Konstelacio

Ĉi tiu artikolo temas pri nuntempa oficiala divido de la ĉielo al 88 areoj, kaj diversaj antaŭaj sistemoj. Por pli vasta signifo rigardu la paĝon Stelaro.

Konstelacio aŭ stelaro aŭ stelfiguro estas aro da steloj kiuj rigardataj el la Tero formas grupon kaj figuron. La unuopaj steloj havas nenian fizikan rilaton unu al la alia, kaj troviĝas en malsamaj distancoj de la Tero. La termino estas uzata en astronomio kaj astrologio. Nuntempe la ĉielsfero (la plena solida angulo) estas dividita al 88 areoj, kun nomoj devenaj de tradiciaj astronomiaj kaj astrologiaj sistemoj. ^[1]

Jam en la 2-a jarcento la astronomo Ptolemeo priskribis 48 stelfigurojn, kiujn li nomis laŭ la Greka Mitologio. Pli poste Johann Bayer (1572–1625), Johannes Hevelius (1611–1687) kaj Nicolas Louis de Lacaille (1713–1762) difinis pliajn konstelaciojn, ĉefe videblajn sur la suda ĉielosfero.

Interalie, ankaŭ la ĉinoj havis sian apartan sistemon de konstelacioj.

La nuntempa oficiala divido de la ĉielo en 88 konstelaciojn estiĝis en 1922, kiam la Internacia Astronomia Unio priskribis kaj difinis la nunajn konstelaciojn. Dekdu el ili estas trairataj de la ekliptiko; ili konsistigas la zodiakon, kiu ludas gravan rolon en astrologio.

La 88 modernaj konstelacioj[redakti | redakti fonton]

	Latina nomo	Mallongigo	Latina nomo (genitiva)
Aglo	Aquila	Aql	Aquilae
Akvisto	Aquarius	Aqr	Aquarii
Altaro	Ara	Ara	Arae
Andromedo	Andromeda	And	Andromedae
Baleno	Cetus	Cet	Ceti
Berenica Hararo	Coma Berenices	Com	Comae Berenices
Bovisto	Bootes	Boo	Bootis
Centaŭro	Centaurus	Cen	Centauri
Cefeo	Cepheus	Cep	Cephei
Cigno	Cygnus	Cyg	Cygni
Cirkelo	Circinus	Cir	Circini
Ĉashundoj	Canes Venatici	CVn	Canum Venaticorum
Ĉevaleto	Equuleus	Equ	Equulei
Ĉizilo	Caelum	Cae	Caeli
Delfeno	Delphinus	Del	Delphini
Drako	Draco	Dra	Draconis
Eridano	Eridanus	Eri	Eridani
Fenikso	Phoenix	Phe	Phoenicis
Fiŝoj	Pisces	Psc	Piscium
Forno	Fornax	For	Fornacis
Flugfiŝo	Volans	Vol	Volantis
Granda Hundo	Canis Major	CMa	Canis Majoris
Granda Ursino	Ursa Major	UMa	Ursae Majoris
Gruo	Grus	Gru	Gruis
Ĝemeloj	Gemini	Gem	Geminorum
Ĝirafo	Camelopardalis	Cam	Camelopardalis
Herkulo	Hercules	Her	Herculis
Hidro	Hydra	Hya	Hydrae
Horloĝo	Horologium	Hor	Horologii
Ĥameleono	Chamaeleon	Cha	Chameleontis
Indiano	Indus	Ind	Indi
Kankro	Cancer	Cnc	Cancri
Kaprikorno	Capricornus	Cap	Capricorni
Kareno	Carina	Car	Carinae
Kasiopeo	Cassiopeia	Cas	Cassiopeiae
Koĉero	Auriga	Aur	Aurigae
Kolombo	Columba	Col	Columbae
Kompaso	Pyxis	Pyx	Pyxidis
Korvo	Corvus	Crv	Corvi
Lacerto	Lacerta	Lac	Lacertae
Leono	Leo	Leo	Leonis
Leporo	Lepus	Lep	Leporis
Linko	Lynx	Lyn	Lyncis
Liro	Lyra	Lyr	Lyrae
Lupo	Lupus	Lup	Lupi
Malgranda Hundo	Canis Minor	CMi	Canis Minoris
Malgranda Leono	Leo Minor	LMi	Leonis Minoris
Malgranda Ursino	Ursa Minor	UMi	Ursae Minoris
Mikroskopo	Microscopium	Mic	Microscopii
Muŝo	Musca	Mus	Muscae
Norda Krono	Corona Borealis	CrB	Coronae Borealis
Orfiŝo	Dorado	Dor	Doradus
Oriono	Orion	Ori	Orionis
Ortilo	Norma	Nor	Normae
Oktanto	Octans	Oct	Octantis
Paradizeo	Apus	Aps	Apodis
Pavo	Pavo	Pav	Pavonis
Pegazo	Pegasus	Peg	Pegasi
Pentristo	Pictor	Pic	Pictoris
Perseo	Perseus	Per	Persei
Pesilo	Libra	Lib	Librae
Pokalo	Crater	Crt	Crateris
Pobo	Puppis	Pup	Puppis
Pumpilo	Antlia	Ant	Antliae
Reteto	Reticulum	Ret	Reticuli
Sago	Sagitta	Sge	Sagittae
Sagitario	Sagittarius	Sgr	Sagittarii
Serpentisto	Ophiuchus	Oph	Ophiuchi
Serpento	Serpens	Ser	Serpentis
Sekstanto	Sextans	Sex	Sextantis
Skorpio	Scorpius	Sco	Scorpii
Skulptisto	Sculptor	Scl	Sculptoris
Suda Fiŝo	Piscis Austrinus	PsA	Piscis Austrini
Suda Krono	Corona Australis	CrA	Coronae Australis
Suda Kruco	Crux	Cru	Crucis
Suda Triangulo	Triangulum Australe	TrA	Trianguli Australe
Ŝafo	Aries	Ari	Arietis
Ŝildo	Scutum	Sct	Scuti
Tablomonto	Mensa	Men	Mensae
Taŭro	Taurus	Tau	Tauri
Teleskopo	Telescopium	Tel	Telescopii
Triangulo	Triangulum	Tri	Trianguli
Tukano	Tucana	Tuc	Tucanae
Unukornulo	Monoceros	Mon	Monocerotis
Velaro	Vela	Vel	Velae
Virgulino	Virgo	Vir	Virginis
Virhidro	Hydrus	Hyi	Hydri
Vulpo	Vulpecula	Vul	Vulpeculae

Notoj[redakti | redakti fonton]

↑ Ekzistas ankaŭ alia uzo de la termino konstelacio, tradicia en pluraj astronomiaj skoloj (ekz-e vd la germanan Konstellation):
Momenta situacio en la ĉielo, la relativaj pozicioj de la stelfiguroj kaj planedoj, tiaj kiajn ilin vidas surtera observanto:
favora, malfavora konstelacio (en astrologio) ktp.

(Vd en ReVo ekzemplojn fare de bonaj aŭtoroj esperantaj)
↑ Peter Grego (2012) The Star Book: Stargazing Throughout the Seasons in the Northern Hemisphere. F+W Media.