Gyula Andrássy

Gyula Andrássy
Persona informo
Andrássy Gyula
Naskiĝo	8-an de marto 1823 (1823-03-08) en Vlachovo
Morto	18-an de februaro 1890 (1890-02-18) (66-jaraĝa) en Volosko
Tombo	Trebišov vd
Religio	katolika eklezio vd
Lingvoj	hungara vd
Ŝtataneco	Hungario vd
Partio	Deák Party vd
Subskribo
Familio
Patro	Károly Andrássy vd
Patrino	Etelka Szapáry vd
Gefratoj	Manó Andrássy • Aladár Andrássy vd
Edz(in)o	Katinka Kendeffy vd
Infanoj	Gyula Andrássy • Manó Andrássy • Tivadar Andrássy • Ilona Andrássy (1858-1952) vd
Profesio
Okupo	politikisto • diplomato • ekonomikisto vd
Aktiva en	Vieno • Budapeŝto vd
Postenoj Postenoj membro de la nacia asembleo de Hungario • Ĉefministro de Hungario • lord-lieutenant of Zemplén County • foreign minister of Austria-Hungary • members of the lower house of Hungarian Diet vd
Honorigoj Honorigoj Reĝa ordeno de la Serafoj • Ordeno de Sankta Andreo • Knight Grand Cross of the Order of Saint Stephen of Hungary • Supra Ordeno de la Plej Sankta Anunciacio • granda kruco de la Ordeno de Sanktaj Maŭrico kaj Lazaro • Knight grand cross of the order of the crown of Italy • Ordeno de Sankta Aleksandro Nevskij • Ordeno de la Ora Ŝaffelo • Reĝa ordeno de Sankta Stefano de Hungario • Kavaliro de la Ordeno de Sankta Aleksandro Nevskij • Kavaliro Grandkruca de la Ordeno de la Nederlanda Leono vd
Membrecoj Membrecoj Hungara Scienca Akademio vd
vd	Fonto: Vikidatumoj

Grafo ANDRÁSSY Gyula [andraŝi djula] (n. 3-an de marto 1823, Olahpatak, nun Vlachovo en Slovakio – m. 18-an de februaro 1890, Volosco, Istrio, Aŭstra-hungara imperio (hodiaŭ Kroatio) estis hungara ĉefministro kaj eksterafera ministro de Aŭstrio-Hungario (1871–1879). Fervora apoganto de Germanio, li en 1879 – kun la germana imperia kanceliero Otto von Bismarck – formis la aŭstran-germanan aliancon, kiu iĝis grava punkto en la eksteraj aferoj de Aŭstrio, ĝis la fina kolapso de la Monarĥio en 1918.

Andrássy iĝis membro de la hungara parlamento unuafoje en 1847 kiel ano de la radikala reformpartio de Lajos Kossuth. Li batalis en la revolucio de 1848–49 kontraŭ Aŭstrio, kiel komandanto de bataliono. Li fuĝis eksterlanden post la malvenko de la revolucio. Dum lia foresto, oni juĝis lin je morto kaj simbole pendumis lin, sed li ricevis en 1857 amnestion kaj hejmenvenis. Post tio li apogis Ferenc Deák dum la traktadoj, kiuj kondukis al la aŭstra-hungara interkonsento de 1867. Oni nomumis lin ĉefministro kaj ministro pri militistaj aferoj (la 17-an de februaro 1867), kaj la finaj konstitucijuraj traktadoj inter Hungario kaj Aŭstrio okazis per lia gvidado. Ĉar li vidis minacon por Hungario en la slavaj popoloj, Andrássy forte apogis la dualismon kaj kontraŭis planon de Karl Siegmund von Hohenwart (1871), kiu pligrandigus la konstitucian staton de la landoj de la ĉeĥa krono. Li daŭre plibonigis la rilatojn kun Germanio, kiun li rigardis kontraŭpezo al Rusio, dum li kontraŭis la detruon de Turkio, ĉar tio signifus la troan fortiĝon de la slavaj popoloj. Ĉefe je lia firma deklaro Aŭstrio-Hungario restis neŭtrala dum la germana-franca milito de 1870–71.

Kabineto Andrássy

Kiam Francisko Jozefo rezignis pri revenĝa politiko kontraŭ Prusio, Andrássy iĝis ministro pri eksteraj aferoj de la imperio (14-an de novembro 1871). La internacia pozicio de Aŭstrio-Hungario grave fortiĝis dum lia agado. Li volis eviti la kreskon de la slava loĝantaro en la Monarĥio, evitante, ke nur la Rusa Imperio eluzu la Balkan-krizon ekintan en 1875. Tiel li interkonsentis en la Berlina Kongreso de 1878, ke Aŭstrio aneksu Bosnion-Hercegovinon. Tiu decido estis malpopulara en Aŭstrio kaj Hungario, kaj kondukis al la demisio de Andrássy (8-an de oktobro 1879). Unu tagon antaŭ sia demisio, li subskribis la malbonŝancan aŭstran-germanan aliancon, kiu interligis la du imperiojn ĝis fino de la unua mondmilito.

Post sia retiriĝo, Andrássy agadis plu kiel membro de la Supera Ĉambro. Lia samnoma filo Gyula Andrássy (pli juna) estis same elstara politikisto.

Memorigiloj

• Universitato Andrássy
• avenuo Andrássy en Budapeŝto