapa = $ 22 296

Kiel registrite je 11:59, 1 dec. 2021

Barbado
Barbados

Detaloj blazono de Barbado
Nacia himno: In Plenty and in Time of Need
Nacia devizo: Pride and industry (esperante: Fiereco kaj laboremeco)

Barbado sur la mapo de Karibio
suverena ŝtatoKomunuma reĝlandoinsula landolando
Bazaj informoj
Ĉefurbo Briĝurbo (angle: Bridgetown)
Oficiala(j) lingvo(j) Angla
Uzata(j) lingvo(j) Baĵana
Plej ofta(j) religio(j) Kristanismo
Areo 431 km²
- % de akvo nekonsiderinda %
Loĝantaro 250 012 (2001) (2023)
Loĝdenso 660 loĝ./km²
Loĝantoj Barbadano
Vivolongo 73,94
Horzono −4
Interreta domajno bb
Landokodo BB
Telefona kodo +1-246
Plej alta punkto Mount Hillaby
Plej malalta punkto Atlantiko
Politiko
Politika sistemo Parlamenta demokratio kaj respubliko
Ŝtatestro prezidanto Sandra Mason
Ĉefministro Mia Mottley
Nacia tago 30-a de novembro
Sendependiĝo disde Britio 30-a de novembro 1966
Ekonomio
Valuto Barbada dolaro ($) (BBD)
MEP laŭ 2010
– suma $6,175 miliardoj
– pokapa $ 22 296
vdr

BarbadoBarbadoso (angle Barbados) estas insula ŝtato kaj respubliko, unu el la Malgrandaj Antiloj. Ĝi situas en Norda Atlantiko, 100 km oriente de la Kariba Maro kaj la Alventaj Insuloj.

Barbadon enloĝis kariboj ekde la 13a jarcento, kaj antaŭe aliaj amerikaj indiĝenoj. Portugalio pretendis pri la insulo inter 1532 kaj 1536, nomante ĝin "Os Barbados" (esperante: "La barbuloj"), sed la Portugaloj ĝin forlasis ĉirkaŭ 1610, kaj en 1625, anglaj maristoj pretendis la insulon por Anglio, poste Britio. Barbado sendependiĝis disde Britio en 1966, kaj iĝis parto de la Komunumo de Nacioj

Barbado estas ĉefa ircelo de turistoj en la Karibio, kaj turismo estas ĝia ĉefa industrio. Ĝi estas ankaŭ la plej disvolviĝinta lando en la regiono, kaj, je 2010, la nura lando en la regiono kiu nomiĝas "Evoluinta lando" per la IMF.

Etimologio

La etimologio de la nomo "Barbado" ne estas certa.

La insulo aperis en hispanaj mapoj je 1511, nomiĝis kiel Isla de los Barbados.[1] Tio kredeble estas hispana traduko de portugala nomo, ĉar la unua eŭropanoj kiuj malkovris la insulo estis portugalia maristoj. Kiam portugalia esploristo Pedro a Campos formale pretendis posedrajton de la insulo en 1536, li nomis ĝin kiel Ilha BarbadosIlha de os Barbados.

La nomo Ilha de os Barbados (aŭ Isla de los Barbados) ne klaras. Ĝi signifas insulo de la barbhavaj, sed ne klaras kiu havas la barbojn aŭ kio la barboj estas. Tradicie, estis kredita, ke "la barbhavaj" aludas la barbhavan figarbon (ficus citrifolia), kiu havas pendantajn radikojn kiu similas barbojn.[2] Sed ankaŭ eblas, ke "la barbhavaj" aludas la indiĝenan popolon kariboj, kiu havis barbojn kaj estis danĝeraj batalistoj kaj kanibaloj kiujn la Eŭropanoj timis.[3]

Kiam britaj maristoj pretendis posedrajton de la insulo en 1625, ili nomis la insulon simple kiel Barbados. Tiu ankoraŭ estas la angla nomo hodiaŭ.

Paroĥoj

Pli detalaj informoj troveblas en artikolo Paroĥoj de Barbado.
Barbado konsistas el 11 paroĥoj:
  1. Krista Kirko (Christ Church)
  2. Sankta Andreo (Saint Andrew)
  3. Sankta Georgo (Saint George)
  4. Sankta Jakobo (Saint James)
  5. Sankta Johano (Saint John)
  6. Sankta Jozefo (Saint Joseph)
  7. Sankta Lucio (Saint Lucy)
  8. Sankta Mikaelo (Saint Michael)
  9. Sankta Petro (Saint Peter)
  10. Sankta Filipo (Saint Philip)
  11. Sankta Tomaso (Saint Thomas)
Mapo de la paraĥoj de Barbado
Parado okaze de la tago de la sendependigxo en Bridgetown

Sankta Mikaelo kaj Krista Kirko estas la plej loĝataj paroĥoj. Kune ili havas pli ol duono de la loĝantaro. La ĉefurbo, Briĝurbo, situas en la okcidento de Sankta Mikaelo. La ĉefa flughaveno, Internacia Flughaveno Grantley Adams situas en la sudo de Kristo Kirko.

Sankta Filipo kaj Krista Kirko estas la plej grandaj paroĥoj. Kune ili estas pli ol kvarono de la insulo.

Parlamentejo de Barbado

Sankta Georgo kaj Sankta Tomaso situas en la mezo de la insulo, kaj estas la nuraj paroĥoj sen marbordoj. Sankta Petro estas la nura paroĥo kiu havas du marbordojn.

Politiko

La Guberniestro ĝenerala (Governor General) estis la reprezentanto en Barbado de la krono de la Unuiĝinta Reĝlando, iam la ŝtatestro de Barbado. En la 30-a de novembro 2021 Barbado iĝis respubliko, kun Sandra Mason anstataŭante la reĝinon Elizabeton kiel ŝtatestro.[4]

Ekstera politiko

Barbado apartenas al la AKP-ŝtatoj, internacia organizaĵo de momente 77 nacioj el la regionoj Afriko, Karibio kaj la Pacifiko.

Alia informo

  • Landkodo: BB.
  • Areo: 431 km2
  • Politika sistemo: konstitucia monarĥio.
  • Ŝtatestro: Sandra Mason
  • Ĉefministro: Mia Mottley
  • Ĉefurbo: Briĝurbo (angle: Bridgetown).
  • Loĝantaro: 300 mil (1996).
  • Ŝtatlingvo: angla.
  • Kredantoj: protestantoj.
  • Eksporto: sukero, kemiaĵoj, vesto.
  • Pokapa GNP: 6.560 $.
  • Valuto: barbada dolaro.
  • Historio: Brita kolonio de 1627. Rajton de memregado akiris en 1961. Sendependa ŝtato kaj membro de Brita Komunumo de 1966.

Referencoj

  1. Chabon, Ben (2000). Barbados. World Statesmen.org. Alirita 2011-01-10.
  2. History of Barbados. Barbados Tourism Encyclopedia. Alirita 2011-01-10.
  3. Barbados :: History. Encyclopedia Britannica. Alirita 2011-01-10.
  4. Ernie Seon (EFE), Barbados se convierte en república y se despide de Isabel II 30 de Novemnro 2021, Alirita la 1an de Decembro 2021.

Eksteraj ligiloj