Insulo Alexander

El Vikipedio, la libera enciklopedio
Insulo Alexander
Montaroj de Insulo Alexander
Montaroj de Insulo Alexander
insulo • pridisputata teritorio
Akvejo Suda oceano
Insularo arkipelago Palmer
Geografia situo 71° 0′ S, 70° 0′ U (mapo)-71-70Koordinatoj: 71° 0′ S, 70° 0′ U (mapo) f1
Insulo Alexander (Antarkto)
Insulo Alexander (Antarkto)
DEC
Insulo Alexander
Insulo Alexander

Map

Longo 390 kmf2
Larĝo 8 kmf3
Areo 49 070 km² f4
Plej alta loko Monto Stemhenson
Ŝablono:Informkesto insulo/zorgado/alteco mankasf5
Loĝantaro 684
<1 loĝ./km²
vdr

Insulo Alexander estas la plej granda insulo de Antarkto. Ĝi situas en la Maro Bellingshausen okcidente de Palmera Tero, Antarkta duoninsulo de kiu ĝi estas apartigita fare de Golfeto Marguerite kaj George la 6-a Sound. La Glacbreto George la 6-a tute plenigas George VI Sound kaj ligas Insulon Alexander al Palmera Tero. La insulo parte ĉirkaŭas Wilkins Sound, kiu kuŝas en sia okcidento[1]. Insulo Alexander estas proksimume 240 mejlojn (390 km) longa en nord-suda direkto, 50 mejlojn (80 km) larĝa en la nordo, kaj 150 mejlojn (240 km) larĝa en la sudo. Insulo Alexander estas la due plej granda neloĝata insulo en la mondo, post Devon.[2]

Historio[redakti | redakti fonton]

Insulo Alexander estis malkovrita la 28-an de januaro 1821 fare de rusa ekspedicio gvidita de Fabian Gottlieb von Bellingshausen, kiu nomis ĝin Alexander Insulo laŭ la tiama reganta caro Aleksandro la 1-a, sed verŝajne estis parto de la antarkta kontinento ĝis 1940. Ĝia insula naturo estis pruvita en decembro 1940, fare de dupersona sleda teamo kunmetita de Finn Ronne kaj Carl Eklund de la Usona Antarkta Servo. En la 1950-aj jaroj, brita bazo preskribita kiel parto de la Brita Antarkta Teritorio estis konstruita kiel Fossil Bluff[3].

La insulo nun estas utiligata kiel meteologia centro kaj benzinumanta bazo. Ĝi estas postulita fare de Britio, por kiu la insulo reprezentas ĝian plej grandan restantan transoceanan insulon, parton de la Brita Antarkta Teritorio[4].

Geografio[redakti | redakti fonton]

La surfaco de Insulo Alexander estas ĉefe glacio kovrita. Tie ekzistu kelkaj senŝirmaj nunatakoj kaj kelkaj senglaciaj areoj, t.e. Ablation Point Massif, de signifa grandeco. La nunatakoj estas la pintoj de nord-sude inklinaj montaraj sistemoj kaj montetoj. Ili inkludas la Colbert, Havre, Lassus, Ruenon, Planina Sofiyski Universitet, kaj Walton-montojn; Klakanta Pintoj; Lully Promontoroj; Elgar Altaj Teroj; kaj Douglas Gamo. Tiuj montoj, pintoj, montetoj, kaj ĉirkaŭaj regionoj estas ĉirkaŭitaj de permanenta glitvetero, kiu konsistas el glaĉeroj kiuj fluas for de Insulo Alexander. Tiuj glaĉeroj fluas okcidente en la Bach kaj Wilkins Glacbretoj kaj Bellingshausen Sean, kaj oriente en la George la 6-a Glacbreto. La George la 6-a Glacbreto estas nutrita per kaj proksime de ellasejglaĉeroj de la landglaciego sur Palmera Tero kaj Insulo Alexander[5][6].

Alia rimarkinda kvalito de Insulo Alexander estas Hodgson Lago. Estas iama subglacieja lago kiu aperis de sub glitvetero kiu kovris ĝin. Ĝi estas 2 km (1.2 mejl.) longa je 1.5 km (0.93 mejl.), kaj havas 93.4 m (306 ft) profundan akvokolonon kiu restas hermetika sub 3,6 ĝis 4,0 m (12 ĝis 13 ft) dika plurjara lagice. La norda flanko de tiu lago estas salta fare de la Saturna Glaĉero, kiu fluas oriente en George la 6-a Sound, dum la suda flanko de Hodgson Lago estas limigitaj per la norda flanko de Citadel Bastion. Dum la Lasta Glacieja Maksimumo, Hodgson Lago estis kovrita per la glitvetero almenaŭ 470 m (1,542 ft) dika. Tiu glitvetero komencis maldikiĝon antaŭ proksimume 13,500 jaroj. Ĝi retiriĝis kaj forlasis Hodgson Lagon kovrita per plurjara glacio iam antaŭ 11,000 jaroj antaŭe. Tiu lago estis kovrita per plurjara glacio post tiu tempo[7][8].

Geologio[redakti | redakti fonton]

Krom strio de 10 ĝis 30 km (6 ĝis 19 mejloj) laŭ ĝia orienta rando, la praroko sub la glitvetero, kiu kovras Insulon Alexander, konsistas el kompleksa muntado de metasedimentaro kaj metavulkanaj ŝtonoj. Tiuj ŝtonoj, kiuj estas loke overlain kaj entrudigitaj per magmaj rokoj, estas konataj kiel la "LeMay Grupo". Ĝi konsistas el turbidita grejso (subgraiŭacke kaj arkose) interbedeita kun sekundara siltŝtono, argilŝtono, tofo, volcaniclasta sedimentaj petroj, aglomeras, kaj konglomeraton, kiuj estis ĉiuj ŝanĝitajal prehnito - pumpeliito al bluskist facies. Tiuj metasedimentarŝtonoj enhavas nebone konservitajn amonitojn, pelecipod, gastropod'ojn, Radiulojn, kaj fragmentajn plantfosiliojn. La LeMay Grupo ankaŭ enhavas nord-sude, kulp-malliberajn tranĉaĵojn konglomerita marfundo, oceaninsuloj kaj Submaraj montoj, kiu inkludas kusenbazaltojn, volcaniclastajn sedimentajn petrojn, kaj silikon. La ŝtonoj, kiuj konsistas el la LeMay Grupo estas malsimetrie falditaj kaj puŝo kulpigis en la okcidento, enhavas kaosajn zonojn, kaj ekspoziciaĵon abunda samperioda mol-sedimenta deformado. Bazite sur biostratigrafio, la plej malnovaj konataj ŝtonoj trovitaj ene de la LeMay Grupo estas pli malaltaj ĵurasaj kaj intervalo supren al malfrue Malsupra Kretaco. La plej malnovaj ŝtonoj ene de tiu grupo povas deveni de Permo-karboniaj tempoj (antaŭ 350-260 milionoj da jaroj). La LeMay Grupo estas interpretita por esti akretprismo kiu estis konstruita eksteren de la okcidenta (antaŭ-arka) flanko de longeviva magma arko, la radikoj de kiuj estas nun eksponitaj sur la Antarkta duoninsulo, inter Liaso kaj Paleoceno tempoj, kiam subdukcio ĉesis[9][10][11].

La plej orienta 10 ĝis 30 km (6 ĝis 19 mejl.) larĝa strio de Insulo Alexander estas underlain per 7 km (4 mejl.) dika sekvenco de tre fosilihava, malprofunda mara ĝis subaera rivera grejso, argilŝtono, kaj konglomerato de la Fosilio-Blufo-Grupo. La maraj tavoloj ene de la Fosilio-Blufo-Grupo enhavas multajn amonitojn, belemnitojn, gastropod'ojn, pelecipod, kaj aliajn marajn fosiliojn. La supraj riveraj sedimentaj petroj de la Fosilio-Blufo-Grupo enhavas fosiliajn arbarojn kun konstantaj trunkoj same altaj kiel 5.5 m (18 ft), aliaj plantfosilioj, kaj rilataj paleosunoj kiel trovite en Citadelbastiono. Tiuj sedimentaj petroj estas esence neŝanĝitaj kaj milde faldis. Ili estis trafitaj per strik-deglita, normalo, kaj puŝanta kulpigadon en malsamaj tempoj. Kiel determinite de la fosilioj trovitaj en ĝi, la Fosilio-Blufo-Grupo akumulis dum tempodaŭro varianta formo Liason al meza-Kretaceo. La sedimentaj petroj de la Fosilio-Blufo-Grupo malkongrue kovras kaj estas kulpigitaj kontraŭ la LeMay Grupo. Ltero-sciencistoj argumentas ke la Fosilio-Blufo-Grupo akumuliĝis ene de antaŭ-arka baseno sur la okcidenta flanko de longeviva magma arko, kies radikoj nun estas eksponitaj laŭ la Antarkta duoninsulo[12][13].

Du malsamaj grupoj de magma roko estis trovitaj ene de Insulo Alexander. Unu grupo de magmaj rokoj konsistas el vulkanaj kaj plutonaj ŝtonoj de Malfrua Kretaceo al Paleoceno-aĝo. Ili malkongrue kovras kaj entrudiĝas metasedimentaro kaj aliajn ŝtonojn de la LeMay Grupo kaj la sedimentajn petrojn de la Fosilio-Blufo-Grupo. Kelkaj el tiuj vulkanaj ŝtonoj konsistas el karakterizaj magnezi-riĉajandesitoj, kiuj estis kreitaj per la subdukcio de sementita praa mezoceana dorso antaŭ proksimume 80 milionoj da jaroj. Finfine, ekzistas pluraj malgrandaj nudrokoj el Neogene alkalaj vulkanaj rokoj, kiuj formiĝis post la ĉesigo de subdukcio[14][15].

Bildaro[redakti | redakti fonton]

Referencoj[redakti | redakti fonton]

  1. Stewart, J. (2011) Antarctic An Encyclopedia McFarland & Company Inc, New York. 1776 pp. ISBN 9780786435906. angle
  2. U.S. Geological Survey Geographic Names Information System: Alexander Island Arkivigite je 2017-12-01 per la retarkivo Wayback Machine angle
  3. (1963) “Obituary: Carl R. Eklund, 1909-1962”, Arctic 16, p. 147–148. doi:10.14430/arctic3531. Alirita 2013-01-19..  Arkivigite je 2020-06-30 per la retarkivo Wayback Machine
  4. Arkivita kopio. Arkivita el la originalo je 2013-07-07. Alirita 2015-11-18.
  5. Smith, J.A., M.J. Bentley, D.A. Hodgson, and A.J.Cook (2007) George VI Ice Shelf: past history, present behaviour and potential mechanisms for future collapse. Antarctic Science 19(1):131–142.
  6. Alexander Island: Sofia University Mountains, Mount Kliment Ohridski, Ablation Valley, Ablation Point, Ablation Lake General Books LLC, 2010 angle
  7. Hodgson D.A., S.J. Roberts, M.J. Bentley, J.A. Smith, J.S. Johnson, E. Verleyen, W. Vyverman, A.J. Hodson, M.J. Leng, A. Cziferszky, A.J. Fox, and D.C.W. Sanderson (2009) Exploring former subglacial Hodgson Lake, Antarctica Paper I. Quaternary Science Reviews. 28:23-24:2295–2309.
  8. Hodgson D.A., S.J. Roberts, M.J. Bentley, E.L. Carmichael, J.A. Smith, E. Verleyen, W. Vyverman, P. Geissler, M.J. Leng, and D.C.W. Sanderson (2009) Exploring former subglacial Hodgson Lake, Antarctica Paper II. Quaternary Science Reviews. 28:23-24:2310–2325.
  9. Macdonald, D.I.M. and P.J. Butterworth (1990) The stratigraphy, setting and hydrocarbon potential of the Mesozoic sedimentary basins of the Antarctic Peninsula. in B. John, ed., pp. 101-125. Antarctica as an exploration frontier; hydrocarbon potential, geology, and hazards. AAPG Studies in Geology. vol. 31 American Association of Petroleum Geologists, Tulsa,Oklahoma.
  10. Macdonald, D.I.M., P.A. Doubleday, and S.R.A. Kelly (1999) On the origin of fore-arc basins; new evidence of formation by rifting from the Jurassic of Alexander Island, Antarctica. Terra Nova. 11(4):186-193.
  11. Vaughan, A.P.M., and B.C. Storey (2000) The eastern Palmer Land shear zone: a new terrane accretion model for the Mesozoic development of the Antarctic Peninsula. Journal of the Geological Society. 157(6):1243-1256.
  12. Mid Cretaceous Fossil Forests of Alexander Island, Antarctica - 2003 angle
  13. Frozen in Time: Prehistoric Life in Antarctica Jeffrey Stilwell, ‎John Long - 2011 angle
  14. McCarron, J.J., and J.L. Smellie (1998) Tectonic implications of fore-arc magmatism and generation of high-magnesian andesites: Alexander Island, Antarctica. Journal of the Geological Society. vol. 155(2):269–280.
  15. Late Jurassic-early Cretaceous Cephalopods of Eastern Alexander Island, Antarctica Arkivigite je 2015-12-26 per la retarkivo Wayback Machine P. J. Howlett - Palaeontological Association, 1989
Ĉi tiu artikolo plenumas laŭ redaktantoj de Esperanto-Vikipedio kriteriojn por leginda artikolo.